۲۱.۷ درصد از پاسخگویان تنها یک بار نمره منفی گرفته اند. ۵۵.۳ درصد از پاسخگویان در فاصله یک ماه مرتکب تخلف مجدد شده اند، ۱۶.۳ درصد به فاصله دو ماه، ۱.۷ درصد به فاصله سه ماه، ۳.۳ درصد به فاصله پنج ماه و ۱.۷ درصد به فاصله نه ماه، مرتکب تخلف مجدد شده اند. بنابراین بیشتر پاسخگویان به فاصله یک ماه مرتکب تخلف مجدد شده اند.نمودار زیر توزیع درصد فراوانی پاسخگویان را برحسب فاصله زمانی بین ارتکاب دو تخلف حادثه ساز آنها نشان می‌دهد:

نمودار شماره(۸- ۴): توزیع درصد فراوانی پاسخگویان بر حسب فاصله زمانی بین ارتکاب دو تخلف حادثه ساز آنها
۲ -۴- آزمون فرضیه‌های تحقیق
درمرحله دوم، به منظور آزمون فرضیه‌های تحقیق، هریک از متغیرهای مستقل بطورجداگانه با متغیر وابسته بصورت دو به دو مورد مقایسه وتحلیل قرارگرفتهاند. با توجه به اینکه متغیر وابسته و متغیرهای مستقل در سطح سنجش فاصله‌ای اندازه‌گیری شده‌اند، از ضریب همبستگی R پیرسون استفاده شده است(ساعی،۱۳۷۷ و دواس،۱۳۸۱).
فرضیه اول: به نظر میرسد اعمال نمره منفی بر استمرار تخلف رانندگی تاثیر معنیداری داشته باشد.
جدول(۱ - ۲-۴): همبستگی اعمال نمره منفی و استمرار تخلف رانندگی

متغیر مستقل

استمرار تخلف رانندگی

R پیرسون

سطح معناداری

میزان نمره منفی

۰.۶۱-

۰.۰۰۰

بین میزان اعمال نمره منفی در گواهینامه افراد مختلف و استمرار تخلف رانندگی رابطه معناداری در سطح اطمینان ۹۵ درصد وجود دارد و میزان R پیرسون ۰.۶۱- می‌باشد که نمایانگر رابطه معکوس و در حد قوی می‌باشد. به عبارت دیگر، هر چقدر نمره منفی اعمال شده در گواهینامه رانندگی افراد متخلف بیشتر باشد، تمایل آنها برای ارتکاب مجدد تخلف رانندگی کاهش پیدا می کند و برعکس.
فرضیه دوم: به نظر میرسد اعمال نمره منفی بر انجام تخلفات حادثهساز تاثیر معنیداری داشته باشد.
جدول(۲ - ۲-۴): همبستگی اعمال نمره منفی و انجام تخلف حادثه ساز رانندگی

متغیر مستقل

انجام تخلف حادثه ساز رانندگی

R پیرسون

سطح معناداری

میزان نمره منفی

۰.۸۶-

۰.۰۰۰

بین میزان اعمال نمره منفی در گواهینامه افراد مختلف و انجام تخلف حادثه ساز رانندگی رابطه معناداری در سطح اطمینان ۹۵ درصد وجود دارد و میزان R پیرسون ۰.۸۱- می‌باشد که نمایانگر رابطه معکوس و در حد قوی می‌باشد. به عبارت دیگر، هر چقدر نمره منفی اعمال شده در گواهینامه رانندگی افراد متخلف بیشتر باشد، تمایل آنها برای ارتکاب تخلف حادثه سازرانندگی کاهش پیدا می کند و برعکس.
فرضیه سوم: به نظر میرسد اعمال نمره منفی بر کاهش تصادفات تاثیر معنیداری داشته باشد.
جدول(۳ - ۲-۴): همبستگی اعمال نمره منفی و کاهش تصادفات رانندگی

متغیر مستقل

کاهش تصادفات رانندگی

R پیرسون

(۵-۳۲)
(۵-۳۳)
۵-۲-۴- ناحیه بندی غیر خطی برای جرثقیل

(۵-۳۴)
(۵-۳۵)
(۵-۳۶)
(۵-۳۷)
(۵-۳۸)
(۵-۳۹)
۵-۲-۵- ناحیه بندی غیر خطی برای جرثقیل
(۵-۴۰)
(۵-۴۱)
(۵-۴۲)
(۵-۴۳)
۵-۲-۶- قواعد اگر- آنگاه جرثقیل با کابل کششی
دراین قسمت با بهره گرفتن از توابع عضویت معرفی شده در قسمت قبل مدل فازی سیستم جرثقیل با کابل کششی را بر اساس قواعد اگر آنگاه فازی بیان می کنیم. همانطور که در فصل قبل توضیح داده شد، سیستم غیرخطی جرثقیل با بهره گرفتن از این نوع مدل سازی معادل می شود با مجموعه ای از قواعد اگر آنگاه فازی به گونه ای که قسمت نتیجه هر قاعده معادل است با مدل فضای حالت سیستم اصلی البته با یک میزان از درجه تعلق که مربوط به آن قاعده می باشد.
مدل فازی زیر را درنظر بگیرید که بر اساس مجموعه ­ای از قوانین اگر – آنگاه بیان گردیده است. iامین قانون از مدل فازی تاکاگی – سوگنو نوع ۲ به صورت زیر بیان می­گردد.
قاعده ام از مجموعه قواعد اگر- آنگاه:
اگر و … و باشد آنگاه
(۵-۴۴)
که مجموعه فازی نوع ۲، تعداد قواعد اگر- آنگاه فازی، بردار حالت، بردار ورودی، بردار خروجی و متغیرهای مصنوعی معلوم که می­توانند توابعی از متغیرهای حالت یا اغتشاشات خارجی و یا زمان باشند. با در نظر گرفتن تمامی قواعد، خروجی نهایی سیستم فازی برای تمامی زمان­ها براساس توابع عضویت کران پایین و کران بالا به صورت زیر بدست می ­آید[۱۳]:
(۵-۴۵)
(۵-۴۶) (۵-۴۷) (۵-۴۸)
(۵-۴۹) (۵-۵۰) (۵-۵۱)
مولفه درجه عضویت کران پایین برای در است و از آنجا که
(۵-۵۲)
برای تمامی زمان­ها داریم:
(۵-۵۳)
در روابط بالا قدرت آتش امین قاعده بر اساس توابع عضویت کران پایین می باشد همچنین خروجی سیستم براساس توابع عضویت کران بالا به صورت زیر بدست می آید:
(۵-۵۴) (۵-۵۵)
(۵-۵۶)
(۵-۵۷)
(۵-۵۸)
(۵-۵۹)
(۵-۶۰)
مولفه درجه عضویت کران بالا برای در است و از آنجا که
(۵-۶۱)
برای تمامی زمان­ها داریم:
(۵-۶۲)
در روابط بالا قدرت آتش امین قاعده بر اساس توابع عضویت کران بالا می باشد. در نهایت خروجی کل سیستم به صورت زیر قابل محاسبه است:
اکنون با توجه به توابع عضویت فازی نوع ۲ و متغیرهای مصنوعی معرفی شده دراین بخش قواعد اگر آنگاه سیستم جرثقیل با کابل کششی را می نویسیم.
اگر باشد آنگاه:
(۵-۶۳)
اگر باشد آنگاه:
(۵-۶۴)
اگر باشد آنگاه:
(۵-۶۵)
اگر باشد آنگاه:
(۵-۶۶)
اگر باشد، آنگاه:
(۵-۶۷)
اگر باشد، آنگاه:
(۵-۶۸)
اگر باشد، آنگاه:
(۵-۶۹)
اگر باشد، آنگاه:

در ادامه به معرفی عوامل کلیدی موفقیت که در این مدل اشاره شده است پرداخته شده است.
۲-۱۲-۵-۱ دیدگاه سازمانی
۲-۱۲-۵-۱-۱ حمایت مدیریت عالی سازمان
هم مدیران ارشد و هم مدیران میانی بایستی در طول فرایند پیاده سازی پروژه ERP با همکاری و تصمیمات خود برای تخصیص دادن منابع ارزشمند سازمانی برای پیش برد پروژه ERP کمال همکاری را داشته باشند. حمایت مدیریت جهت برآورده ساختن اهداف پروژه و همراستا سازی این اهداف بااهداف استراتژیکی کسب و کار بسیار مؤثر است.

۲-۱۲-۵-۱-۲ مدیریت تغییر سازمانی
جهت اطمینان ازاینکه تغییرات پیچیده ای که قرار است با یک سیستم اطلاعاتی عظیم در سازمان اتفاق بیافتد، در یک چارچوب مشخص و با هزینه موردنظر به نتیجه مطلوب برسد، مدیریت تغییرات سازمانی اهمیت می یابد. درمدیریت تغییرات تلاش می شود تا اطمینان حاصل شود که مطلوبیت و آمادگی جهت استفاده ازمزایای سیستم جدید در سازمان موجود می باشد. یک مدیریت تغییرات سازمانی مؤثر، بر یکپارچگی بین افراد، فرآیندها و فناوری تاکیددارد.
۲-۱۲-۵-۱-۳ مدیریت گسترده پروژه
این عامل به نگرانی های مربوط به شفاف سازی گسترده اهداف پروژه و یکنواختی آنها با اهداف و ماموریتهای استراتزیکی سازمانی می پردازد. این مفهوم هم به تعریف دقیق محدوده پروژه و هم کنترل محدوده پروژه اشاره دارد.
۲-۱۲-۵-۱-۴ ترکیب مناسب تیم پروژه
پروژه های ERP عموماً نیازمند ترکیب تیم پروژه شامل مشاورینی از حوزه های کسب و کار و فناوری می باشد. ساختار تیم پروژه اثر عمیقی بر فرایند پیاده سازی سیستم های ERP دارد. دو عامل مهمی که هنگام تعیین ترکیب تیم پروژه بایستی به دقت به آن توجه نمود دخالت دادن مشاوران بیرونی در تیم پروژه و استفاده از دانش ایشان و نیز به کارگیری فرآیندهای مدیریت دانش^[۷۰] جهت نگهداشت دانش ERP در سازمان می باشد.
۲-۱۲-۵-۱-۵ مهندسی مجدد جامع فرآیندهای کسب و کار^[۷۱]
توجه به همراستایی بین فرآیندهای کسب و کار و مدل تجاری ERP مورد نظر و “بهترین روش انجام کار” مورد استفاده در محصول مورد نظر از مهمترین ویژگی های یک پیاده سازی موفق سیستم ERP است. اصولاً شرط لازم برای تحقق تمام مزایای به کارگیری سیستم های ERP طراحی مجدد فرآیندهای کسب و کار است. زیرا سیستم های ERP اساساً جهت بهبود فرآیندهای کسب و کار مانند خرید، ساخت و توزیع توسعه داده شده اند، مهندسی مجدد فرآیندها و پیاده سازی ERP بسیار به یکدیگر مرتبط هستند. بسیاری ازمتخصصین تاکید کرده اند که مهندسی مجدد فرآینده یکی از مشخصه های لازم برای پیاده سازی موفق ERP است. درواقع پیاده سازی ERP یک فرصت برای انجام مهندسی مجدد فرآیندها به صورت فراگیر و جامع در سازمان است.
۲-۱۲-۵-۱-۶ قهرمان پروژه
علت اصلی حضور مهم این نقش در پیاده سازی موفق سیستمهای ERP این است که قهرمان پروژه همزمان هم تخصص و هم موقعیت لازم که برای مدیریت تغییرات سازمانی حیاتی است را دارا می باشد. نقش قهرمان پروژه جهت شناساندن پروژه در سطح سازمان، جلب رضایت عمومی و سرپرستی همه امور در طول پیاده سازی ERP بسیار لازم و حیاتی است. قهرمان پروژه علاوه بر حمایت رهبران ارشد سازمان، بایستی از سطوح اجرایی و از افراد قابل احترام سازمان انتخاب شود تا هدایت و رهبری پروژه را بر عهده گیرد. جهت پیش برد مؤثر مدیریت تغییرات سازمانی بایستی زمینه حضور فعال قهرمان پروژه فراهم شود.
۲-۱۲-۵-۱-۷ مشارکت کاربران
با انجام مطالعات موردی مشخص شده است که در شرکت های با تجربه موفق در پیاده سازی ERP، برای مشارکت فعال کارکنان در پروژه انگیزه کافی ایجاد شده است به طوری که هر فرد، در هر جایگاه و سطحی در سازمان و با اشتیاق در مورد عملکرد سیستم اظهار نظر می کرده است. و پیشنهادهای خود جهت بهبود سیستم را ارائه می نموده است. مشارکت کاربران باعث رفع مناسبت تر نیازمندی های کاربری، رسیدن به سیستم باکیفیت بهتر و پذیرش بیشتر توسط کاربران سیستم می شود.
