می گردد.
ماده ۳۶-۱- دیوان بین المللی دادگستری نسبت به کلیه اموری که اطراف دعوی به آن رجوع می کنند و همچنین نسبت به موارد خاصی که به موجب منشور ملل متحد یا به موجب عهدنامه و قراردادهای جاری پیش بینی شده است صلاحیت رسیدگی دارد.
۲-دولتهای امضاء کننده این اساسنامه می توانند در هر موقع اعلام دارند که قضاوت اجباری دیوان بین المللی دادگستری را نسبت به تمام اختلافاتی که جنبه قضایی داشته و مربوط به موضوعات ذیل باشد در مقابل هر دولت دیگری که این تعهد را متقبل گردد به خودی خود و بدون قرارداد خاصی قبول می نمایند.
الف) تفسیر یک عهدنامه
ب) هر مسأله که موضوع حقوق بین المللی باشد.
ج) حقیقت هر امری که درصورت ثبوت، نقض یک تعهد بین المللی محسوب می گردد.
د) نوع ومیزان غرامتی که باید برای نقض یک تعهد بین المللی داده شود.

۳- اعلامیه های مذکور در بالا ممکن است بدون هیچ قید و یا به شرط معامله متقابله با چند دولت و یا با بعضی از آنها و یا برای مدت معینی به عمل آید.
۴- این اعلامیه ها به دبیرکل سازمان ملل متحد تسلیم می گردند و مشارالیه رونوشت آن را به امضاءکنندگان این اساسنامه و همچنین به دفتر دیوان بین المللی دادگستری ارسال می دارد.
۵- اعلامیه هایی که به موجب ماده ۳۶ اساسنامه دیوان دائمی دادگستری بین المللی صادر شده و هنوز معتبر است در روابط بین امضاء کنندگان این اساسنامه در حکم آن خواهد بود که قضات اجباری بین المللی دادگستری برای بقیه مدت مذکور در آن اعلامیه ها و بر طبق مقررات آنها قبول شده است.
۶- درصورت اختلاف راجع به صلاحیت دیوان حکم دیوان قاطع است.^[۱۷۸]
اماسه طریقه ای که ماده فوق برای اعطای رضایت مقرر داشته است عبارتند از موافقت نامه، معاهده و اعلامیه که به همراه قاعده «دکترین موجل» تبیین می گردند.
۱-۲-۳-۲- از طریق موافقت نامه خاص
بر طبق بند یک ماده ۳۶ اساسنامه، دیوان بین المللی دادگستری نسب به کلیه اموری که اطراف دعوی به آن رجوع می کنند صلاحیت رسیدگی دارد^[۱۷۹]وچون به صورت اختیاری طرفین دعوی صلاحیت دیوان را پذیرفته اند، نمی توانند صلاحیت را نقض کنند طبق بند یک ماده ۴۰ اساسنامه و ماده ۳۹ آیین دادرسی جدید، موضوع اختلاف و طرفین آن باید با صراحت در قرارداد تعیین گردد. یعنی حتی الامکان کلیه خواسته های طرفین باید منحصراً در این قرارداد خاص ذکر شود. معهذا، وضع همیشه بدین منوال نمی باشد وگاهی تنظیم چنین قراردادهایی خالی از ابهام نیست. از این روی، دیوان جهت برطرف نمودن ابهامات، متوسل به روش عرفی تفسیر معاهدات که امروزه از طریق کنوانسیون ۱۹۶۹ وین مدون شده، می گردد. یعنی دیوان از همان روش تفسیر معاهدات برای این گونه «قرار» ها استفاده می نماید.^[۱۸۰]
تا سال ۲۰۰۲ ، به وسیله قرارداد، پانزده مورد به دیوان بین المللی دادگستری ارجاع داده شده است.
۲-۲-۳-۲- از طریق عهدنامه و قرارداد
بر طبق بند یک ماده ۳۶ اساسنامه قسمت دوم، دیوان بین المللی دادگستری نسبت به کلیه اموری که اطراف دعوی به آن رجوع می کنند و همچنین به موجب عهدنامه و قراردادهای جاری پیش بینی شده است، صلاحیت رسیدگی دارد.
اصولاً صلاحیت اجباری دیوان ممکن است بر مبنای عهدنامه ها و قراردادهایی که بوجود می آید، قرارگیرد. در هنگام انعقاد قراردادها و عهدنامه ها، دولتها تعهدی ندارند که صلاحیت اجباری دیوان را بپذیراند اما اگر قراردادی منعقد و شرط قضاوت اجباری دیوان را در آن بگنجانند دولت امضاء کننده ملزم به تصفیه اختلافات خود به وسیله دیوان بین المللی دادگستری می باشد.^[۱۸۱]
۳-۲-۳-۲- شرط اختیاری قضاوت اجباری از طریق اعلامیه ^[۱۸۲]
در سال ۱۹۲۰ کمیته حقوقدانان که اساسنامه دائمی دادگستری را تهیه نمود یک سیستم حقیقی صلاحیت اجباری بر مبنای امکان ارائه دادخواست یکجانبه به دیوان را از سوی شاکی پیش بینی کرده بود. ولی این اندیشه با مخالفت شدید کشورها به ویژه قدرت های بزرگ آن زمان در شورای جامعه ملل روبه رو شد و نهایتاً توسط ارکان جامعه ملل پذیرفته نشد. در مقابل به پیشنهاد رائول فرنادز تنها حقوقدان جهان سومی از برزیل ترتیب خاصی ارائه شد که در نهایت این پیشنهاد جدید از سوی کمیته حقوقدانان مقبول و شالوده بند ۲، ماده ۳۶ فعلی اساسنامه شد.^[۱۸۳]
در سال ۱۹۴۵، این مسأله دوباره مطرح گردید. در کمیته حقوقدانان واشنگتن بسیاری از هیأتها تمایل خود را مبنی بر صلاحیت اجباری دیوان اعلام کردند.
