امتیاز
ویژگی های کیفی
کیفیت

۵
انتظارات و خواسته های کیفی را به طور کامل دارد.
خیلی خوب

۴
نسبت به نان ایده آل و ماکول اختلاف کمی دارد.
خوب

۳
نسبت به نان ایده آل و ماکول اختلاف قابل ملاحظه ای دارد.
رضایت بخش

۲
نان حاصل دارای عیوب قابل ملاحظه ای است.
کمتر رضایت بخش

۱
نان حاصل دارای عیوب زیادی است.
رضایت بخش نیست

ب) آزمون بیاتی: این آزمون با بهره گرفتن از آزمون پانکچر، توسط دستگاه اینستران انجام شد. نحوه انجام این تست به این صورت بود که پس از نصب یک پروب^[۷۲] استوانه ای به قطر ۲۷/۱ سانتی متر دستگاه کالیبره شد. نمونه مورد آزمایش ( یک قطعه مربع یا مستطیل شکل نان) بعد از تعیین ضخامت با کولیس در جایگاه مخصوص روی دستگاه قرار گرفته و با روشن کردن دستگاه پروب استوانه ای شکل با قطر معین به داخل نمونه نفوذ می کند. دستگاه با رسم یک منحنی، میزان نیروی لازم برای نفوذ پروب به داخل نان را نشان می دهد. هر چه نان به سمت بیاتی بیش تر پیش رفته باشد عمدتاً به دلیل ایجاد ساختار سفت و سخت تر عدد نشان داده شده روی منحنی بیشتر خواهد بود. سپس به کمک فرمول زیر، میزان بیاتی نان ارزیابی می شود.

S=
S: حداکثر تنش برشی (بر حسب گرم بر سانتی متر مربع)
F: نیرویی که اعمال می شود (بر حسب گرم)
D: قطر پروب (۲۷/۱ سانتی متر)
T: ضخامت نمونه (بر حسب سانتی متر)
در این تحقیق ارزیابی نان از نقطه نظر بیاتی در سه مرحله ۱ ساعت ، ۲۴ ساعت و ۴۸ ساعت پس از پخت، انجام شد. طی این تحقیق نان درون بسته های پلی اتیلنی ۳ لایه در درجه حرارت اتاق نگهداری شد.
ج) اندازه گیری مقدار رطوبت نان ها: در این تحقیق رطوبت فرمول های مختلف نان ۱ ساعت ، ۲۴ ساعت و ۴۸ ساعت پس از پخت تعیین شدند . ضمن این که نان ها در این مدت در درجه حرارت اتاق و شرایط معمولی درون بسته های پلی اتیلنی نگهداری می شدند. برای اندازه گیری رطوبت نان ها ۵ تا ۷ گرم نان ها در ظروف آلومینیومی که درون آون به وزن ثابتی رسیده بودند، وزن شدند. سپس تا رسیدن به وزن ثابت در دمای ۱۰۳ درجه سانتیگراد درآون به مدت تقریباً ۴ ساعت خشک شدند[۳۴].
د) ارزیابی رنگ نان: برای این منظور توسط دوربین عکاسی از قطعاتی از نان ها در شرایط مشابه از نظر نور و روشنایی عکس گرفته شد. سپس شاخصه های a ,L وb در سیستم رنگ سنجی هانترلب ،توسط نرم افزار فوتوشاپ CS₂ ^[۷۳] تعیین و در مرحله بعدL a, وb نان ها از طریق منحنی کالیبراسیون حاصل شده با رال های استاندارد(صفحات رنگی که دارای شاخصه های L a, وb در شرایط استاندارد هستند) کالیبره شد.
برای رسم منحنی کالیبراسیون، از یکسری از رال های استانداردی که دارای رنگی در محدوده نمونه مورد ارزیابی بودند، در شرایط مشابه نان ها عکس گرفته شد و با همان روش ذکر شده مقادیر L ، a و b آن ها توسط نرم افزار فوتوشاپ تعیین شد. سپس با بهره گرفتن از داده های L ، a و b رال ها که توسط نرم افزار فوتوشاپ به دست آمد و داده های L ، a و b استاندارد این رال ها منحنی کالیبراسیون برای هر یک از فاکتورهای L ، a و b به صورت جداگانه کشیده شد. سپس نتایج حاصل از نان ها در منحنی های کالیبراسیون قرار گرفت و به این ترتیب L ،a و b استاندارد نان ها تعیین شدند. ارزیابی رنگ نمونه ها ۱ ساعت ، ۲۴ ساعت و ۴۸ ساعت پس از پخت صورت گرفت. منحنی های کالیبراسیون ناشی از رال های استاندارد برای L، a وb در زیر آورده شده است.
منحنی های ۲-۱- منحنی های کالیبراسیون L ، a و b
۲- ۴- روش آماری تحلیل نتایج:
در این تحقیق طرح آزمایشی شامل دو طرح کاملاً تصادفی و آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک کاملاً تصادفی بود و برای مقایسه میانگین تیمارها و بررسی اختلاف معنی دار بودن بین تیمارها از آزمون حداقل اختلاف معنی دار^[۷۴] استفاده شد. نرم افزارهای مورد استفاده در این تجزیه و تحلیل شاملSAS ، MSTAT-Cو Exell بودند.
فصل سوم
نتایج و بحث
در این تحقیق همان طور که قبلاً اشاره شد از آرد تولید شده از واریته بک کراس روشن با درصد استحصال ۹۵ درصد استفاده شد. دو بهبود دهنده آسکوربیک اسید و روغن قنادی در سطوح و مقادیر مختلف مورد بررسی قرار گرفتند که نحوه ترکیب افزودنی ها در جدول ۱- ۳ آورده شده است. از این علائم اختصاری در قسمت های بعدی در طرح آماری کاملاً تصادفی استفاده شده است.
جدول ۳- ۱- علائم اختصاری تیمارهای حاوی مقادیر متفاوت آسکوربیک اسید و روغن قنادی

شماره تیمار

کل

۱۷۲

۱۰۰

ماخذ : مطالعات میدانی ، ۱۳۹۲
شکل ۴-۴۷- میزان تاثیر تهیه طرح هادی در جمع آوری و دفع آبهای سطحی
۴-۴-۵٫ میزان تاثیر اجرای طرح هادی بر کیفیت شبکه معابر
شبکه های ارتباطی امکان مبادله را درون یک اجتماع و اجتماعات مختلف را فراهم می آورند. فضای قابل زیست به واسطه شبکه درهم تنیده ای که تار و پود آن را یکی از عناصر اساسی ادغام فضا در میان نقاط مسکونی تشکیل می دهد، سازمان می یابند. جابجایی انسان، حیوان و کالا از نقطه ای به نقطه دیگر نیز از مسائل بدیهی هرجامعه می باشد. اگر سیستم حمل و نقل کافی در اختیار نباشد مسلماً‌ امکان اتصال نواحی تولید و مصرف وجود نداشته و روند تولید و مصرف در موقعیت مناسبی انجام نمی پذیرد. بنابر این سیستم حمل و نقل مناسب، نتایج مثبت و پراهمیتی را برای بهره وری بهینه ایجاد می نماید. بسیاری از نواحی منزوی و دور افتاده به هنگامی که از امکانات ارتباطی و حمل و نقل برخوردار می گردند، از انزوای جغرافیایی خارج شده و ارزش اقتصادی مناسبی را کسب می کنند. (مطیعی لنگرودی، ۱۳۷۶، ۴۱-۴۲)