۲-۱۲-۵-۱-۸ اعتماد بین ذی نفعان پروژه
در حین اجرای مرحله پیاده سازی سیستم ERP، ذینفعان مختلفی نظیر مشاوران، کاربران، تیم تامین کنندگان نرم افزار و…. درگیر می شوند. وجود روابط مبتنی بر صداقت و اعتماد بین اعضای تیم و سایر بازیگران پروژه مهمترین عامل موفقیت در فرایند پیاده سازیERP است. برای رسیدن به موفقیت باید احساس اعتماد و تعهد دوطرفه بین بازیگران مختلف توسعه یابد تا افراد با اطمینان عقاید و نظراتشان را به اشتراک بگذارند.
شرکت هایی که سابقه اعتماد و همکاری سطوح مختلف سازمانی را داشته اند احتمال بیشتری برای تجربه پیاده سازی یکنواخت دارند و سازمانهایی که مانند سنت های گذشته بین مدیران و متخصصین ازیک طرف و سایر کارکنان ازطرف دیگر رابطه خصمانه وجود داشته باشد با مشکلات عدیده ای مواجه خواهند بود. برای پیاده سازی موفق لازم است بین بازیگران مختلف پروژه اعتماد کامل مبتنی بر صداقت دو طرفه برقرار باشد.
۲-۱۲-۵-۱-۹ افراد متخصص و مشاوران
جهت مدیریت مناسب پروژه پیاده سازی سیستم ERP بایستی منابع انسانی تخصیص داده شده جهت کاربری، مدیریت و یا هماهنگی های لازمه در طول اجرای پروژه کاملا مشخص باشد. جهت اجرای پروژه مهندسی مجدد فرآیندها در هر یک از حوزه فرآیندهای کسب و کار سازمان، مشاوران تخصصی مورد نیاز بایستی در کنار تیم پروژه حضور داشته باشند.
۲-۱۲-۵-۱-۱۰ ارتباطات قوی داخلی و خارجی
در فرایند پیاده سازی سیستم های ERP از دو زاویه باستی به ارتباطات توجه نمود. ارتباطات و تبادل اطلاعات بایستی هم در بین اعضای تیم پروژه و هم در تعامل با کل سازمان صورت پذیرد و نتایج و اهداف هر مرحله از مراحل مختلف پیاده سازی سیستم های ERP به اطلاع کل سازمان برسد. فرایند برقراری ارتباطات و اطلاع رسانی بایستی در یک قالب مشخص و منظم صورت پذیرد.
۲-۱۲-۵-۱-۱۱ برنامه و زمان بندی مشخص پروژه
یکی از ویژگی های مشترک شرکت هایی که توانسته اند سیستم ERP خودرا در طی زمان و بودجه ای برنامه ریزی شده انجام دهند این است که تیم پیاده سازی برای تعریف بسیار دقیق چگونگی انجام پیاده سازی یعنی تعیین مواردی مانند اینکه چه سلولهایی و چه فرآیندهایی باید اجرا شوند و اینکه ترتیب یکپارچه سازی به چه صورت باشد، زمان زیادی صرف کرده اند و برنامه زمان بندی دقیقی از مراحل مختلف پروژه پیاده سازی سیستمهای ERP تهیه کرده اند. برنامه پروژه باید جسورانه منتها قابل دستیابی باشد و زمانبندی آن طوری باشد که به نوعی حس اضطراری بودن شرایط را به ما القا نماید.
۲-۱۲-۵-۱-۱۲ برنامه آموزشی مناسب
جهت پیش برد سریع پروژه بایستی برنامه آموزشی مناسب با سطح کاربردی، برای تمام متخصصین فنی و کاربران نهایی تدوین شود. رویکرد در پیش گرفته شده جهت پیاده سازی سیستمهای ERP محدوده آموزشی مورد نیاز را مشخص می کند. بعضی از سازمانها از فرآیندهای آموزش در خود مجموعه استفاده می کنند و با دایر کردن مرکز آموزش برنامه ریزی، فرآیندهای آموزش را انجام می دهند، در حالی که بعضی سازمانها از خدمات مشاوره آموزشی استفاده می کنند.
۲-۱۲-۵-۱-۱۳ کاهش مشکل زدایی
این عامل به مشکلات و ریسکهای موجود در هر پروژه پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی اشاره دارد. ساز و کارهای رفع مشکل بایستی به درستی در برنامه پیاده سازی در نظر گرفته شود و از جنبه های مهم این عامل می توان به انطباق و انتقال اطلاعات قدیمی به سیستم جدید و عملیاتی کردن سیستم اشاره کرد.
۲-۱۲-۵-۱-۱۴ استفاده مناسب از مشاوران