با این وجود، کمیته حقوقدانان واشنگتن ابراز داشتند که اکثریت کمیته طرفدار صلاحیت اجباری است لیکن به نظر نمی رسد تمام مدتی که مشارکتشان در سازمان بین المللی ادامه دارد در موقعیتی باشند که قاعده صلاحیت اجباری را بپذیرند . لذا از آنجایی که مسأله رنگ وبوی سیاسی به خود گرفته است، کمیته بر این اعتقاد است که باید مسئله را به کنفرانس سانفرانسیسکو ارجاع نماید.^[۱۸۴]
بعد از این هیأت مصری پیشنهادی را ارائه نمود تا صلاحیت اجباری را به عنوان یک قاعده عام بپذیرند و در ضمن به هر دولت اجازه داده شود تا با بهره گرفتن از حق شرط خود را از بند این تعهد آزاد کند. اما این پیشنهاد توسط کمیته پذیرفته نشد و کمیته پیشنهاداتی را در دومتن به کنفرانس سانفرانسیسکو فرستاد. متن اول در مورد طرح دوباره ماده ۳۶ بود که بلا تغییر مانده بود و متن دوم شکل تعدیل شده ماده ۳۶ بود که صلاحیت اجباری را به صورت مستقیم و بدون هیچ اعلامیه ای توسط هیچ دولت می پذیرد.
ولی باز هم هر دو متن رد شد و سیستم صلاحیت اختیاری دیوان کماکان حفظ شد.
از این اشاره مختصر تاریخچه ای بر می آید که هم در سال ۱۹۲۰ و هم در سال ۱۹۴۵ کشورها و قدرت های ضعیف خواهان برقراری صلاحیت اجباری دیوان و قدرتهای بزرگ مخالف آن بوده اند و هرچند تغییراتی در ترکیب گروه های رقیب در مقاطعی از زمان پدیدار گردید اما نه تنها تغییری اساسی از سال ۱۹۴۵ تاکنون در موضع کشورهای قدرتمند نسبت به صلاحیت اجباری دیوان حاصل نگردید، بلکه رو به ضعف هم گذاشت تا آنجا که امروزه از پنج قدرت بزرگ عضو شورای امنیت فقط یک کشور (انگلستان) صلاحیت اجباری دیوان را قبول دارد.^[۱۸۵]
۱-۳-۲-۳-۲- ایران وصلاحیت اجباری دیوان بین المللی دادگستری:
مجلس شورای ملی در موارد ماه سال ۱۳۰۹ اساسنامه دیوان دائمی بین المللی دادگستری را تصویب کرد. همچنین ماده واحده پذیرش صلاحیت اجباری دیوان دائمی در تاریخ ۲۳ خرداد ۱۳۱۰/۱۳ ژوئن ۱۹۳۱ از تصویب مجلس شورای ملی گذشت و اسناد آن در تاریخ ۱۹ سپتامبر ۱۹۳۲ نزد دبیرخانه جامعه ملل تودیع شد. متن واحده به شرح زیر بود:
«دولت ایران صلاحیت دیوان دائمی دادگستری بین المللی را به خودی خود و بدون انعقاد قرارداد خاص در مقابل هر دولت دیگری که چنین تعهدی را قبول کرده باشد، یعنی شرط عمل متقابل، بر اساس بند ۲ ماده ۳۶ اساسنامه دادگاه نسبت به هرگونه اختلافی که بعد از تصویب این اعلامیه راجع به اوضاع و احوال و حقایقی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم به دامنه شمول معاهدات و کنوانسیونهایی که توسط ایران مورد قبول قرار گرفته اند، به استثنای موارد زیر، می پذیرد:
الف: اختلافاتی که ایران موافقت کرده است و یادر آینده موافقت خواهد کرد که به دیگر روش های حل و فصل مسالمت آمیز، اختلافات فیصله یابد.
ب: اختلافاتی که به موجب حقوق بین الملل منحصراً در صلاحیت داخلی ایران است. بعلاوه ، دولت ایران این حق را برای خود محفوظ می دارد که از دادگاه بخواهد تا رسیدگی به هرگونه اختلافی را که به شورای جامعه ملل ارجاع گردیده معلق بسازد.»
بطوریکه قبلاً توضیح داده شد، چون دولت ایران از اعضای مؤسس سازمان ملل بود لذا، به موجب ماده ۹۳ منشور، خود به خود عضو اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری شد. از آنجا که دیوان بین المللی دادگستری به عنوان مرجع جانشین دیوان دائمی دادگستری بین المللی تعیین گردید، بنابراین، طبق بند ۵ ماده ۳۶ اساسنامه اعلامیه ایران مبنی بر قبول صلاحیت اجباری دیوان دائمی به منزله قبول صلاحیت اجباری دیوان بین المللی دادگستری تلقی شد^[۱۸۶].