درجوامع روستایی، شبکه های ارتباطی به حیث تنوع محدود می باشند و عمدتاً شامل شبکه‌های ارتباطی داخل روستا، شبکه هایی که روستا را به مزارع سوق می دهند و شبکه هایی که ارتباط دهنده روستاهای مجاور با یکدیگر بوده و به اصطلاح راه بین روستایی نامیده می شوند، می باشند. این شبکه ها که شریان اصلی یک روستا در جهت دسترسی و نقل و انتقال کالا و مسافر هستند، از مهمترین کاربری ها درسطح روستا بشمار می روند. نقش و عملکرد هر معبر، اصلی ترین معیار سطح بندی سلسله مراتبی شبکه معابر است. نقش های اصلی این شبکه شامل نقش دسترسی، اجتماعی و اقلیمی است که اهمیت هر یک متناسب با وسعت بافت کالبدی، حجم رفت و آمد سواره و تقاضای سفر در روستا ، متفاوت می باشد.
در جریان تهیه طرح هادی سعی می گردد شبکه معابر روستا شناسایی و سپس با استعلام از دستگاه ذیربط به اصلاح و تعریض آن بپردازند . شبکه معابر همچون شریانی در روستا عمل نموده و حمل و نقل و رفت و آمد روستاییان را ممکن و آسان می کند . اگر طرح هادی در مدت زمان محدود و به طور کامل اجرا گردد مطمئناً کیفیت شبکه معابر رضایت اهالی روستا را جلب خواهد کرد .
طبق مشاهدات و بررسی های انجام گرفته در روستاهای مورد مطالعه می توان گفت تهیه و اجرای طرح هادی تاثیر قابل ملاحظه ای بر کیفیت شبکه معابر داشته اشت . هر ۸ روستا دارای سلسله مراتب در شبکه معابر بوده اند که شامل معابر اصلی درجه یک ، معابر بین روستایی ، معابر فرعی درجه یک و دسترسیها بوده اند که در طرح هادی به وضعیت موجود آنها پرداخته شده و اولویت اجرایی آنها تعیین شده است .
در چهار روستای تازه آباد ، پسیخان ، ویشکا سوقه و سیاه اسطلخ که دارای طرح هادی اجرا شده می باشند ، کیفیت پوشش معبر اصلی و بین روستایی آنها تغییر نموده و آسفالت شده است که نشان از تغییر کیفیت معابر آنها بوده است بنابراین اجرای طرح هادی بر کیفیت شبکه معابر آنها موثر بوده است .
برطبق اطلاعات کسب شده از پاسخگویان ۴/۷ درصد آنها در چهار روستای تازه آباد ، پسیخان ، ویشکا سوقه و سیاه اسطلخ گزینه اصلاً ، ۴/۸ درصد گزینه کم ، ۷/۶۳ درصد گزینه متوسط ، ۷/۱۷ درصد گزینه زیاد و ۸/۲ درصد گزینه بسیار زیاد را انتخاب نموده اند
جدول ۴-۴۸- میزان تاثیر اجرای طرح هادی بر کیفیت شبکه معابر

شرح

فراوانی

درصد

اصلاً

۱۶

۴/۷

کم

۱۸

۴/۸

متوسط

۱۳۷

۷/۶۳

زیاد

۳۸

۷/۱۷

نام تجاری قوی اعتلای تصویر ذهنی شرکت را به دنبال دارد و این سبب می شود که شرکت راحت تر نام های تجاری جدید را عرضه کند و راحت تر هم این اقلام عرضه شده مورد پذیرش واسطه ها و مصرف کنندگان قرار می گیرد.
از طرفی دیگر مصرف کنندگان هم به این دلیل خواهان نام تجاری هستند که این امر سبب شناسایی تفاوت های کیفی می شود و خرید را برای آن ها آسان و راحت تر می گرداند.

۹-۲٫ابعاد نام تجاری:
وقتی مردم یک نام تجاری را انتخاب می کنند ، فقط به یک ویژگی آن توجه نمی کنند بلکه خصیصه های چندگانه ای را وابسته به نوع محصول و میزان درگیری ذهنی خود در نظر می گیرند و با توجه به آن تصمیم به انتخاب می گیرند. به علاوه ، آن ها نمی توانند فورا تمامی آن صفات را در ذهن بیاورند و آن ها را ارزیابی کنند بلکه فقط تعدادی از ویژگی های اصلی آن را در نظر می آورند و به ترتیب قرار گرفتن گزینه ها(نام های تجاری) آن ها را با توجه به بعضی ویژگی های اصلی ارزیابی می کنند(ساترلند،۱۳۸۳)
مصرف کنندگان با توجه به دو بعد اساسی تصمیم به انتخاب یک نام تجاری می گیرند:
ارزیابی منطقی: در برگیرنده تمامی مواردی است که مشتری انتظار” کارکرد” مطلوبی از محصول را دارد. مواردی مثل عملکرد(سرعت بالای خودرو) ، قابلیت اعتماد(همیشه به خوبی کار می کند) و مزه( مثل کوکاکولا)
در حقیقت این ارزیابی در ارتباط با مباحث تصمیم گیری عقلایی است.
ارزیابی احساسی: دربرگیرنده تمامی مواردی است که مصرف کننده بنابر ارزیابی احساسی خود یک نام تجاری را انتخاب می کند و ممکن است با معیارهای عقلایی چندان سازگار نباشد( دکرناتونی^[۶۱]،۱۹۹۸).
هر نام تجاری از ۲ ساختار تشکیل شده است:
ساختار اول هر نام تجاری که به ساختار مشهود معروف است در قلمرو فعالیت های شرکت های تبلیغاتی است. این ساختار شامل نام، لوگو، رنگ، طراحی ،زبان می باشد که بسیاری از افراد زمانی که از ساختار نام تجاری حرفی به میان نمی آید تمرکز خود را فقط به بخش مشهود هر نام تجاری متمرکز می نمایند.
اما ساختار دومی هم وجود دارد که به آن ساختار نامشهود اطلاق می شود ، در واقع این ساختار نامشهود هر نام تجاری است که به آن ساختار مشهود می گوید که چگونه دیده شود. مهم ترین ساختار نامشهود هر نام تجاری “هویت” آن است. یک نام تجاری برای اینکه قدرتمند باشد و قوی بماند ، وظیفه دارد که نسبت به هویت خود وفادار باشد.
هویت نام تجاری را می توان به شکل نموداری ، در یک منشور ، شش وجهی ترسیم کرد؛(نمایشگر۲-۲)
پیکر: اساس نام تجاری و ترکیبی از ویژگی های مستقل که ممکن است قابل رویت باشد(با ذکر نام تجاری بی درنگ به ذهن آید)، یا نهفته ( اگرچه با این حال باز هم قابل تشخیص است).
شخصیت: یک نام تجاری با فردی همانند سازی می شود، بتدریج تصویری از آن فرد می سازیم که از محصولات یا خدمات حرف می زند.
فرهنگ: بر نظامی از ارزش ها دلالت دارد ، یک منبع الهام و انرژی برای نام تجاری است.
رابطه: یک نام تجاری، یک رابطه است و اغلب فرصت تبادلی غیر ملموس را بین افراد فراهم می آورد.
بازتابش: نام تجاری، تصویر یک مشتری را بازتاب می دهد. به طور مثال بازتابش کوکاکولا، افراد جوان است.
خودانگاره: از طریق نگرش خود نسبت به شناسه های معین، نوعی رابطه درونی با خودمان برقرار می کنیم. به طور مثال خریدار محصولات لاکوست ، با اینکه اهل ورزش نیست،ولی به طور درونی خود را عضوی از یک باشگاه ورزشی می بیند( کاپفرر،۱۳۸۵)
تصویر ارسال کننده
پیکر
شخصیت
خودانگاره
بازتابش
رابطه
فرهنگ
تصویر دریافت کننده
نمایشگر۲-۲ منشور هویت نام تجاری . منبع: کاپفرر،۱۳۸۵
۱۰-۲٫ تعریف ذهنیت و برداشت از نام تجاری
هر آنچه که از نام تجاری در ذهن تداعی می شود، برداشت از نام تجاری می باشد. (ایکر، ۱۹۹۱؛ لاو^[۶۲]، ۲۰۰۰).
برداشت ها می توانند براساس تجربه محصول، ویژگی های محصول^[۶۳]، جایگاه نام تجاری^[۶۴]، ارتباطات ترفیعی^[۶۵]، اطلاعات قیمت، بسته بندی، تصورات خاص مصرف کننده و یا دیگر منابع، پایه ریزی شوند.
برداشت های خاص می توانند به یک نام تجاری اختصاص داشته باشد. برای مثال، کداک^[۶۶] و عکاسی، ولو^[۶۷] و ایمنی. برداشت های نام تجاری قوی همچنین می توانند بر موقعیت های کاربردی یا رده محصول اثرگذار باشند. (جیمز^[۶۸]، ۲۰۰۵).
ذهنیت از نام تجاری، مجموعه ای از برداشت های نام تجاری است که به گونه معناداری در ذهن مصرف کننده سازمان دهی شده اند. به عنوان مثال، ذهنیت از نام تجاری پورشه^[۶۹] می تواند متشکل از برداشت های مربوط به عملکرد بالا، شکل ظاهر و سطح بالای قیمت آن باشد.از آنجا که برداشت های نام تجاری و ذهنیت از نام تجاری مقوله های ادراکی^[۷۰] هستند. لزوما واقعی نیستند بلکه پیام هایی هستند که یک شرکت می خواهد، مصرف کنندگانش دریافت کنند. (دین^[۷۱]، ۲۰۰۴).
۱۱-۲٫تصویر ذهنی و ویژگی های ذهنی(تداعی ها) در مورد یک نام تجاری:
منظور از تصویر ذهنی از یک نام تجاری این است که مصرف کننده وقتی یک نام تجاری را می بیند یا می شنود، چه چیز به ذهنش می رسد. ویژگی های ذهنی که در مورد یک نام تجاری وجود دارد جزیی از تصور ذهنی از آن نام است.(دیویس،۲۰۰۰)
نویسندگان مختلف، ویژگی های ذهنی از یک نام تجاری را به اشکال گوناگونی تعریف کرده اند که در ذیل به برخی از این تعاریف می پردازیم:
اسکات دیویس^[۷۲](۲۰۰۰) تصور ذهنی از یک نام تجاری را به دو جزء تقسیم می کند:
۱٫مجموعه ای از ویژگی های ذهنی ^[۷۳]یا تداعی هایی که مصرف کننده نسبت به نام تجاری دارد و شامل ویژگی هایی در مورد سازمان، خدمت و یا محصول می شود.