در تلاش برای کاهش هزینه یکی از استراتژی ها استفاده از منابع داخلی بدون استفاده از کمک دیگران می باشد، در حالی که اظهار نظرهای فنی و راهنمایی های متخصصان همیشه در پروژه پیاده سازی لازم و ضروری است. عموماً مشاوران می توانند دیدگاه­ های عالی و تجارب مختلفی از پیاده سازی را فراهم نمایند. آنها در پیاده سازی موفق نقش دارند ولی به آنها باید به دید منابع نگاه کرد و نباید اجازه داد که بر کل پروژه چیره شوند. مشاوران برون سازمانی تجربیات پیاده سازی بیشتری دارند و می توانند به کاربران جهت درک کامل ویژگی­های سیستم ERP کمک کنند. البته چنانچه آموزش در سازمان انجام گیرد برای ترکیب و مقایسه ی ویژگی­های ERP و مشخصه های منحصر به فرد سازمان کارآتر است. قابل توجه است که یکی ازعوامل موفقیت این است که چگونگی استفاده از مشاوران خارجی به صورت روشن و مشخص بیان شده باشد.
۲-۱۲-۵-۱-۱۵ تصمیم گیران قوی
اعضای تیم پروژه بایستی دارای توانمندی تصمیم گیری سریع باشند تا از تأخیرات مرتبط با کندی تصمیم گیری در اجرای پروژه کاسته شود.
۲-۱۲-۵-۲ دیدگاه تکنولوژیکی
۲-۱۲-۵-۲-۱ استراتژی مناسب پیاده سازی ERP
به طور معمول برای پیاده سازی سیستم های ERP رویکردهای مختلفی وجود دارد که هر رویکردی که برای پیاده سازی انتخاب شود باید بیان روشنی از کار و حوزه پروژه داشته باشد. این حوزه باید شامل سلولهای انتخاب شده برای پیاده سازی و مشخص نمودن فرآیندهای کسب و کار درونی و بیرونی حوزه باشد.
نتایج مطالعات انجام شده بر روی شرکت هایی که سیستم ERP را بکار گرفته اند نشان می دهد که نوع رویکرد پیاده سازی انتخاب شده بر مدت زمان، هزینه پیاده سازی و میزان رضایت از آن تاثیر دارد.
۲-۱۲-۵-۲-۲ اجتناب از سفارشی سازی
شرکتی که اقدام به پیاده سازی سیستم های ERP نموده است به هر میزان که ممکن باشد بایستی تلاش کند فرآیندها و ویژگیهای فرایند خود را با پیش فرضهای سیستم خریداری شده منطبق نماید. اگر مدیریت تصمیم به پیاده سازی بسته های استاندارد ERP بدون اعمال اصلاحات اساسی داشته باشد، موجب می شود که حداقل سفارشی سازی در کد نویسی ERP لازم شود و این نیز به نوبه خود کاهش پیچیدگی پروژه شده و به انجام پروژه طبق زمان بندی طراحی شده کمک می نماید.
یکی از ویژگیهای مشترک شرکتهایی که توانسته اند سیستم ERP خود را در طی زمان و بودجه برنامه ریزی شده انجام دهند، این است که تغییرات لازم در کد منبع ERP در حداقل سطح ممکن در نظر گرفته شده است.
۲-۱۲-۵-۲-۳ نسخه مناسب از سیستم های ERP
سازمان بایستی در مورد نسخه مناسب با نوع کسب و کار سازمان شناخت پیدا نموده و اقدام به پیاده سازی همان بنماید. بروز رسانی های متعدد باعث بروز مشکلات عدیده ای برای سازمان می شود و نسخه های جدید از هر سیستم نیازمند به کنترل یکپارچگی، آموزش قابلیت‌های جدید و رفع مشکلات ناشی از ارتقاء و نصب غیر کامل می باشد.
۲-۱۲-۵-۲-۴ پیکر بندی مناسب نرم افزار
پیکر بندی سیستم های ERP عملکردهای کلی بسته ERP را برای یک سازمان خاص مشخص می نماید. همچنین در بعضی مواقع لازم است که واسط کاربری نیز جهت کارکرد بهتر با نیازهای سازمان تغییر کند. امروزه بعضی ابزارهای مدل سازی این کار را انجام می دهند که قبل از عملیاتی شدن کامل سیستم بایستی آزمونهای اعتبارسنجی پیکره بندی انجام شود.
۲-۱۲-۵-۲-۵ سیستم های سنتی
سیستم های سنتی، سیستم های اطلاعاتی موجود در سازمان هستند که فرآیندهای تجاری فعلی، ساختار سازمانی، فرهنگ و فناوری اطلاعاتی سازمان را پوشش می دهند. این سیستمها منبع مناسبی برای اطلاعات مورد نیاز چهت پیاده سازی سیستمهای ERP می باشند. در فرایند پیاده سازی سیستم های ERP مطالعه سیستم های سنتی موجود بایستی انجام شود تا در مورد اینکه کدامیک از سیستمها جایگزین شوند و کدامیک از سیستم های سنتی را می شود دوباره مورد استفاده قرار داد، تصمیم گیری گردد.
۲-۱۲-۶ مدل Mohammad Zairi
این تحقیق بر پایه متدولوژی الگوبرداری^[۷۲] براساس شکل (۲-۸) و همچنین تحقیقات صورت گرفته توسط سایر محققین متخصص در حوزه پیاده سازی ERP می باشد (زییری^[۷۳]، ۲۰۰۳)
استراتژیک
تاکتیکی
عملیاتی