۲-۳-۲-۳-۲- بند دوم ماده ۳۶:
درکل اساسنامه دیوان بیان می دارد که کشورها می توانند صلاحیت دیوان را نسبت به مسائل حقوقی در رابطه با هر کشور دیگری که چنین تعهدی را پذیرفته باشد به خودی خود و بدون قرارداد خاص بشناسد.
بند ۲ ماده ۳۶ اساسنامه دیوان اعلام می دارد که :
«۲-کشورهای امضاء کننده این اساسنامه، می توانند در هر موقع اعلام دارند که قضاوت اجباری دیوان را نسبت به تمام اختلافاتی که جنبه قضایی داشته ومربوط به موضوعات ذیل باشد در مقابل هر دولت دیگری که این تعهد را متقبل گردد به خودی خود و بدون قرارداد خاصی قبول نماید:
الف) تفسیر یک عهدنامه
ب) هر مسأله که موضوع حقوق بین المللی باشد.
ج) حقیقت هر امری که در صورت ثبوت، نقض یک تعهد بین المللی محسوب شود.
د) نوع و میزان غرامتی که باید برای نقض یک تعهد بین المللی داده شود.»
اصولاً صلاحیت اجباری دیوان بین المللی دادگستری ممکن است بر مبنای اعلامیه هایی که طبق
بند ۲ ماده ۳۶ داده می شود، قرار گیرد.
دولت ها مطابق بند ۲ ماده ۳۶ نه تنها اجبار در دادن اعلامیه ندارند بلکه می توانند هر زمان که مقتضی بدانند به اختیار خود چنین اعلامیه ای بدهند و صلاحیت اجباری دیوان را بپذیرند. این امر دقیقاً نظیر انعقاد عهدنامه ها و قراردادهاست که دولتها تعهدی در این رابطه ندارند لیکن اگر قراردادی منعقد و شرط قضاوت اجباری دیوان را در آن بگنجانند دولت امضاء کننده ملزم به تصفیه اختلافات خود به وسیله دیوان می باشد. لذا عنوان صلاحیت اجباری در اینباره نامناسب به نظر
می رسد.^[۱۸۷]
۳-۳-۲-۳-۲- بند ۳ ماده ۳۶
بند ۳ ماده ۳۶ اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری اعلام می دارد:
«اعلامیه های مذکور در بالا ممکن است بدون هیچ قید و یا به شرط معامله متقابله با چند دولت و یا با بعضی از آنها ویا برای مدت معینی به عمل آید.»
بنابرمطالب گفته شده در بند ۲ ماده ۳۶، دولت ها در دادن اعلامیه هیچ گونه اجباری ندارند و به اختیار خود می توانند با دادن اعلامیه صلاحیت اجباری دیوان را بپذیرند.
اگر چه هر دولت به تنهایی اعلامیه ای صادر می کند ولی در واقع اعلامیه نیمی از یک قرارداد مشترک است که تا زمان پیدایش اختلاف در حال سکوت می باشد و با پیدایش اختلاف، به یک قرارداد بالفعل و فعال تبدیل می شود.^[۱۸۸]
اعلامیه های پذیرش صلاحیت اجباری، یکسان نیستند و به لحاظ موضوع، مجوز و تأثیر به انواع مختلفی تقسیم می شوند. مثلاً به لحاظ موضوع ممکن است مشروط یا غیرمشروط باشند از لحاظ مجوز بر اساس بند ۲ ماده ۳۶ یا بند ۵ دارای اثر باشند یا مطابق قطعنامه شورای امنیت صادر شده باشد.
از لحاظ تأثیر هم ممکن است بلافاصله پس از تسلیم به دبیر کل اثر حقوقی پیدا کند یا استناد به آن موکول به قراردادی خاص بین طرفین اختلاف باشد.^[۱۸۹]
اصولاً بند ۳ ماده ۳۶ راجع به اعلامیه هایی است که به دیوان، صلاحیت اجباری می دهد. محوریت بحث در این قسمت بر دو مطلب است: ۱) شرط معامله متقابل^[۱۹۰] ۲) محدودیت زمانی اعلامیه.
۴-۳-۲-۳-۲- شرط معامله متقابل:
اصولاً اعلامیه های قبول صلاحیت اجباری دیوان مشروط به رعایت معامله متقابل می باشد. در نتیجه رعایت این اصل مزایایی را دربردارد

بنابراین به منظور اندازه‌گیری قابلیت اعتماد، از روش آلفای کرونباخ و با بهره گرفتن از نرم‌افزار Spss انجام گردیده است. شد.

جدول (۳-۴) مقدار آلفای کرونباخ مولفه های تحقیق

۳-۸) روش های تجزیه و تحلیل داده های آماری:
پس از آنکه محقق داده ها را گرد آوری ، استخراج وطبقه بندی وجداول توزیع فراوانی و نسبت های توزیع را تهیه کرد ، باید مرحله جدیدی از فرایند تحقیق که به مرحله تجزیه وتحلیل داده ها معروف است آغاز شود ؛ این مرحله خود شامل دو شیوه تحلیل کیفی وتحلیل کمی است (حافظ نیا ،۱۳۸۵ : ۲۳۱).