2. 2. نقاب شخصیتی^[۷۴]که در واقع توصیفی از نام تجاری بر اساس ویژگی های انسانی می باشد.مانند جنسیت، هوش و تحصیلات^[۷۵].

تصور ذهنی از نام تجاری
ویژگی های ذهنی نام تجاری
ویژگی های سازمان، خدمت و محصول
شخصیت نام تجاری
(ویژگی های انسانی)
نمایشگر۳-۲٫ تصویر ذهنی از نام تجاری، منبع : (دیویس،۲۰۰۰)
دیویس معتقد است که ویژگی های ذهنی که مصرف کنندگان در مورد یک نام تجاری پیدا می کنند، با یکدیگر تفاوت های زیادی دارند. بسیاری از آن ویژگی های ذهنی اهمیت زیادی دارند و تقلید آن توسط رقبا بسیار سخت است، بعضی نیز اهمیت کمتری دارند و توسط رقبا نیز به آسانی قابل تقلید هستند.
۱۲-۲٫ تاریخچه و مدیریت نام تجاری:
فرگوهر^[۷۶] (۱۹۹۰) مصادیقی از به کار گیری نام تجاری در عصر مصر باستان را ذکر می نماید. در این زمان آجرسازان مصری به منظور شناسایی محصولاتشان از رقبا اقدام به حک سمبل بر روی آجرهای تولیدی می نمودند.

در این صورت اگر موضوع شرط امری مستقل، مثل وکالت یا پیمانکاری باشد بایستی آن را تابع «شروط ابتدایی» دانست که با وجود ماده ۱۰٫ق.م، در نفوذ آن تردیدی نیست، اما این مبحث را که مربوط به قلمرو و الزام ناشی از قراردادهای بی‌نام است، نبایستی با «شرط» مخلوط کرد.
ولی هرگاه طرفین عقد درباره مفاد و چگونگی اجرای تعهدات ناشی از آن توافق جدیدی کنند، مثلاً: بر میزان دستمزد در قرارداد بیفزایند یا موعدی برای پرداخت بهای کالای فروخته شده تعیین کنند، می‌توان توافق جدید را از شروط پیشین دانست. زیرا بدین‌وسیله قرارداد را طرفین اصلاح کرده‌اند و همین مقدار کافی است که نام شرط را بر آن نهاد.^[۳۲]

بند پنجم: شرط ضمنی:

اصطلاح شرط ضمنی برای اموری به کار می‌رود که مدلول التزامی الفاظ قرارداد است، یعنی به حکم عقل یا قانون یا عرف لازمه‌ی مفاد توافق یا طبیعت قرارداد است.^[۳۳]
در تعریفی بیان شده است: «شرطی است که در ایجاب و قبول نه به صورت صریح و نه به طور اشاره ذکر نمی‌شود ولی به لحاظ انس جامعه، وجود شرط، معهود در عرف و مورد شناسایی است، به گونه‌ای که اگر عقد به طور مطلق هم انشا شود، وجود شرط مزبور در آن عقد، در ذهن عرف انعکاس می‌یابد».^[۳۴]
مثلاً: عقد اجاره، حاوی شرط ضمنی مربوط به تسلیم مورد اجاره از سوی مالک و انجام تعمیرات جزئی از طرف مستأجر است.
اگرچه شرط تبانی و شرط ضمنی هیچ‌کدام در عقد ذکر نمی‌شوند و هر دو به هنگام انشای عقد، مورد لحاظ و به اراده تعلق می‌گیرند، اما تفاوتی که بین این دو شرط وجود دارد در این است که «شرط بنایی مورد لحاظ خاصّ طرفین و معهود ایشان است، در حالی ‌که شرط ضمنی، معهود در نزد عرف است و به این جهت مورد لحاظ طرفین در عقد قرار می‌گیرد».

مبحث دوم: صحت و بطلان شرط و اقسام شروط باطل:

یکی دیگر از تقسیم‌های شرط، تقسیم به اعتبار نفوذ و اعتبار شرط است. بر این اساس شرط به صحیح و فاسد تقسیم می‌گردد و شرط فاسد نیز به اعتبار تأثیری که در عقد دارد به شرط باطل و مبطل تقسیم‌بندی می‌شود. آن‌چه که موضوع اصلی بحث ما را در این رساله تشکیل می‌دهد؛ یکی از اقسام شروط باطل و مبطل عقد «شرط خلاف مقتضای ذات عقد نکاح» می‌باشد. اما لازم می کند که قبل از ورود به بحث اصلی در مورد شرایط صحت شرط که باعث شناخت شروط صحیح از باطل می‌شوند، مطالبی بیان گردد. البته قبل از آن، می‌بایستی بررسی کرد که اصل صحت که در مورد عقود در فقه و قانون مدنی پذیرفته شده است، آیا در مورد شرط نیز قائل تسری است یا خیر؟ بنابراین بحث را در خصوص مطلب فوق در دو قسمت «اصل صحت شرط» و «شرایط صحت شرط» بررسی خواهیم نمود.

گفتار اوّل: اصل صحت شرط:

یکی از اصول و قواعد عمومی که در معاملات وجود دارد: «اصل صحت عقود است» به این معنا که در مقام تردید در صحت یا فساد عقدی، می‌بایستی اصل را بر صحت آن قرار داد، مگر این‌که خلاف آن ثابت گردد، یعنی بطلان عقد ثابت شود.
در بیان مدرک این اصل فقها به آیات شریفه: «قولوا للناس حسنا»، «اجتنبوا کثیرا من الظن إن بعض الظن اثم» و … استناد نموده که همگی بر لزوم حسن نیت و پرهیز از بدگمانی دلالت دارند، اگرچه برخی از فقها به دلالت این آیات و روایات بر موضوع مورد اشاره تردید نموده‌اند، اما اصل صحت در میان اکثریت قریب به اتفاق فقها مورد تردید نمی‌باشد.
حال بایستی جایگاه این اصل در تعهدات فرعی در ضمن عقد را نیز بررسی نمود، آیا اصل در این‌جا نیز جاری و ساری است یا خیر؟
«بررسی کلمات و عبارت فقهای امامیه در باب شروط ضمن عقد و شرایط صحت شرط، اعتقاد به جریان اصل صحت در شروط را نشان می‌دهد».^[۳۵]
اغلب فقهای امامیه شرط را به معنای الزام و التزام دانسته و عده‌ای در اثبات لزوم وفای به آن به آیات شریفه: «اوفوا بالعقود» و «بتجاره عن تراض» تمسک جسته‌اند.
«تقریب استدلال به آیات شریفه مذکور این است که هر عقد مؤکدی که مورد تراضی واقع شود مشمول امر شارع مقدس است و شرط نیز در واقع عقد مؤکد و قراردادی است که به جهتی از جهات تابع عقد دیگری قرار داده شده است، بنابراین ادله لزوم وفای به عقود شامل شروط مرتبط به آن نیز می‌شود.^[۳۶]
صحت قراردادها به عنوان یک اصل مهم در ماده ۲۲۳ قانون به تبعیت از فقه پذیرفته شده است و از آن‌جایی که «شرط» پاره‌ای از عقد است، این اصل شامل شروط هم خواهد شد و می‌توان گفت: «هر شرط محمول بر صحت است مگر این که فساد آن معلوم شود».^[۳۷]
قانون مدنی از شرایط درستی شرط، سخنی به میان نیاورده و این شیوه نگارش مؤید پذیرش «اصل صحت شرط» می‌باشد.^[۳۸]