مفهوم کیفیت زندگی یک متغیر مرکب است که چندین متغیر بر آن تأثیر میگذارد. تغییر در سطح در آمد مردم، شرایط زندگی، وضع سلامت، محیط، فشار روحی روانی، فراغت، شادمانی خانوادگی، روابط اجتماعی و چندین متغیر دیگر نظیر آن به شکل مرکب کیفیت زندگی و تغیرات آن را تعیین میکند(رحیمی، ۱۳۸۸). کیفیت زندگی مفهومی چند وجهی، نسبی و متأثر از زمان، مکان و ارزشهای فردی و اجتماعی است. از یک سو، ابعاد عینی و بیرونی و از سوی دیگر، ابعاد ذهنی و درونی دارد. تعاریف زیادی در به اره کیفیت زندگی وجود دارد. مثلاً، مولر^[۵۲] (۱۹۸۲) کیفیت زندگی را میزان رفاه افراد وگروها در شرایط اجتماعی و اقتصادی عمومی تعریف میکند.کالمن ^[۵۳](۱۹۸۴) کیفیت زندگی را گسترهای میداند که امیدها و آرزوها به تجربه در میآیند یا فرانز و پاورز^[۵۴](۱۹۸۵) کیفیت زندگی را رضایت و یا عدم رضایت از ابعاد زندگی فرد میدانند که برای او مهم هستند. گرانت و همکاران^[۵۵](۱۹۹۰) کیفیت زندگی را با ارزیابی مثبت یا منفی از مشخصهها و خصوصیات زندگی خود در ارتباط میدانند. از دیدگاه اسچیپر^[۵۶]کیفیت زندگی بازتابی عملی از پاسخهای فیزیکی، روانی و اجتماعی فرد به بیماری‌ها و درمان آن‌هاست. یعنی در واقع به بعد عملکردی فرد توجه دراد، در حالیکه شوماخر^[۵۷] کیفیت زندگی را از بعد روانشناسانه مینگرد و آن را رضایت کلی فرد از زندگی، بهزیستی و رفاه تعریف میکند(آهنگری، ۱۳۸۵).