در فرایند تحقیق بعد از گردآوری داده ها و پردازش آنها تحلیل تجربی آغاز میشود.روش های تحلیل تجربی را میتوان به تحلیل کمی و تحلیل کیفی تقسیم کرد.در یک معنای کلی تر تحلیل را میتوان به تحلیل توصیفی و تحلیل تبیینی طبقه بندی کرد.در این طبقه بندی نوع تحلیل تابع نوع تحقیق است . تحلیل توصیفی با تحقیق توصیفی و تحلیل تبیینی با تحقیق تبیینی سازگار است.تحلیل کمی در شرایطی کاربرد دارد که مفاهیم از طریق معرف های تجربی کمی اندازه گیری شده باشد .ابزار تحلیل کمی ،تکنیک های آماری است.تحلیل کمی در دو سطح ۱-توصیف ۲-تبیین انجام می شود.بنابراین تحلیل کمی توصیفی و تحلیل کمی تبیینی داریم.در سطح تحلیل کمی توصیفی چگونگی توزیع داده های تجربی هریک از متغیر های مستقل و وابسته از طریق شاخص های آماری مناسب بیان میشود.در سطح تحلیل تبیینی با علت کاوی سرو کار داریم و رابطه علی میان متغیر ها جستجو می شود.
در تحلیل کیفی،داده های گرداوری شده از نوع داده های کیفی هستند؛تحلیل کیفی در سه سطح قابل انجام است:۱-توصیف ۲-تبیین ۳-تفسیر.
در تحلیل توصیفی چگونگی صفات هریک از متغیر های موجود،در تحلیل تشریح می شود.در این سطح،نظام معانی متن یا واقعه جدااز زمینه های اجتماعی آن تحلیل می گردد )ساعی،۱۳۸۷: ۱۳۹،۱۴۰-۱۴۱).
استفاده از روش های آماری ( کمی ) با توجه به نوع و روش تحقیق وهدف محقق متفاوت است واز روش های ساده واولیه آماری تا روش های پیچیده را شامل می شود.که در آن استفاده از روش های آماری به دو شکل توصیفی واستنباطی انجام می گیرد.
آمار توصیفی را عمدتا مفاهیمی از قبیل جدول توزیع فراوانی ونسبت های توزیع ،نمایش هندسی و تصویری توزیع ، اندازه های گرایش به مرکز ، اندازه های پراکندگی ونظایر آن تشکیل می دهد .آمار توصیفی برای تبیین وضعیت پدیده یا مساله یا موضوع مورد مطالعه مورد استفاده قرار می گیرد یادر واقع ویژگیهای موضوع مورد مطالعه به زبان آمار تصویر سازی وتوصیف می شود (حافظ نیا ، ۱۳۸۵ : ۲۴۲).
در تحلیلهای آمار استنباطی همواره نظر بر این است که نتایج حاصل از مطالعه گروه کوچکی به نام نمونه چگونه به گروه بزرگتری به نام جامعه تعمیم داده شود . به عبارتی محقق بر مبنای ارزشهای حاصله در نمونه به ازمون فرضیه متوسل می شود و تکنیکهای آماری مورد نیاز از طریق آمار استنباطی تامین می شود .
در این تحقیق نیز پس از جمع آوری پرسشنامه ها و استخراج پاسخها برای تبدیل داده ها ی اولیه حاصل از پرسشنامه ها به حالت قابل استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس استفاده شد.لازم به ذکر است که از دو نوع آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. و بعد از تبدیل اطلاعات دسته بندی شده به فراوانی ،میانگین آماری و جداول یک بعدی اقدام شد و در نهایت با بهره گرفتن از آزمون های آماری فرضیه ها مورد آزمون واقع شدند .
فصل چهارم:
یافته های تحقیق
۴-۱(مقدمه :
در هر پژوهش تحلیل نتایج بدست آمده از مرحله گردآوری اطلاعات یکی از مهمترین مراحل پژوهش بشمار می آید، چرا که دستاورد تحقیق چند ماهه و حتی چند ساله محقق که حاصل مطالعات نظری ، پیشینه پژوهش های دیگر، تهیه ابزار گردآوری داده ها ، رفتن به میدان و جمع آوری اطلاعات می باشد ، به آزمون گذاشته می شود و برای او آشکار می گردد که پیش فرضهای حاصل از مطالعاتش تا چه حد معتبر و دقیق بوده اند .
این بخش از پژوهش به دو قسمت تقسیم شده است :

رضایی اصفهانی در تفسیر قرآن مهر ذیل آیه آورده است که :
« آموزه‌ها و پیام‌های آیه : قبول حق نیاز به زمینه‌ای درونی و ظرفیت دارد که خدا به انسان‌های مؤمن عطا می‌کند. ۲. کم ظرفیتی روحی، نوعی پلیدی درون است که انسان‌های بی‌ایمان گرفتار آن می‌شوند. ۳. اگر هدایت الهی را می‌طلبید، در پی شرح صدر باشید. ۴. مطالب را با مثال‌های محسوس برای مردم بیان کنید.» (رضایی اصفهانی، ۱۳۸۹: ۱۶۲)

« قُلْ اللّهُمَّ مَالکَ المُلکَ مَنْ تَشا و تَنْزعُ المُلکَ مِمَّنْ تَشا و تُعِزُّمَنْ تشاءَ و تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ بیدَکَ الخَیْرُ اِنَّکَ عَلی کُلِ شَیءٍ قَدیرٌ، بگو بار خدایا! تویی که فرمان فرمایی، هر آن کس را که خواهی فرمانروایی بخشی و از هر که خواهی فرمان روایی را بازستانی و هرکه را خواهی عزت بخشی و هر که را خواهی خوار گردانی همه خوبیها به دست توست و تو بر هرچیز توانایی.» (قرآن کریم، ترجمه بحرانی، آل عمران/۲۶)
هجویری ضمن اشاره به سخن پیامبر مبنی بر این که هیچ یک از شما نجات نمی‌یابید جز آن که خدا بر شما رحمت آرد به این آیه استناد کرده است.