بند اوّل: شرایط صحت شرط (ضرورت بحث):

اگرچه با بررسی و ذکر شروط باطل می‌توان معیارهای لازم برای صحت و فساد شرط را دریافت اما ضرورت بحث از شرایط صحت را منتفی نمی‌سازد، چرا که وقتی ما از شروط باطل بحث می‌کنیم، لزوماً تمامی شرایط صحت مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. بنابراین بایستی اوّل، بررسی نمود که رعایت شرایط عمومی صحت معامله در انعقاد و اعتبار شرط لازم می باشد یا خیر؟
روشن است که در این‌جا ما به بحث ماهیتی شرایط عمومی و اختصاصی صحت معامله نمی‌پردازیم و صرفاً به صورت کلی، لزوم رعایت یا عدم رعایت شرایط عمومی را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
طبق ماده ۱۹۰ قانون مدنی از جمله شرایط لازم برای صحت هر معامله و قراردادی، قصد و رضا، اهلیت طرفین، موضوع معین مورد معامله و مشروعیت جهت معامله می‌باشد. حال در این‌جا سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا رعایت شرایط عمومی صحت معاملات در مورد شرط ضمن عقد نیز لازم و ضروری است؟ فایده‌ی پاسخ به سؤال، در جایی است که شرط ضمن عقد فاقد یکی از شرایط عمومی صحت از قبیل: رضا، معلوم و معین بودن موضوع یا اهلیت طرفین باشد، چنین شرطی صحیح است یا بایستی آن را باطل دانست؟ در پاسخ به سؤال مذکور، دو نظریه وجود دارد که به شرح آتی بررسی می‌گردد.
الف: نظریه عدم لزوم رعایت شرایط عمومی صحت معامله در مورد شرط:
فقها و حقوق‌دانانِ قائل به این نظریه معتقد هستند: از آن‌جایی که ماده ۲۳۲ قانون مدنی در مقام بیان بوده و تنها سه شرط برای صحت شروط بیان نموده (شرط مقدور باشد، فایده داشته باشد و مشروع باشد) لذا به وجود بقیه‌ی شرایط صحت معامله در شرط نیاز نیست و بیان می‌کنند بر اساس ماده ۱۰ قانون مدنی، چنان‌چه شرط مالیت نداشته باشد یا شرط مجهولی که موجب جهل به عوضین نشود، صحیح است.^[۳۹]
ب: نظریه لزوم رعایت شرایط عمومی صحت معامله در مورد شرط:
این نظریه نیز در بین فقها و حقوق‌دانان طرفدارانی دارد. برخی حقوق‌دانان پیرو «نظریه لزوم وجود شرایط عمومی صحت عقود در شرط» بیان می‌کنند که اگرچه شرط یک تعهد تبعی است و ضمن عقد درج می‌گردد، لکن تبعی بودن آن باعث نمی‌شود که ما قائل به رعایت شرایط عمومی صحت در آن نباشیم، ضمن این که شرایط مندرج در ماده ۱۹۰ قانون مدنی ناظر به همه‌ی قراردادها و تعهدات است و شرط ضمن عقد، برتری و امتیازی بر دیگر تعهدات ندارد که قائل به عدم لزوم رعایت صحت معامله در مورد آن باشیم. مثلاً: ماده ۱۹۰ قانون در شرایط اساسی برای صحت معامله بیان می‌کند «مشروعیت جهت معامله» و ماده ۲۳۲ در بیان شروط باطل مقرر داشته «شرطی که نامشروع» باشد، در ماده ۱۹۰ ق.م، از لحاظ تأثیر در عقد، امتیازی بین مشروع بودن موضوع و جهت معامله وجود ندارد، بنابراین شرطی که هدف از آن، انجام امری نامشروع باشد، بی‌تردید نامشروع است.^[۴۰] مثال دیگر: «مطابق بند ۳ ماده ۲۲۳ ق.م، «شرط مجهولی که جهل به آن موجب جهل به عوضین شود» باطل و موجب بطلان عقد است». مفاد ماده با بطلان شرط مجهول، هر چند که به دو عوض سرایت نکند، منافی به نظر نمی‌رسد، اجرای تعهدی که موضوع آن مجهول است امکان ندارد و این امر چنان بدیهی است که نیاز به حکم خاص درباره آن احساس نمی‌شود. پس باید گفت شرط مجهول، اگر قابل تعیین نباشد، به حکم طبیعت خود باطل است و هنگامی عقد را نیز باطل می‌کند که موجب جهل به عوضین شود».^[۴۱]
به هر صورت بین دو نظریه مطرح شده، بی‌گمان نظر اخیر را باید تأیید کرد. محصور کردن شرایط صحت به آن‌چه در مواد ۲۳۳ و۲۳۲ آمده است، نتایجی به بار می‌آورد که حتی پیروان نظر مخالف نیز راضی به آن نیستند. به عنوان مثال: اگر برای افزودن شرط بر قرارداد یکی از دو طرف در معرض اکراه قرار گیرد، آیا می‌توان شرط ناشی از اکراه را نافذ دانست؟ آیا اشتباه در موضوع اصلی شرط در نفوذ آن بی‌اثر است.^[۴۲]

بند دوم: شرایط اختصاصی صحت شرط:

پس از بررسی دو نظریه‌ی مربوط به لزوم یا عدم لزوم رعایت شرایط عمومی صحت شرط، لازم می کند که شرایط دیگری که در صحت شرط نقش دارند و ما در این بحث تعبیر به شرایط اختصاصی نموده‌ایم، مورد بررسی قرار گیرند. به عبارت دیگر مراد ما شروطی هستند که وجود آن‌ها برای صحت «شروط ضمن عقد» الزامی خواهد بود.
در فقه نسبت به شرایط صحت «شرط» نظر واحدی وجود ندارد و اختلاف نظر زیادی بین فقها در این خصوص به چشم می‌خورد، که بیشتر این اختلاف‌ها صوری بوده و ناظر به چگونگی تحلیل این شروط می‌باشد. اگر بخواهیم جمع‌بندی مختصری از نظر فقها در مورد «شرایط اختصاصی صحت شرط» داشته باشیم، به شرح زیر است:

1. 1. اجرای شرط در توان طرف قرارداد باشد. (مقدور بودن)

1. 1. شرط به خودی خود جایز باشد.

1. 1. غرض عقلایی داشته باشد.

1. 1. مخالف کتاب و سنت نباشد.

1. 1. منافی مقتضی عقد نباشد.

1. 1. مجهول نباشد.

1. 1. مستلزم محال نباشد.

1. 1. شرط (التزام) در متن عقد باشد.

1. 1. منجز باشد.