مرکز ارتقاء سلامتی دانشگاه تورنتو، کیفیت زندگی را امکانات، فرصتها و محدودیتهایی تعریف می‌کند که فرد از زندگی خود دارد و نشان دهنده تعامل عوامل انسانی و محیطی است(بخشنده، ۱۳۸۷). تعریف ویور (۲۰۰۱ ) مورد قبول بسیاری از صاحب نظران است و وی کیفیت زندگی را برداشت هر شخص از وضعیت سلامت خود و میزان رضایت از این وضع تعریف می‌کند. مفهوم کلی پذیرفته شده از کیفیت زندگی عبارت است از احساس ذهنی فرد از بهزیستی که به طور کلی از تجارب فعلی زندگی نشأت گرفته است(پور حاجی، ۱۳۸۹).
سازمان جهانی بهداشت(۱۹۹۳ )کیفیت زندگی را “تصورات افراد از موقعیت خود در زندگی،با توجه به محتوای فرهنگی و ارزش سیستمی که در آن زندگی میکنند و در رابطه با اهداف، استانداردها و نگرانیهای آنها” تعریف می‌کند. در این تعریف شش حیطه بیان شده که شامل سلامتجسمانی، وضعیت روانی، سطوح استقلال، ارتباطات اجتماعی، ارتباطات محیطی و علایق معنوی است(نجات، ۱۳۸۷).
مدیریت کیفیت زندگی
آیا واقعا برای علم، تکنولوژی، مدیریت، حکومت، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری توسعه، هدفی مهم‌تر از تلاش در راه بهبود مستمر کیفیت زندگی انسان و فراهم آوردن شرایطی که در آن افراد جامعه از بودن خود و از زندگی خویش لذت ببرند، می‌توان تصور کرد؟. جهان معاصر، جهانی است پر توفان و بحران خیز. جامعه جهانی اکنون در چرخش گاه تمدنی بی سابقه‌ای قرار گرفته است که تحولات پرشتاب علمی- تکنولوژیک عامل اصلی چنین وضعیتی است.
در چنین وضعی، بنیان‌‌ها و شالوده‌‌های اصلی زندگی فردی و اجتماعی برای برقراری تعادل زندگی به هم ریخته است. مهم‌ترین این شالوده‌‌ها، ارزش‌‌ها و هنجارهایی است که در گذشته راهگشای فهم و حل مسائل بودند، ولی امروزه دیگر چنین نیستند. همین چند نکته کافی است تا متوجه شویم که محیط زندگی انسان از ریشه دگرگون شده است، ولی انسان برای دست و پنجه نرم کردن با مسائل تازه عصر حاضر، به دانش و مهارت و توانایی‌‌های لازم مجهز نیست. نظام آموزش رسمی‌و غیر رسمی‌، خانواده و جامعه، افراد را برای زمانه‌ای آماده می‌سازند که از دست رفته است. در چنین وضعیتی است که اداره زندگی برای همه دشوار می‌شود. بنابر این، طرح بحث کیفیت زندگی می‌تواند راهگشا باشد. برای سنجش و مدیریت مفهوم کیفیت زندگی کوشش‌‌های زیادی در جریان است. کیفیت زندگی بیش از هر چیز امری است نسبی و برای تعریف و سنجش آن معیار مطلق، جامع و جهان شمولی وجود ندارد که در همه جا مصداق داشته باشد؛ این مفهوم به شدت متأثر از زمان و مکان است و عوامل مؤثر برآن نیز با توجه به زمان، مکان جغرافیایی و شرایط فرهنگی تغییر می‌کنند(خوارزمی،۱۳۸۶).
بالا بردن رفاه شخصی سیاست اصلی کلیه جوامع اروپایی است و شهروندان شاد،راضی و متعهد نشانه یک جامعه در حال پیشرفت هستند. البته عواملی مانند در آمد،روابط اجتماعی و غیره تاثیر زیادی روی کیفیت زندگی افراد می‌گذارد (First European 2005). انسان موجودی است که براساس تصویر ذهنی خود از واقعیت –نه خود واقعیت- زندگی می‌کند و رفتارش متأثر از برداشت‌‌های ذهنی و درکی است که از واقعیت دارد و این برداشت‌‌ها و ادراکات، الزامأ با واقعیت انطباق ندارند. برداشت ما از شرایط عینی و واقعیت‌‌های زندگی، احساس ما را درباره زندگی و کیفیت زندگی شکل می‌دهد. پس این شخص است که باید احساس کند کیفیت زندگی‌اش مطلوب است یا نه. البته برداشت افراد در این به اره یکسان نیست. بر این اساس شاید بتوان نتیجه گرفت که میان ارزیابی افراد از واقعیت‌‌های زندگی و مطلوبیت کیفیت زندگی و مهم‌تر از آن معیارهایی که برای ارزیابی زندگی خود دارند، با آنچه پدران و مادران، حاکمان و مسئولان جامعه دارند، تفاوت وجود دارد. این شکاف، مدام رو به گسترش است و عمیق‌تر خواهد شد.
مدیریت کیفیت زندگی یعنی تغییر شرایط عینی زندگی در جهت مطلوب، که وظیفه اصلی حکومت و دولت است. شاید آشنایی و حساس شدن به مفهوم کیفیت زندگی، به دولت‌‌ها و حکومت‌‌ها کمک کند تا در راه مطلوب کردن شرایط عینی زندگی و واقعیت‌‌ها گام بردارند و به فرد نیز امکان دهد در قلمرو نفوذ خویش، مدیریت کیفیت زندگی خویش را در دست گیرد. به هر حال کیفیت زندگی پارادیمی‌است که با مفاهیم اقتصاد نوین و توسعه پایدار، سازگاری معنایی دارد و هم اکنون مورد توجه بسیاری از کشورها از جمله انگلستان و کانادا و کشورهای اسکاندیناوی می‌باشد. در واقع، به عنوان گفتمانی جهانی، در برابر آثار و پی‌آمدهای ناگوار حکمرانی بد و بی‌خردی رهبران جوامع درمدیریت کلان توسعه سیاسی-اجتماعی-اقتصادی،یک واکنش طبیعی است.انگلستان در سال ۱۹۹۴ استراتژی توسعه پایدار در کیفیت بهتر زندگی را تدوین و بیان کرد که در قلب توسعه پایدار،این ایده ساده وجود دارد که هدف توسعه پایدار چیزی نیست مگر تضمین کیفیت بهتر زندگی برای هریک از افراد جامعه، برای نسل حاضر و نسل‌های بعدی. تامین نیازهای نسل حاضر بدون از بین بردن توانایی نسل‌های آینده در تامین نیازهای خود، ایده ساده‌ای است ولی تحقق آن بسیار دشوار است(خوارزمی،۱۳۸۳).