مکارم شیرازی در تفسیر نمونه ذیل آیه آورده است که :
« خداوند یک سلسله عوامل و اسباب برای پیشرفت و پیروزی در این جهان آفریده است، و استفاده از آثار این اسباب، همان مشیت خدا است، بنابراین خواست خدا یعنی آثاری که در آن اسباب و عوامل آفریده شده است، حال اگر افراد ستمگری ( همچون چنگیز و یزید و فرعون) از آن وسایل استفاده کردند و ملت‌هایی ضعیف و زبون و ترسو، به آن تن دردادند و حکومت ننگین آن‌ها را تحمل کردند، این نتیجه اعمال خود آن‌هاست، که گفته‌اند: هر ملتی لایق همان حکومتی است که دارد.» (مکارم شیرازی، ۱۳۸۸: ۵۷۳)
آن‌چه در آیه فوق بیان شده این است که : خداوند به هر که بخواهد چیزی عطا و یا سلب ‌کند براساس حساب و دلیل و مصلحت بوده و بستگی به میزان مجاهده نفس آن‌ها دارد زیرا مشیت پروردگار براساس نظام مصلحت و حکمت وی صورت می‌گیرد.
« ولَوْ أَنَنانَزَّلنا إلیهِمْ الملائکَهَ وَ کَلَمَهُمُ اَلْمَوتی وَ حَشَرناعَلْیهِمْ کُلَّ شَیءٍ قُبلاً مَّا کانُوا لِیؤمِنُوا إلاّ اَنْ یَشاءَ اللهُ و لاکِنَّ اکْثَرَهُمْ یَجْهَلُونَ، و اگر ما فرشتگان را به سوی آنان می‌فرستادیم و اگر مردگان با آنان به سخن می‌آمدند و هر چیزی را دسته دسته در برابر آنان گرد می‌آوریم، باز هم ایمان نمی‌آوردند، جز اینکه خدا بخواهد؛ ولی بیشترشان نادانی می‌کنند.»( قرآن کریم، ترجمه بحرانی، الانعام/۱۱۱)
هجویری ضمن اشاره به این که هر کس مجاهده را منکر بوده جمله انبیاء و کتب و شرایع را منکر است و مجاهده، اثبات حجت است به این آیه استناد کرده است.
« به لحاجت مشرکان و ایمان ناپذیری آنان اشاره کرده است. ۲. خدا می‌تواند مشرکان را مجبور سازد که ایمان آورند، اما این خلاف سنت الهی در مورد آزادی و اختیار آنان است، علاوه بر آن، چنین ایمانی، هیچ فایده تربیتی و اثر تکاملی نخواهد داشت و مخالفان اسلام لجوج و بهانه تراش و نادان هستند و هر معجزه‌ای ببینند ایمان نمی‌آورند و رهبران و مبلغان دینی انرژی خود را برای کافران لجوج مصرف نکنند که سودی ندارد.» (رضایی اصفهانی، ۱۳۸۹: ۱۴۵-۱۴۴)
نکات قابل فهم از آیه فوق این است که : علت ایمان و مجاهده نفس مشیت الهی است، و تا اراده پروردگار و مشیت او بر کاری قرار نگیرد اگر چه انسان همه تلاش خود را به کار گیرد و سخت مجاهده کند صورت نمی‌پذیرد، انسان‌ها بدانند اراده برتر و بالاتر خدا بر همه امور و کارها ساری و جاری است، و مبادا که اراده الهی بر امور را از یاد ببرند. و نکته دیگر این که رهبران دینی هرچه تلاش کنند تاکافران را به اسلام فراخوانند، در واقع تلاش آن‌ها به جایی نمی‌رسد، اما کافران هم‌چنان برعقیده خود ثابتند و زحمت رهبران دینی هم برای هدایت آن‌ها بی‌فایده خواهد بود.
« اِنَّ الَّذینَ کَفَرو سَوَاءٌ عَلَیْهِمْ أأَنذَرْتَهُمْ لَمْ تُنذِرهُمْ لایُؤمِنونَ، کسانی که کفر ورزیدند چه بیم‌شان دهی چه بیم‌شان ندهی برایشان یکسان است آن‌ها نخواهند گروید. (قرآن کریم، ترجمه بحرانی، البقره/۶)
هجویری با اشاره به این که علت ایمان ومجاهده نفس مشیت خداوند است، و انبیاء و شریعت اسباب وصول هستند نه علت آن، به این آیه استناد کرده است.