البته فقهای متقدم به چهار شرط:

1. 1. مجهول نبودن؛

1. 1. مخالف کتاب و سنت نبودن؛

1. 1. مخالف مقتضای عقد نبودن؛

1. 1. و غیر مقدور نبودن، برای صحت شروط قائل بوده و بقیه‌ی شروط را جایز می‌شمارند.^[۴۳]

قانون مدنی هم با در نظر گرفتن نظریات مربوط به شرایط صحت شرط، در مواد ۲۳۲ و ۲۳۳، پنج شرط را برای درستی شرط مقرر نموده است:

شکل۲۱-تولید مقادیر تصادفی براونی ۸۶
شکل۲۲- باز تولید شبه تصادفی مسیر شاخص کل قیمت ۸۷
شکل۲۳- نمودار سمت راست مسیر واقعی و سمت چپ بازتولید مسیر شاخص قیمت ۸۷
شکل۲۴-بررسی تأثیر پارامتر ریسک گریزی ۸۸
فصل اول
۱-کلیات
۱-۱-مقدمه
بازار سرمایه به بازار داد و ستد ابزارهای مالی با سررسید بیشتر از یک سال و دارایی‌های بدون سررسید اطلاق می‌شود. این بخش از بازار مالی نقش مهم‌تری در گردآوری منابع پس‌اندازی و تأمین نیازهای سرمایه‌گذاری واحدهای تولیدی دارد. مهم‌ترین کارکرد بازار سرمایه در اقتصاد ملی، تجهیز منابع پس اندازی و هدایت آن به سوی فعالیت‌های مولد اقتصادی است. بازار سرمایه علاوه بر تخصیص سرمایه، خطرات اقتصادی را نیز توزیع می‌کند. در واقع ریسک فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری، از طریق ایجاد و انتشار اوراق بهادار توزیع می‌شود. به عبارت دیگر بازار سرمایه در ابعاد وسیع، ریسک افراد فعال اقتصادی را به پس‌انداز کنندگان(که حاضر به پذیرش ریسک یک دارایی با بازده غیر مطمئن می باشند)، منتقل و بین آن‌ها توزیع می‌کند.
بازار سرمایه علاوه بر توزیع ریسک، افراد را قادر به ایجاد تنوع در سرمایه‌گذاری می‌کند. ایجاد تنوع در سبد دارایی منجر به کاهش ریسک می‌شود. کل ریسک به این علت کاهش می‌یابد که زیان در بعضی از سرمایه‌گذاری‌ها توسط منافع ناشی از سایر سرمایه‌گذاری‌ها جبران می‌شود. بازار سرمایه همچنین ریسک عدم نقدشوندگی را کاهش می‌دهد. نقدشوندگی، عبارت از سهولت تبدیل دارایی‌ها به قدرت خرید در قیمت‌های مورد توافق است. هزینه‌های مبادلاتی و عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش نقدشوندگی شده و ریسک را افزایش می‌دهد. بازارهای مالی از طریق انتشار و تحلیل اطلاعات و تسهیل دادوستدها به کاهش ریسک عدم نقدشوندگی کمک می‌کنند.
مسائل پیچیده اثر گذار بر بازار سرمایه را به طور کلی می‌توان به دو دسته مسائل کلان اقتصادی و مسائل خرد اقتصادی تقسیم بندی کرد. در بیان مسائل کلان اقتصادی اثر گذار بر بازار سرمایه می‌توان به تأثیر‌ چرخه های تجاری، شاخص‌های اقتصادی و سیاست گزاری های پولی و مالی دولت اشاره کرد. بازار سرمایه با مواردی همچون شاخص اطمینان مشتریان، سرمایه گذاران مطلع در کنار نا مطلع‌ها، تازه کارها در مقابل افراد با تجربه تر و وجود بحث‌های رفتاری از قبیل وجود زیان گریزی^[۱]، اعتماد بیش از حد^[۲] و عکس‌العمل بیش از حد^[۳] در چارچوب مسائل خرد اقتصادی مواجه می‌باشد.
لذا به نظر می رسد نمی توان به تنهایی با بهره گرفتن از یک علم خاص، برای حل مشکلات و چالش‌های پیشرو در بازار سرمایه، آن هم در هزاره سوم، پیش قدم شد. در این چارچوب فکری اعتقاد بر این است که علاوه بر حضور در مرزهای علمی روز دنیا، با دیدی باز از محضر کارشناسان و اندیشمندان علوم مختلف همچون اقتصاد، فیزیک، ریاضی و آمار جهت حل مسائل و مشکلات اقتصادی از جمله بازار سرمایه ایران بهره گرفت.