پیام اصلی تحقیقات در ارتباط با کیفیت زندگی اروپایی این است که کیفیت زندگی را می‌توان با بالا بردن استانداردهای معیشتی،با توسعه فرهنگ سیاسی و دموکراتیک در یک کشور و با فراهم کردن فرصت‌های برجسته در زندگی شهروندان( بر طبق نیازهایشان) بالا برد (First European 2005). در ایران، مسئولان برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری توسعه، هنوز به مفهوم کیفیت زندگی توجهی نشان نداده‌اند و کیفیت زندگی را غایت توسعه و هدف برنامه‌‌های توسعه ملی تلقی نمی‌کنند. پروژه‌ای تحت عنوان “کیفیت زندگی” تعریف و تا آن جا که اطلاعات موجود نشان می‌دهد، در راه شاخص سازی آن گامی برداشته نشده است. دشواری بحث کیفیت زندگی در ایران در آن است که ضمن اثرگذاری بر حال باید آینده را نیز کانون توجه قرار دهد، آن هم آینده‌ای پر ابهام و نه چندان قابل پیش بینی.در بررسی‌های سال ۲۰۰۷، ایران رتبه هشتادو سوم را به لحاظ کیفیت زندگی در جهان بدست آورده است.با توجه به اهمیت موضوع کیفیت زندگی باید برای مدیریت درست این مقوله، اولویت هائی را در نظر گرفت.در سطح کلان، بحث کیفیت زندگی، به عنوان غایت برنامه ریزی توسعه مطرح شود و “انسان” به عنوان عامل اصلی کانون توجه این برنامه ریزی قرار گیرد. پروژه‌های متعددی باید برای تعریف ابعاد کیفیت زندگی، تدوین شاخص‌های آن، نظریه پردازی درباره مولفه ها، مدل سازی و سرانجام شاخص سازی تعریف شود و گروه‌های توانمند نظریه پرداز و پژوهشگر برای اجرای این پروژه‌ها تحت حمایت مالی و سیاسی قرار گیرند. بحث کیفیت زندگی در ایران ابعاد سیاسی قوی دارد و نمی‌توان از این ابعاد چشم پوشید.در سطح حکومت محلی، شهرداری‌ها متولی راه اندازی این بحث شوند و برنامه ریزی استراتژیک خود را حول محور شاخص کیفیت زندگی تعریف کنند. در سطح مردم، به ویژه زنان و جوانان که شمارشان به سرعت در حال افزایش است می‌توانند دو نقش مهم را ایفا کنند: آگاه کردن مقامات محلی و ملی درباره اهمیت بحث کیفیت زندگی و آثار زیان بار غفلت از آن، ایفای نقش نظارت و کنترل بر عملکرد سازمان‌ها به ویژه شهرداری‌ها با هدف تضمین تعهد در برابر بهبود کیفیت زندگی مردم، نظارت مستمر بر هدایت برنامه ریزی توسعه در جهت تحقق بهبود کیفیت زندگی همه مردم ایران. و دوم،آگاه کردن و توانمند سازی افراد و گروه‌های مردم در زمینه کیفیت زندگی و جلب مشارکت آنان در پروژه‌ها و اقدامات مربوط.
براساس تجربه موجود جهانی، کیفیت زندگی باید به طور جامع و در چارچوب واقعیت‌های عصر دیجیتال و پارادایم جدید ناشی از آن تعریف شود، شاخص‌های معتبری برای آن تدوین گردد، مکانیسم اجرایی معتبری برای سنجش وضع موجود طراحی شود؛ و از نتایج این ارزیابی در برنامه ریزی و سیاست گذاری‌های ملی و محلی استفاده شود. در این صورت برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی ایران به هدف‌های واقعی خود دست خواهند یافت و جامعه را در مسیر توسعه واقعی و پایدار قرار خواهند داد (خوارزمی، ۱۳۸۳). امید است نتایج تحقیقات انجام شده در ارتباط با کیفیت زندگی، سیاست گذاری را برای رفاه همگانی تشویق کند و برای بهبود استانداردهای منافع اجتماعی تلاش شود. کیفیت زندگی از متغیرهای مختلفی تشکیل شده است که در تحقیق حاضر،فقط ۶ متغیر کیفیت زندگی مورد بررسی قرار گرفته است.به همین دلیل در ادامه مطالب فصل دوم این ۶ متغیر بررسی شده‌اند.
بهزیستی بدنی/ سلامت جسمانی و کیفیت زندگی
در تاریخ معاصر وازه کیفیت زندگی اولین بار توسط پیگو^[۵۸] در کتابی( درباره اقتصاد و رفاه) بکار گرفته شدو پس ازآن، مدتها به دست فراموشی سپرده شد. پس از پایان جنگ جهانی دوم و به دنبال تعریف و بسط واژه “سلامت” توسط سازمان جهانی بهداشت ( WHO) باب جدیدی در این مقوله گشوده شد. فعالیت‌های این سازمان برای ارزیابی کیفیت زندگی در اواسط سال ۱۹۸۰ شروع و منجر به شکل گیری پروژه ارزیابی کیفیت زندگی مربوط به سلامتی شد (Who- Qol Group, 1996).
تعریف سازمان جهانی بهداشت (۱۹۹۹) از کیفیت زندگی چنین است: “درک فرد از موقعیت زندگی خویش که تحت تاثیر سیستم فرهنگی، ارزشی و موقعیتی است که فرد در آن زندگی می‌کند". بر همین اساس اهداف،انتظارات،استانداردها و خواسته‌های فرد به میزان وسیعی متاثر از وضعیت‌های جسمانی،روانی، میزان استقلال و روابط اجتماعی و اعتقادات اوست(میرخانی، ۱۳۸۷).
کیفیت زندگی وابسته به سلامت، بیانگر اثرات عملکردی عدم سلامتی و برآیندهای آن بر درک فرد از جنبه‌های جسمانی،روانشناختی و اجتماعی زندگی فردی است(محمدی، ۱۳۸۵). در چندین دهه گذشته،سلامتی به عنوان یک حق بشری و هدف اجتماعی در جهان شناخته شده است، یعنی،سلامتی برای ارضا نیازهای اساسی انسان لازم است و باید در دسترس همه انسان‌ها قرار بگیرد. کیفیت زندگی مفهوم وسیع‌تری از سلامتی است. شاید بتوان مجموعه‌ای از رفاه جسمانی،روانی و اجتماعی که به وسیله شخص یا گروهی از افراد درک می‌شود مانند شادی،رضایت و افتخار،سلامت وتندرستی،موقعیت‌های اقتصادی،فرصت‌های آموزشی و خلاقیت را به عنوان کیفیت زندگی دانست. شیوه زندگی ارتباط نزدیکی با سلامتی دارد. به هر حال آنچه بیش از هر نکته‌ای در این تعریف جلب توجه می‌کند رفاه جسمانی، روانی واجتماعی است که چیزی جز تعریف سلامت نیست.در واقع سلامتی در مرکز مفهوم زندگی قرار دارد(نیازی، ۱۳۸۶).
سلامتی موضوع مهمی است که در کیفیت زندگی مطرح می‌شود و دامنه آن بسیار گسترده‌تر از رهائی از بیماری‌ها ست. سلامتی مطلوب شامل خوب بودن از نظر جسمانی،روحی،عاطفی،اجتماعی، ذهنی و با توجه به محدودیت‌های وراثتی و توانائی‌های شخصی هر فرد می‌باشد. اهمیت هر یک از این ابعاد در سلامتی بدن به یک اندازه می‌باشد.این مساله در شکل ۲- ۱، به نمایش در آمده است.