« ابن عباس می‌گوید : خطاب این آیه، دانشوران و سردمداران مذهب یهودند که از ساحت پیامبر (ص) آگاه بودند، اما به انگیزه حسدورزی و کینه‌توزی، به او و کتاب آسمانی‌اش ایمان نمی‌آورند. ۲. جبایی می‌گوید مخاطب این آیه کسانی هستند که خدا دلهای آنان را بر اثر گناهان بسیار مهر نهاده و آنان ایمان نخواهند آورد. ۳. اصم می‌گوید : این آیات در مورد شرک گرایان عرب نازل شده است. ۴. برخی دیگر برآنند که این آیه معنی گسترده‌ای دارد و همه کفر گرایان و شرک گرایانی را که در برابر حق سرفرود نمی‌آورند را شامل می‌شوند.» ( طبرسی، ۱۳۷۹: ۱۰۵)
در آیه فوق به سرنوشت کافرانی که جهاد با نفس نکرده و از دستورات خدا سرپیچی می‌کنند، غافل از این که نمی‌دانند خدا آگاه و عالم بر امور بوده و پنهان کاری در محضر او راه به جایی نبرده، و خسران و تباهکاری آن‌ها افزون‌تر شده اشاره کرده است، ضمن این که تلاشهای پیامبر هم برای هدایت آن‌ها بی‌نتیجه ماند، از این رو سرنوشتی همراه با عذاب دردناک برای آن‌ها در دنیای آخرت در نظر گرفته شده و همچنان کدورات معاصی در این دنیا در رفتار و کردار آن‌ها قابل مشاهده است و ترسی ندارند، ولی زمانی که مرگ آن‌ها فرا می‌رسد، بر کارها و اعمال خود در روز حساب پشیمان و شرمنده می‌شوند.
حدیث مورد استناد پیامبر به شرح زیر بیان می‌شود :
« پیامبر اکرم (ص) فرمودند : رَجَعْنا مِنَ الجِهادِ الإصْغَر إلی الجهادِ الأکْبَر، باز گشتیم از جهاد خردتر به جهاد بزرگتر، جهاد اصغر در این حدیث اشاره به جنگ و جهاد اکبر مبارزه با نفس که به عنوان یک دشمن درونی شناخته شده است وشریف الرضی در شرح نهج‌البلاغه آورده است که : «رسول خدا (ص) فرمود : خوشا به حال گروهی که از جهاد اصغر فراغت یافتند و برایشان جهاد اکبر باقی مانده است گفتند یا رسول الله جهاد اکبر چیست ؟ فرمود : جهاد و زد و خورد با نفس، پس فرمود : بالاترین جهاد، جهاد کسی است که با نفس خود که با وست جهاد کند.»( شریف الرضی، ۱۳۷۹: ۹۹۳)
طبرسی در مجمع‌البیان آورده است :
« علی(ع) فرمود : رسول خدا گروهی را برای جهاد با کفار فرستادند، پس از اینکه مراجعت کردند فرمود : خوش آمدید، اینک جهاد اصغر را به جای آورید، و جهاد بزرگ هنوز به جای مانده است، گفتند : یا رسول الله جهاد اکبر چیست ؟ فرمود جهاد با نفس.» (طبرسی، ۱۳۷۴: ۲۲۹)
آری مبارزه با نفس، و گرد لذت‌ها و آرزوها نگشتن نوعی جهاد اکبر است. کسی که با نفس خود و منع کردن از معاصی تلاش می‌کند، در حقیقت بهای آن را از خدا طلب می‌کند، و این جهاد نصیب کسانی شده که خداوند به آن‌ها توفیق ترک گناهان را عطا کرده باشد تا از نفوذ بزرگترین دشمنان یعنی وسوسه‌های زشت شیطانی جلوگیری کنند، و آگاه شوند چنین جهادی با نفس شایسته اجر و پاداش خداوند است، اگر چه مبارزه با آن بسی صعب و دشوار بوده، اما تلاشی است در جهت خلاف امیال و شهوات، و از ‌آن‌جا که زندگی بدان امیال وابسته است کار را بسیار سخت می‌کند.

« پیامبر اکرم (ص) فرمودند : مَنِ استوی یَوْماهُ فَهُوَ مَغبُونٌ، هر که را دو روز چون هم بود وی اندر غنبی ظاهر بود.» دیلمی در ارشاد القلوب آورده است که : « هر کس امروزش بدتر از دیروزش باشد او ملعون است، چون کاری که او را به رحمت خدا نزدیک کند انجام نداده، بلکه موجبات دوری از رحمت خدا را برای خود فراهم ساخته و ملعون و مطرود و دورافتاده از رحمت است.» (دیلمی، ۱۳۷۶: ۲۹۱)
طالبان حق می‌بایست ضمن مجاهده با نفس، تلاش کنند تا با تقوا و پرهیزگاری و استغفار به درگاه الهی امروزشان را بهتر از دیروز آغاز کنند در غیر این صورت مغبون و زیان کارند.
هجویری با اشاره به این که چون معرفت نفس، در پرتو مجاهده حاصل آید، وجود آن را می‌توان با ریاضت به دست آورد اما اصل و مایه آن نیست می‌گردد به این حدیث استناد کرده است.