۱-۲-مسئله تحقیق
وجود ریسک در بازارهای سرمایه ناشی از ریسک موجود در دارایی‌های واقعی است. لذا این امر باعث خواهد شد، دارایی‌های مالی که منتج از دارایی‌های واقعی هستند، حامل ریسک باشند. این ماهیت بازار سرمایه صاحب نظران اقتصادی و سایر علوم مرتبط را بر آن داشت تا به بررسی کاربردهایی در تئوری سبد دارایی، توسعه شبیه سازی مدل‌های میکروسکوپی بازار، ایجاد و گسترش تئوری‌های تشخیص بحران‌های بازار سرمایه و پیش بینی نوسانات آتی شاخص‌های بازار بپردازند. این مطالعه می کوشد تا با تبیین ویژگی‌های شاخص قیمت بازار سرمایه ایران از طریق تکنیک‌های اقتصادی و فیزیک آماری، ویژگی‌های سری زمانی داده‌ها و نتایج حاصله از آنرا را مورد بررسی قرار دهد. در این چارچوب بطور مشخص به بررسی خواص مانایی شاخص بازدهی، استخراج تابع طیفی و نتایج ناشی از آن و همچنین بررسی فرم توزیع شاخص بازدهی بازار سرمایه پرداخته خواهد شد. سپس بررسی و استخراج تابع توزیع کستینگ^[۴] و نتایج کاربردی ناشی از آن مورد توجه قرار خواهد گرفت. در ادامه نیز یک الگوی اقتصادی جهت بازتولید رفتار شاخص قیمت بازار سهام ایران در دوره ای معین مورد آزمون قرار خواهد گرفت.
۱-۳-سوالات تحقیق
به طور کلی می‌توان سؤالات تحقیق را به صورت زیر بیان کرد:
۱-درحالی‌که اکثر سری‌های زمانی مالی دارای توابع چگالی بازده با ویژگی دنباله پهن و قله بلند نسبت به توزیع نرمال هستند، آیا شاخص قیمت بازار سهام ایران از این قاعده کلی پیروی می‌کند؟
۲-اگر تابع توزیع احتمال کستینگ برای شاخص قیمت سهام در بازار سهام ایران برآورد گردد، ویژگی ها و نتایج تابع برآورد شده به چه صورت می باشد؟
۳-آیا با بهره گرفتن از یک الگوی اقتصادی تعیین رفتار سرمایه گذار در چارچوب سبد دارایی تصادفی می توان شاخص قیمت سهام بازار ایران را باز تولید نمود؟
۱-۴-فرضیه های تحقیق
۱- شاخص قیمت بازار سهام ایران دارای تابع چگالی بازده با ویژگی دنباله پهن و قله بلند نسبت به توزیع نرمال می باشد.
۲- تابع توزیع احتمال کستینگ برای شاخص قیمت سهام در بازار سهام ایران به صورت آبشاری و دارای چولگی می باشد.
۳- با بهره گرفتن از یک الگوی اقتصادی تعیین رفتار سرمایه گذار در چارچوب سبد دارایی تصادفی می توان رفتار شاخص قیمت سهام بازار ایران را در یک مسیر بلند مدت باز تولید نمود.
۱-۵-اهمیت و ضرورت تحقیق
وظیفه یک سیستم مالی تخصیص بهینه منابع مالی اقتصادی و گسترش منابع می‌باشد. این تخصیص منابع در طول زمان و در شرایط نامطمئن انجام خواهد شد. اگرچه سازمان‌های مالی در طول زمان و در مکان‌های مختلف دچار تغییرات می‌شوند، اما وظایف اصلی یک سیستم مالی از جمله تبادل منابع اقتصادی در طول زمان در بازارهای مالی جهانی، تجمع منابع برای استفاده در شرکت‌ها، سازماندهی اطلاعات برای هماهنگ کردن تصمیم گیری‌ها، تسهیل جریان اطلاعات و کشف قیمت، تهیه شاخص سهام، کاهش مخاطره های اخلاقی و مدیریت ریسک و غیره در تمام سیستم‌های اقتصادی یکسان می‌باشد.
این تحقیق سعی بر آن دارد تا در یک چارچوب اقتصادی و با بهره گرفتن از روش‌های مکانیک آماری، تفکری نوین را به کارشناسان اقتصادی در امور مالی جهت تجزیه و تحلیل شرایط بازار بیان نماید. به عبارت بهتر تحقیق حاضر می کوشد در کنار بررسی آماری رایج در بازار سهام، از روش های نوین تحلیل رفتار در علم فیزیک(مانند تلاش برای پیش بینی وقوع زلزله بر اساس برآورد توابع توزیعی خاص همچون کستینگ) برای تحلیل شرایط بازار سهام ایران استفاده شود. همچنین این مطالعه سعی خواهد داشت با کنار هم گذاشتن تحلیل رفتار سرمایه گذار از لحاظ علم اقتصاد و استفاده از مبانی نظری نوین سبد دارایی تصادفی در علوم مالی، اقدام به آزمون بازتولید رفتار شاخص قیمت سهام برای دوره ای مشخص نماید.
۱-۶-هدف تحقیق
فراهم آوردن زمینه های نوین علمی برای توسعه قدرت تجزیه و تحلیل مسائل مرتبط با تصمیم گیری سرمایه گذاران در بازار سرمایه ایران، توسط تحلیل گران حرفه ای این بازار از اهداف مهم این تحقیق بشمار می‌رود. به طور مشخص این مطالعه می کوشد با بهره گیری از مطالعات پیشین به ارائه مبانی نظری منسجم و مرتبط با بازار سرمایه ایران در فصل سوم تحقیق، زمینه را برای به‌کارگیری تکنیک‌های مرسوم در اقتصاد فیزیک فراهم آورد. در نهایت با به‌کارگیری مناسب از ابزارهای مختلف الگو سازی، الگوریتمی از چگونگی تعیین مسیر قیمت ارائه خواهد شد که به وسیله آن بازتولید رفتار شاخص قیمت بازار سهام در یک دوره معین مورد آزمون قرار خواهد گرفت.
بنابراین مطالعه حاضر با بهره گرفتن از روش‌های مرسوم در علم اقتصاد فیزیک، می کوشد تا گوشه‌هایی از حقایق نهفته بازار سرمایه برای نظریه‌پردازان، متخصصان و فعالین این بازار روشن سازد. بعبارت روشن تر تجزیه و تحلیل بازار از طریق برآورد فرم توزیعی کستینگ و همچنین بازتولید تصادفی رفتار شاخص قیمت می تواند در بلند مدت پس از تکمیل و عیب یابی علمی توسط سایر متخصصین، برای تجزیه و تحلیل و پیش بینی بازار سهام در دنیا تجاری سازی و مورد استفاده سرمایه گذاران قرار گیرد.
۱-۷-نو آوری تحقیق
هدف از انجام این مطالعه گسترش مرز مدل‌های ذهنی و طولانی‌تر کردن افق دید صاحبنظران بازار سرمایه در ایران می باشد. این امر مستلزم عبور از چارچوب های فکری سنتی، مرز بین بخش‌ها و وظایف در سازمان‌ها, مرز بین درس‌ها و تخصص‌های مختلف دانشگاهی و عبور از موانع ایجاد شده توسط فرهنگ، قوم یا طبقه و نژاد یا گاهی نرم‌ها و هنجاری‌های نظام‌های اجتماعی است. لذا بر اساس چنین چارچوب تفکری در سبز فایل مدیریت بازار سرمایه نیازمند افرادی است که علاوه بر تحلیل بازار بر اساس روش های سنتی بتوانند سیستم‌های پیچیده مالی را با بهره گرفتن از ابزارهایی همچون شبیه سازی، تحلیل سیستم‌های پیچیده، منطق فازی، هندسه فر کتالی، آشوب و شبکه های عصبی در چارچوب نظریه پردازی اقتصاد فیزیک مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. این مطالعه سعی دارد به نوبه خود با تبیین روش‌های نوین و به‌کارگیری آن‌ها، گامی هر چند کوچک را در جهت ارتقا سطح تحقیقات کاربردی دانش بنیان در بازار سرمایه ایران بردارد. لذا این تحقیق به طور مشخص می کوشد تا با بکارگیری روش ها و الگوهای مشخص در علوم مختلف از جمله اقتصاد و فیزیک در کنار یکدیگر به هدف خود یعنی زمینه سازی برای تحلیل شرایط بازار از نظر شرایط ریسکی و نیز بازتولید رفتار شاخص قیمت سهام برسد.
فصل دوم
۲-مروری بر مطالعات انجام شده
۲-۱-مقدمه
بررسی رفتار شاخص قیمت سهام با بهره گرفتن از روش‌های مختلف مورد علاقه بسیاری از اقتصاددانان قرار گرفته است. آنچه در فصل حاضر گردآوری شده است، شامل مجموعه منتخب از مطالعاتی است که در خارج و داخل کشور بر روی رفتار شاخص قیمت سهام در ابعاد مختلف(همچون بررسی رفتار تصادفی سبد دارایی بازار سهام، بررسی تلاطم، تحلیل کارایی، نااطمینانی و شبیه سازی رفتار قیمت سهام) انجام شده است.
۲-۲-مطالعات خارجی
صادقی^[۵] (۱۹۹۲) در مطالعه ای به بررسی رفتار بازار سهام کشور استرالیا پرداخته‌ است. این تحقیق بر اساس تئوری انتظارات عقلایی و فروض بازار کارا و بر اساس مدل خود رگرسیون جمعی میانگین متحرک^[۶]، به تجزیه و تحلیل بازار سهام پرداخته است. متغیر‌هایی که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته‌اند، عبارتند از: کسری حساب جاری، نرخ ارز، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی، نرخ بیکاری، تورم و نرخ بهره. نتایج حاکی از این است که بهبود در تغییرات مورد انتظار و غیر قابل انتظار در کسری حساب جاری، نرخ ارز، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی و تغییرات غیر منتظره در نرخ بیکاری ارتباط مثبت با شاخص قیمت سهام دارند. نرخ بهره و تغییرات مورد انتظار و غیر قابل انتظار در تورم نیز ارتباط منفی با قیمت‌ سهام دارند.