پیامبر اکرم (ص) فرمودند : « اَعْدی عَدُوّکَ نَفسُکَ اَلّتی بَینَ جَنْبیکَ، دشمن‌ترین دشمنان تو نفس توست در میان دو پهلوی تو» ابن فهد حلی در ترجمه عده الداعی آورده است : یعنی دشمن‌ترین دشمنانت، همان نفس تو است که با خودداری از او غافل نباش و با زنجیر تقوا آن را محکم ببند و چند چیز را مرتب بر او بخوان: ۱. جلوگیری از شهوتها که حیوان سرکش با کم شدن غذایش نرم خواهد شد. ۲. عبادتهای سنگین را بردوشش بیفکن که حیوان اگر بارش سنگین و آذوقه‌اش کم گردد، خوار گشته، رام می‌شود.» (ابن فهد حلی، ۱۳۷۵: ۵۴۷)
سجادی در فرهنگ علوم عقلی آورد است که :
« نفس انسان را سه نشأت است : اول نشأت صورحسیه طبیعیه و مظهر آن حواس خمس ظاهره است که دنیا هم می‌گویند و نشأت دوم اشباح و صور غائبه از حواس است و مظهر آن حواس خمس باطنه است که عالم غیب و آخرت هم گویند سوم نشأت عقلیه است که دارالمقربین و دارعقل و معقول است.» (سجادی، ۱۳۴۴: ۵۹۳)
تحلیل نگارنده این گونه است که : خردمندان حقیقی بر نفس خود لگام ریاضت، و تقوی زده و برجاذبه‌های ظاهری آن صبر کرده و اسیر آن نمی‌شوند و خود را به دریای دنیایی نمی‌افکنند، و در لذایذ آن غرق نمی‌شوند تا نسبت به دنیای مادی بی‌اعتنا، و دائم در حال توبه و انابت باشند زیرا با تهذیب، مجاهده نفس، و سلوک درست می‌توان از گزند آن رها شد.

۳-۱۳- کلام فی حقیقت هوی نفس
« هواها جمله بر دو قسم است: یکی هوای لذت و شهوت، و دیگری هوای جاه و ریاست، آن که متابع هوای لذتی باشد اندر خرابات بود، و خلق از فتنه وی ایمن بوند؛ اما ‌آنکه متابع هوای جاه و ریاست بوده‌اند و صوامع و دوایر بود و فتنه خلق باشد؛ که خود از راه افتاده باشد و خلق را نیز به ضلالت برده است.» (هجویری، ۱۳۸۷: ۳۱۲)
قشیری در رساله قشیریه آورده است که :
« جابربن عبدالله انصاری گوید : که پیغمبر (ص) گفت : بیشترین چیزی که بر امت خویش بترسم متابعت هواست و در ازای اصل، اما متابعت هوا مرد را از راه حق بیفکند و راز اصل آخرت را فراموش کند.» (قشیری، ۱۳۶۷: ۲۲۵)
« ذوالنون مصری می‌گوید : فکری کلیدی عبادت است و علامت صواب، مخالفت نفس و هواست و مخالفت نفس، دست بداشتن از شهوتهاست و جنید گوید : نفس به بدی فرماینده است، بهلاک خواند و یاری دشمنان کند، متابع هوی بود، به همه بدی متهم بود.» (همان، ۱۳۶۷: ۲۲۶)
یکی از آفت‌های بزرگ و مخرب درون و باطن انسان که خود یکی از رذایل اخلاقی به شمار می‌آید پیروی از هوای نفس است، لذا با استناد به فرمایشات بزرگواران دینی متوجه می‌شویم آن‌هایی که بی‌پروا تن به پیروی از هوای نفس می‌دهند رحمت پروردگار شامل حالشان نشده، ولی اگر طبق خشنودی پروردگار عمل کنند و به مدد انوار هدایت او حرکت کنند سودهای زیادی عاید آن‌ها خواهد شد، زیرا اگر کسی اساس زندگی خود را در متابعت از هوای نفس قرار دهد از درک درست حقایق ناتوان می‌شود و لاکن تنها راه نجات این دسته از مردم « تقواست» زیرا سبب می‌شود که فطرت انسان به پاکی و زلالی نخستین خود باز گردد تا علاوه بر بهره‌مندی بیشتر از بینش و بصیرت،‌ به آسانی بتواند بدون دخالت‌ هواهای نفسانی، حقایق را پذیرفته، و به دانش‌های سودمند و اندیشه‌های درست دست یابد.
آیات قرآنی مورد استناد هجویری در این باب به شرح زیر می‌باشند. هجویری با اشاره به این که اگر کسی همه حرکاتش متابعت از هوای نفس باشد به خسران و تباهی دچار می‌شود به این آیه استناد کرده است.
«أَفَرأیتَ مَنَّ اِتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ و أَضَلَهُ عَلی عِلمٍ وَ خَتَمَ عَلی سَمعْهِ وَ قَلْبهِ وَ جَعَلَ عَلی بَصَرهِ فَمَنْ یَهْدیهِ مِنْ بَعْدِ اللهِ اَفلا تَذَکَّرونَ، پس آیا دیدی کسی را که هوس خویش را معبود خود قرار داده و خدا او را دانسته گمراه گردانیده و برگوش او و دلش مهرزده و بر دیده‌اش پرده نهاده است آیا پس از خدا چه کسی او را هدایت خواهد کرد.» (بحرانی، ۱۳۹۰: ۲۳ جایثه)

دانشگاه آزاداسلامی
واحد دامغان
پایان نامه دوره کارشناسی ارشدحقوق (گرایش بین الملل)
عنوان:
بررسی تطبیقی رژیم حقوقی تنگه هرمز از منظر کنوانسیونهای بین المللی و نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران
استاد راهنما:
دکترعبدالرضا بای
استاد مشاور:
دکترعلیرضاحسنی
نگارش:
بیژن رضوانی
تابستان ۹۲
c
تقدیم به:
روز را خورشید می سازد، روزگارش را ما،
هر انسانی کتابی است در انتظار خواننده اش،
زندگی زنگ تفریح نیست، ساعت آخر حسابی داریم.
آدمهای ساده را دوست دارم، بوی ناب ((آدمی)) می دهند و…
گر قادر نیستی خود را بالا ببری، همانند سیب باش تا با افتادنت اندیشه را بالا ببری.
من به یاری ((تو)) هرگز زانو نخواهم زد، حتی اگر آسمانم کوتاهتر از قامتم باشد.
باسپاس بیکران از:
تمامی اساتید و سرورانی که بنده را از ابتدای فراگیری علم و دانش از ابتدا تا بدین حال یاری نموده اند.
با سپاس از استاد راهنمای بزرگوارم جناب آقای دکتر عبدالرضا بای و استاد مشاور ارجمند جناب آقای دکترحسنی و استاد داور محترم جناب آقای دکتر ابویه.
ازپدرمهربان و مادر صبورم و همسر عزیزم که همواره مرا یاری نموده اند سپاسگذارم اگر موفقیتی است در سایه زحمات آنان است و اگر کاستی ست برای من است.

فهرست مطالب
عناوین صفحه
بخش اول
کلیات تحقیق
چکیده خ
مقدمه د
بیان مسئله ز
هدف وکاربرد تحقیق ز
پرسش اصلی تحقیق س
فرضیه ها س
روش تحقیق÷ س
سوابق مربوطه درباره موضوع ش
جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق ش
بخش دوم
مبانی نظری تحقیق
فصل اول: تاریخچه تدوین حقوق دریاها ۲
فصل دوم: مناطق مختلف دریایی وبررسی تنگه های بین المللی ۶
گفتاراول: بررسی جغرافیایی مفهوم تنگه های بین المللی مطالعه موردی تنگه هرمز ۱۲
گفتاردوم: نظام حقوقی تنگه ها طبق حقوق عرفی وکنوانسیون دریای سرزمینی طبق کنوانسیونهای بین المللی ۱۴
فصل سوم: مبانی حقوقی حاکم برتنگه های بین المللی ۱۸
گفتاراول: نظامهای عام عبور ۱۸
مبحث اول: رژیم عبوربی ضرر در تنگه ها ۱۹
الف: مفهوم عبوربی ضرر ۲۴
ب: حقوق وتکالیف دولت ساحلی ۲۷
مبحث دوم: حقوق شناورهای خارجی و وضعیت خاص آن در دریای سرزمینی ۲۸

خواستگاه خویش زیادتر است(پیری‌کشتیبان، و همکاران، ۱۳۹۰). رنگ زرد ذرت مربوط به موادی به نام زئین و زیازانتین می‌باشد. اشکال بسیاری از ذرت به عنوان غذا استفاده می‌شود، گاهی اوقات دسته‌بندی‌های مختلف نسبت به مقدار نشاسته انجام می‌شود((کریمی، ۱۳۸۳).
ذرت آردی (Zea mays var. amyalcea)
ذرت پاپ کورن (Zea mays var. everta)
ذرت دندان اسبی (Zea mays var. indentata)
ذرت بلوری (Zea mays var. indurata)
ذرت شیرین (Zea mays var. saccharata)
ذرت مومی (Zea mays var. ceratina)
ذرت غلاف دار (Zea mays ver. tunicate)
ذرت راه راه (Zea mays var. japonica)
۲-۳ اهمیت و ارزش غذایی ذرت
دانه بدون آب ذرت حاوی ۷۷ درصد نشاسته، ۲ درصد قند، ۹ درصد پروتئین، ۵ درصد چربی، ۵ درصد پنتوزان و ۲ درصد خاکستر است. حداکثر میزان پروتئین آن ممکن است به ۱۵ درصد و حداقل آن به ۶ درصد برسد. قریب به ۸۰ درصد پروتئین دانه ذرت در آندوسپرم می‌باشد. ذرت در بین غلات به استثنای یولاف، بیش از همه حاوی چربی می‌باشد که در بعضی موارد چربی آن به ۷ درصد می‌رسد. ذرت حاوی ویتامین A و تیامین می‌باشد که بیشتر در جنین دخیره است. علاوه بر این ریبو فلاوین ذرت بیشتر از گندم و برنج است (کریمی، همکاران،۱۳۸۳).
ذرت علوفه‌ای‌، علوفه بسیار خوشخوراکی جهت تغذیه گاو و گوسفند است و شرایط مکانیزاسیون را به خوبی می‌پذیرد. علوفه این نوع ذرت غنی از مواد گلوسیدی و انرژی‌زا و فقیر از پروتئین است به همین دلیل این نوع علوفه را باید همراه با علوفه‌هایی که غنی از پروتئین هستند، بطور مخلوط در جیره غذایی دام وارد نمود. در ضمن ذرت فوق العاده سهل‌الهضم بوده و سیلوی آن برای دام‌های پرواری عالیترین غذا است(کریمی، ۱۳۸۳).

طبق تعریف موسسه استاندارد، دانه ذرت یکی از انواع دانه‌های غلات است که بواسطه‌ی فراوانی نشاسته در آن ارزش غذایی نسبتا زیادی دارد(جدول۲-۱) و از این رو در جیره خوراکی دام و طیور و آبزیان بعنوان ماده اولیه انرژی‌زا به مقدار زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرد(بی‌نام، ۱۳۸۲).
جدول ۲-۱ ترکیبات شیمیایی موجود در دانه ذرت