جرد^[۷] و ساتم^[۸] (۱۹۹۹) به بررسی بنیادی رفتار بازدهی سهام برای اقتصاد نروژ پرداخته‌اند. آنها در این تحقیق عنوان می کنند که این مطالعه بر خلاف نتایج بسیاری از مطالعات گذشته برای سایر بازارهای اروپا، در بررسی ارتباط میان بازدهی سهام و عوامل کلان اقتصادی برای اقتصاد باز و کوچک نروژ به وجود چندین ارتباط معنی‌دار دست یافته است. با بهره‌گیری از یک مدل خود رگرسیون برداری برای داده‌های ماهانه از سال ۱۹۷۴ تا ۱۹۹۴ به این بررسی پرداخته شده است. تاثیر متغیرهایی همچون قیمت نفت، نرخ بهره واقعی، تورم و تولیدات صنعتی بر شاخص بازدهی سهام، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که به دلیل وابستگی زیاد اقتصاد نروژ به نفت، ارتباط مثبت و معنی‌داری بین قیمت نفت و بازدهی سهام وجود داشته است. از آنجا که نرخ بهره واقعی در اقتصاد نروژ دارای نقش مهم و اساسی است، لذا مشاهده شده است که بازدهی سهام نسبت به تغییرات نرخ بهره واقعی دارای پاسخ منفی و سریعی بوده است. بازدهی سهام نسبت به تغییرات تورم نیز از واکنش کمی برخوردار بوده است. از طرف دیگر بازدهی سهام در برابر تغییرات تولیدات صنعتی پاسخ مثبت و معنی‌دار با تأخیری را نشان می‌دهد.
بلوک^[۹](۲۰۰۰) در مطالعه ای به بررسی و شبیه سازی رفتار بازار سهام می‌پردازد. وی ضرورت تحقیق خود را چنین عنوان می‌کند که با داشتن اطلاعات مشخص که در اختیار و دسترس عموم قرار دارد می‌توان انتظار داشت که سرمایه گذاران مشابه، پیش بینی یکسانی برای چگونگی تغییر و حرکت قیمت داشته باشند. محقق با یک مثال به خوبی توانسته شرایط پیچیده در بازار سهام را برای مدل سازی تشریح کند. بدین ترتیب که اگر فرد الف بشنود که کمپانی x نفت کشف کرده انتظار خواهد داشت که قیمت سهام این کمپانی به شدت افزایش یابد و در نتیجه وی یک جایگاه پیشنهاد را برای خرید بدست خواهد آورد. مبادله چندان با ارزش نیست مگر اینکه یک سرمایه گذار دیگر مثلاً فرد ب پیشنهاد فروش سهام x خود را مطرح کند. اما سؤال بعدی که در ذهن فرد الف پدید می‌آید این است که چرا فرد ب قصد دارد سهام خود را بفروشد ؟ آیا تصمیم وی غیر عقلایی است ؟ آیا فرد ب از خبرهای خوب بی اطلاع است ؟ آیا چیزی می‌داند که فرد الف از آن خبر ندارد ؟. شعور عمومی فرض می‌کند که فرد الف و ب انتظارات متفاوتی از قیمت آینده x دارند که علت آن شاید اطلاعات ناقص باشد. در نتیجه دینامیک‌های بازار توسط نوسانات تصادفی تعیین می‌شود. اما این فرض منجر به پیش بینی‌هایی می‌شود که بر اساس آن نوسانات قیمت باید دارای توزیع نرمال لگاریتمی باشد و اینکه حجم مبادله باید کم و ناپایدار باشد.
آنچه در واقعیت در تمامی بازارها مشاهده می‌شود، زنجیره ای از فعالیت‌ها با حجم بالا و نوسانات زیاد در قیمت است که به طور مداوم رخ می‌دهد به گونه ای که شعور عمومی قادر به محاسبه آن نیست. یافتن دلیل این سلسله حوادث، انگیز خوبی است که محققان مختلف را جهت تحقیقات بیشتر به سوی خود جلب نماید. لذا بلوک سعی می‌کند تا با ارائه یک الگوی مناسب اقتصادی در توجیه رفتار سرمایه گذار و استفاده از تکنیک‌های مختلف آماری، اقتصادی و فیزیکی به بررسی رفتار بازار سهام بپردازد. وی نیز مانند سایر محققین الگویی را با فروضی خاص و با به‌کارگیری پارامترهای موجود در حافظه بازار از قبیل قیمت سهام، میزان مبادله، ریسک گریزی^[۱۰]سرمایه گذار، میزان بهینه سرمایه گذاری ارائه می کند. در نهایت سعی نموده است، با حذف متغیرهایی که دارای تأثیر چندانی بر پروسه تغییرات شاخص قیمت بازار ندارند، روند مشخصی از تغییرات قیمت را با ویژگی‌های آماری از قبل معین به صورت آزمایشگاهی، برای دوره زمانی آتی شبیه سازی کند.
مارش و کوبایاشی^[۱۱] (۲۰۰۰) در مطالعه ای به دستاوردهای تحقیقات فیشر، مرتون و شولز^[۱۲] در بازار مالی اشاره می کند. این سه نفر که به ترتیب فیزیکدان، اقتصاددان و کارشناس مسائل مالی می‌باشند سعی بر آن داشتند تا با بهره گیری دانش فیزیک، اقتصاد، ریاضی و آمار به بررسی مسائل مرتبط با بازارهای مالی بپردازند. آن‌ها به مطالعه شیوه ای برای قیمت گذاری دارائی‌های مالی با بهره گرفتن از یک روش دینامیک همت گماردند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد، آنها موفق به طراحی سیستم واینری قیمت گذاری معاملات اختیار خرید و فروش در سطح بهینه ریسک شدند.
لیپتون^[۱۳](۲۰۰۱) در مطالعه ای با بهره گیری از دانش ریاضی، فیزیک، اقتصاد و امور مالی ایده‌هایی در رابطه با امور مالی مطرح نموده است. پرفسور لیپتون بر این عقیده است که با پیوند مدل‌های اقتصادی، مهندسی مالی، نظریه بازی‌ها و تکنیک‌های آماری پیش بینی، می‌توان ابزارهای مناسبی برای حل مسائل مالی ابداع کرد. وی تحقیقاتی در این راستا انجام داده است که می‌توان به تحقیق بررسی ساختار میکروسکوپی بازار سهام اشاره کرد. در این تحقیقات با بهره گیری دانش بین رشته ای سعی شده است، حالات بازار را با رفتار مایعات یا گازها شبیه سازی نماید. برای تشریح مفاهیمی مانند نقدینـگی و بی ثباتی اقتصادی، از روان بودن آب‌ها همانند نقدینگی و ناپایداری گازها همانند بی ثباتی اقتصادی استفاده شده است. وی این موارد را دلیلی بر ارتباط عمیق مباحث فیزیک و امور مالی می‌داند.
مورلی^[۱۴](۲۰۰۲) به بررسی تحلیل نوسانات بازار سهام در اقتصاد کلان انگلستان پرداخته است. ولی در این مطالعه که بر اساس داده‌های ماهانه انگلستان از ژانویه ۱۹۶۷ تا دسامبر ۱۹۹۵ انجام شده است، با بهره گرفتن از مدل‌های اقتصادی خودهمبسته واریانس ناهمسانی شرطی^[۱۵] و تعمیم یافته آن^[۱۶] به تحلیل نوسانات پرداخته است. متغیرهای منتخب مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از: تولیدات صنعتی، شاخص قیمت خرده فروشی، عرضه پول، تورم، نرخ ارز و نسبت مارک آلمان به پوند انگلستان. نتایج حاکی از این است که متغیرهای منتخب نمی‌توانند با بهره گرفتن از یک مدل خودهمبسته واریانس ناهمسانی شرطی،  تغییرات در بازار سهام را توضیح دهند. این مطالعه با بهره گرفتن از یک مدل خود رگرسیون برداری به این نتیجه دست یافته است که همه متغیرهای مورد بررسی دارای تأثیر مثبت در سطح نود درصد بر شاخص قیمت بازار سهام می باشند.
پویتراس^[۱۷] (۲۰۰۴) در مطالعه ای بنیادی به تجزیه و تحلیل رفتار تغییرات مسیر حرکت شاخص قیمت بازار سهام آمریکا پرداخته است. متغیرهایی که توسط وی به‌کار گرفته شده است، عبارتند از: شاخص قیمت مصرف کننده، شاخص قیمت تولید کننده، نرخ بیکاری، کل اشتغال غیر کشاورزی، شاخص تولیدات صنعتی، تراز تجاری آمریکا برای کالا و خدمات، حجم پول و نرخ تنزیل فدرال رزرو. این مطالعه به تخمین یک رگرسیون خطی و انجام آزمون بر روی ضرایب برای دوره زمانی ۱۹ ساله از سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۸ به صورت ماهانه اقدام نموده است. نتایج برآورد حاکی از این است که به‌طورکلی خبرهایی که قابلیت پیش بینی دارند، دارای قدرت توضیح دهندگی معنی داری برای تغییرات در شاخص قیمت سهامS&P500^[18] نمی‌باشند. هشت متغیر کلان اقتصادی ذکر شده، به استثنای نرخ تنزیل، دارای قدرت توضیح دهندگی ناچیزی برای تغییرات در شاخص قیمت سهام بوده‌اند. اما در مورد متغیر نرخ تنزیل می‌توان گفت بیش از ۹ درصد از تغییرات شاخص قیمت سهام را توضیح داده است. دلیل این امر شاید این باشد که متغیر نرخ تنزیل تنها متغیری است که توسط سیاست‌های حمایتی دولت تحت تأثیر قرار نگرفته و البته توسط سیاست‌های مقامات فدرال رزرو تعیین شده است، که به هر حال این تفاوت می‌تواند جهت توضیح دهندگی بیشتر این نرخ برای تغییرات قیمت سهام مطرح باشد.
وان^[۱۹] (۲۰۰۷) در مطالعه ای به آزمون نظریه سبد دارایی تصادفی برای داده های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۶ برای بازار سهام ایالات متحده آمریکا پرداخته است. نظریه سبد دارایی تصادفی ابتدا توسط فرنولز^[۲۰](۱۹۹۹) ارائه گردید و در سال‌های بعد توسط وی و سایرین بسط و گسترش یافت. این نظریه سعی در بررسی و استخراج تأثیر عوامل تصادفی‌ای نموده که اصطلاحاً آنرا حرکت براونی و یا فرایند واینری^[۲۱] می نامند. وان بعد از مطالعات خود و بر اساس دوره زمانی مورد مطالعه ادعا نمود که بررسی تجربی تابع مولد سبد دارایی تصادفی بر روی شاخص قیمت بازار سهام ایالت متحده، حاکی از تائید این نظریه می‌باشد.
جعفری صمیمی (۲۰۰۸) در مطالعه ای به بررسی جایگاه علم اقتصاد فیزیک به عنوان یک مفهوم میان رشته ای در کشورهای در حال توسعه پرداخته است. وی در این تحقیق به وجود دیدگاه های مثبت و منفی اقتصاد دانان در مورد این مفهوم نسبتا جدید در مجامع علمی کشورهای در حال توسعه اشاره می کند. نتایج تحقیقات وی بر روی دانشگاه های دولتی و غیر دولتی در ایران نشان می دهد که سطح دانش دانشگاهیان در حیطه اقتصاد فیزیک در ایران بسیار محدود است. به اعتقاد محقق نمی توان بدون بهره گیری از علم فیزیک و ریاضیات برای علم اقتصاد جایگاه مناسبی را برای تجزیه وتحلیل ها در نظر گرفت. اقتصاددانانی که علم اقتصاد را به عنوان یک علم توصیفی بررسی می کنند و به ابزارهایی چون مکانیک آماری و ریاضی مسلط نیستند، غالبا مخالف حضور و توسعه علم اقتصاد فیزیک در سطح جامعه می باشند. همچنین وی بر این اعتقاد است که نظریه عمومی کینز برگرفته از نظریه نسبیت عمومی انیشتین می باشد.
وانگ و همکاران^[۲۲] (۲۰۰۸) در مطالعه ای به بررسی رفتار بازار سهام پرداخته‌اند. آن‌ها این سؤال‌ها را مطرح می‌نمایند که اگر متغیرهایی همچون قیمت سهام و حجم مورد مبادله تصادفی باشند آیا می‌توان توزیع و هم بستگی بین آن‌ها را بدست آورد؟ آیا می‌توان رفتار آن‌ها را در آینده پیش بینی نمود ؟ یا حداقل می‌توان یک پیش بینی، با ویژگی‌های آماری یکسان برای سایر بازارها و یا سایر بازه های زمانی مشابه انجام داد؟ اگر این امر ممکن است متغیرهای مهم اثرگذار کدامند و چگونه می‌توان الگوی مورد نظر را برای پیش بینی سایر بازارهای سهام تعمیم داد؟
در این مطالعه آن‌ها عنوان می‌کنند که می‌توان سؤال‌های فوق را با یک مدل در چارچوب مکانیزم بازار سهام تا حدودی پاسخ داد و در این راستا مدل‌های بازی^[۲۳] را معرفی نمودند. قبل از برآورد، در ابتدا عواملی از قبیل شرایط اولیه^[۲۴]، شرط کرانه^[۲۵] (تنها یک نوع سهام) و متغیرهای خارجی^[۲۶] (واحد تجاری^[۲۷] و محیط) درالگوی لحاظ می گردد.
نخستین فرض این است که فعالیت همه دارندگان سهام تحت تأثیر یکدیگر قرار دارد. این قبیل اثرات متقابل ممکن است به طور غیر مستقیم به دلیل شرایط مختلف بازار و یا در حالت خاص تحت تأثیر روابط فردی به وجود آید. در این الگو فرض شده که متغیرهای تصادفی دارای توزیع ثابت می‌باشند. دارنده سهام هر یک واحد از حجمی را که می‌تواند در هر زمان خرید یا فروش کند، در تملک اوست. خرید قیمت را افزایش می‌دهد و فروش قیمت را کاهش می‌دهد. هر فرد سعی در کسب منفعت بیشتر در این بازی دارد. لذا در این تحقیق یک مدل بازی برای توضیح مکانیزم قیمت سهام ارائه شده است.
و انگ و همکاران بر این اعتقادند که با بهره گرفتن از این الگو محققین خواهند توانست برخی از اطلاعات مهم و اساسی از قبیل سود فعالان را مورد آزمون قرار دهند. هم چنین بسیاری از متغیرهای خارجی دیگر را نیز بررسی نمایند. در واقع هدف از طراحی الگوی مورد نظر، تولید مجدد رفتار شاخص بازار سهام (در صورت برقراری خواص مشابه آماری) برای سایر بازه های زمانی و همچنین سایر بازارهای سهام می باشد. اگرچه بر اساس بحثی که در فیزیک سیستم پیچیده^[۲۸] مطرح است، تنها تعداد کمی قانون سیستمی وجود دارد^[۲۹] و نمی‌توان قوانین جامعی را برای بازار سهام ارائه نمود. البته محققین در این مطالعه معتقدند که مدل بازی، ممکن است اطلاعات ارزشمندی را در اختیار تحلیل گران بازار سرمایه قرار دهد.
الحاربی^[۳۰](۲۰۰۹) در مطالعه ای به بررسی کارایی و غیر خطی بودن روابط بازارهای سهام کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس پرداخته است. وی بیان می‌کند که در مطالعه‌ی پدیده‌های مالی و اقتصادی، انتخاب درست مدل، یک اصل اساسی می‌باشد. در صورتی که اثبات شود که پویایی‌های موجود در بازارهای مالی از نوع غیر خطی هستند آنگاه استفاده از مدل‌های خطی به منظور تخمین و پیش بینی امری بیهوده می‌باشد. غیر خطی بودن روابط در بازارهای مالی توسط مطالعات زیادی مورد بحث قرار گرفته‌اند. هدف اصلی این تحقیق بررسی کارایی و آزمون غیر خطی بودن بازارهای سهام کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس(بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی) می‌باشد. از آنجا که اکثر تحقیقات تاکنون در مورد بازارهای مالی پیشرفته و سازمان یافته صورت گرفته است، این تحقیق به بازارهای نوظهور و بازار بورس کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس پرداخته است.
نتایج حاکی از وجود شواهد قوی در مورد غیر خطی بودن روابط در بازارهای بورس هر شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس می‌باشد. با بهره گرفتن از آزمون‌های غیر خطی و هم نتایج حاصل از آزمون‌های استقلال خطی استاندارد نتایج نشان می‌دهد که فرضیه بازار کارا در مورد بورس شش کشور عضو شورای همکاری قویاً رد می‌شود. همچنین یافته های تحقیق نشان می‌دهد که بهتر است به جای استفاده از روش‌های ساده خطی به منظور مدل سازی روابط مالی از مدل‌های غیر خطی استفاده شود. با بهره گرفتن از الگوهای غیرخطی پیش بینی قیمت آینده سهام با دقت بالاتری امکان پذیر می‌گردد.
فری^[۳۱](۲۰۱۱) در مطالعه ای به بررسی حباب‌های مالی با بهره گرفتن از رهیافت اقتصاد فیزیک^[۳۲] برای بازار بورس لندن پرداخته است. وی برای دوره زمانی دوم مارچ ۲۰۰۹ تا ۲۹ اکتبر ۲۰۱۰ با بهره گیری از الگوهای گوسی و غیرگوسی به مطالعه شاخص قیمت بازار پرداخته است. این تحقیق در چارچوب تحلیل رفتار تصادفی واینری برای شاخص قیمت و انجام یک آزمون تجربی، سعی در توسعه نظریه پردازی در زمینه علمی اقتصاد فیزیک دارد. نتایج مطالعه وی نشان می‌دهد که برای تبیین بهتر شرایط حبابی بازار سهام، بهتر است بجای استفاده از یک الگوی توزیع استاندارد، یک الگوی توزیع گوسی معکوس نرمال^[۳۳] بکار گرفته شود. لذا با توجه به خواص پهن بودن دنباله^[۳۴] توزیع گوسی معکوس نرمال و الگوی حباب لپتوکورتیک^[۳۵] می توان وقوع حباب را در بازار بهتر از توزیع گوسی مشاهده نمود.
مور، سان، ورایس و زوو^[۳۶] (۲۰۱۳) در مطالعه ای به بررسی نظری رابطه ریسک دارایی ها در سبد پرتفوی و بازدهی سهام پرداخته اند. برای انجام این بررسی از تحلیل فرم دنباله تابع توزیع بازدهی استفاده کرده اند. به این ترتیب که اگر توزیع بازدهی پرتفوی دارایی سهام دارای دنباله پهن تری^[۳۷] باشد، نشان از وجود شرایط ریسکی تر در سبد دارایی ها می باشد. بر اساس نتایج تحقیق آنها در مقایسه با تئوری قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای^[۳۸] نتایج مشابه ای دست یافتند. به طوریکه اگر سرمایه گذاران بر مبنای میانگین و واریانس بازدهی اقدام به انتخاب یک پرتفوی متنوع^[۳۹] نمایند، دنباله تابع توزیع بازدهی نیز نقاط غایی را با احتمال کمتری می پیمایند. به عبارت دیگر یک پرتفوی بهینه نسبت به سایر پرتفوی ها از نوسانات ناگهانی کمتری برخوردار است و فرم توزیع به حالت گوسی نزدیکتر خواهد بود.