شکل ‏۲-۱ ابعاد سلامتی و بهزیستی(World Health,2010)
بیش از ۵۰ سال پیش سازمان جهانی بهداشت سلامتی را به عنوان آزاد بودن از هر گونه بیماری و شرایط ناتوانی تعریف می‌کرد.در سال‌های اخیر کارشناسان سلامت عمومی، سلامتی را به عنوان حس بهزیستی و کیفیت زندگی تعریف کردند. پژوهش‌های سال ۲۰۱۰ روی افراد سالم، میزان فعالیت روزانه (عملکرد مطلوب=کار معنادار و مشارکت در جامعه) را به عنوان شاخصی از سلامتی استفاده می‌کنند(World Health,2010).
شکل ‏۲-۲ مدل سلامتی مطلوب (World Health,2010)
ورزش و فعالیت بدنی نقش بسیار مهمی در سلامت عمومی مردم دارد و یک عنصر حیاتی در جوامع امروزی می‌باشد و باعث افزایش کیفیت زندگی می‌شود.بیماری و ناتوانی که در اثر بی تحرکی ایجاد می‌شود باعث افزایش رنج‌های بشری می‌شود وبه کیفیت زندگی انسان آسیب می‌رساند.مردمی که به سبک زندگی غیر فعال دارند، خطر ابتلا به یک سری از بیماری‌های قلبی عروقی وغیره را افزاش می‌دهند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که روی هم رفته عدم فعالیت بدنی، باعث ۹/۱ میلیون از مرگ‌های جهانی است.ضمنا عدم تحرک باعث حدود ۱۶%-۱۰% از سرطان‌های سینه،سرطان روده بزرگ، دیابت و حدود ۲۲% بیماری‌های ایسکیمیک قلبی در جهان می‌شود.
فعالیت بدنی برای سلامتی در سنین بالا از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و باعث بهبود کیفیت زندگی و افزایش استقلال افراد در این سنین می‌شود. برای افراد ناتوان باید فرصت فعالیت بدنی فراهم شود و حمایت‌های لازم در این زمینه برای آنان انجام گیرد. در مورد این افراد، هدف افزایش قدرت عضلانی و بهزیستی بدنی و روانی و کیفیت زندگی است.
سازمان بهداشت جهانی با تعیین روز جهانی بهداشت، در واقع حرکت ملی را به سوی سلامتی و ایجاد جامعه‌ای بدون دخانیات آغاز کرد. این سازمان همه ساله مردم را تشویق می‌کند که روز جهانی بهداشت را جشن بگیرند و فعالیت بدنی را به عنوان یک عنصر ضروری برای سلامتی و بهزیستی بدن ارتقا دهند. اهداف این حرکت عبارتند از:
شروع فعالیت بدنی منطقه‌ای و ایجاد سیاست‌ها وبرنامه های لازم از طرف دولت در این زمینه.
افزایش فعالیت بدنی منظم در بین مردان و زنان در تمامی سنین، در تمامی شرایط و مکان‌ها و اقدامات لازم در این زمینه.
افزایش شرکت مردم در فعالیت‌های ورزشی سازمان‌های مختلف و سایر مکان‌های اجتماعی و فرهنگی.
ارتقا رفتار و سبک زندگی سالم توسط ورزش و فعالیت بدنی،نکشیدن سیگار،رژیم غذائی مناسب،کاهش خشونت،استرس و انزوای اجتماعی.
کهل^[۵۹](۲۰۰۱)، بیان می‌کند بیماری‌های قلبی و عروقی به ویژه عارضه کم خونی بافت‌های قلب با فعالیت جسمانی رابطه عکس دارد و نداشتن فعالیت جسمانی نقش بسیار مهمی در بروز بیماری‌های قلب و عروق دارد(نیازی، ۱۳۸۶). برون ولینا^[۶۰](۲۰۰۱)، ارتباط بین سطوح پیشنهادی فعالیت بدنی و کیفیت مربوط به سلامتی زندگی را بررسی کردند، در این تحقیق سطوح پیشنهادی فعالیت بدنی با کیفیت مربوط به سلامتی در زندگی ارتباط داشتند. همچنین در این تحقیق اثرات سودمند فعالیت بدنی منظم بر ریسک پذیری، درصد بیماری و مرگ و میر اثبات می‌شود (صدیق، ۱۳۸۵).
بونهاوزر و همکاران^[۶۱](۲۰۰۵)، نیز بیان کردند که فعالیت بدنی با خطر کمتر انواع مرگ و میر های ناشی از بیماری‌های قلبی- عروقی مرتبط می‌باشد. در نوجوانان، فعالیت بدنی با فوایدی در پیشگیری و کنترل فشارهای عاطفی و بهبود خود پنداره مرتبط است (Bonhauser ,2005). جیا و لوبتکین^[۶۲](۲۰۰۵)، بیان کردند که افراد با BMI بالا و اضافه وزن، کیفیت زندگی مرتبط با تندرستی پایین‌تری نسبت به افرد با BMI مطلوب و وزن طبیعی دارند(نیازی، ۱۳۸۶).
گارسیا و همکاران^[۶۳] (۲۰۰۴)، در پژوهشی به بررسی سابقه خانوادگی بیماری کرونری قلب و ارتباط بین فعالیت بدنی و فشار خون در جوانان پرداختند. نتایج نشان داد که ارتباط مشخصی بین سبک زندگی نادرست (عدم فعالیت) و فشار خون در جوانان وجود دارد(Garcia ,2004).
فاکس^[۶۴](۱۹۹۹)، بیان کرد که گرایش جوامع به ورزش و سلامتی به طور عمده بر اساس آثار مثبت آن بر بیماری‌های عروق کرونری قلب، چاقی، دیابت و غیره است. چن و همکاران^[۶۵] (۲۰۰۵)، در تحقیقی نشان دادند که کیفیت زندگی مرتبط با تندرستی، با روش زندگی و سلامت جسمانی و بهداشت روانی مرتبط است (نیازی،۱۳۸۶).
با در نظر گرفتن اهمیت ورزش در حفظ سلامتی عضلانی و قلبی تنفسی، دور از انتظار نیست که بی تحرکی در افراد بزرگسال باعث کاهش ظرفیت و تحمل شخص در فعالیت‌های شدید شود (ویلمور، ۱۳۸۱). مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که فعالیت جسمانی موجب تغییرات فیزیولوژیک، زیست- شیمی و روانی می‌گردد. لذا می‌تواند به عنوان یک روش موثر برای افزایش بهزیستی بدن مورد استفاده واقع شود (محمد زاده، ۱۳۸۵).
سلامت روانی
سلامت روانی به عنوان وضعیت رفاه و بهبوده ی تعریف شده که طی آن فرد میتواند تواناییهایی بالقوه خویش را تحقق بخشد. با استرس‌های معمولی در زندگی مقابله کرده و به شکل سازندهای به کار و فعالیت بپردازد و در اجتماعی که به آن تعلق دارد نقش موثرتری ایفا کند.
سلامت: تعریف سازمان جهانی بهداشت عبارتست از: رفاه کامل جسمانی، روانی و اجتماعی و نه فقط بیماری یا معلولویت. این تعریف ایدهآلی و همراه با انتقاد است. البته در آن سه بعد اصلی سلامت به خوبی مورد تاکید قرار گرفته است. سلامت مفهومی چند بعدی است و و فرد ممکن است از بعضی نظر سالم و از بعضی نظرهای دیگر بیمار یا وضعیت مطلوبی نداشته باشد (باقری یزدی، ۱۳۸۵). وضعیت سلامت ممکن است نقطه‌ای در یک پیوستار در نظر گرفته شود یعنی سلامت یا عدم آن را نمیتوان سیاه و سفید دید. تعریف به هنجار از سلامت میتواند دربردارنده میزان معینی از علائم یا نشانه ها بیماری باشد که بسته به جنس یا تجربه فرد یا هنجارهای اجتماعی در افراد تفاوت پیدا میکند. در واقع اینکه فردی بگوید هیچ نشانهای از بیماری ندارد است که غیرعادی تلقی میشود.
جنبه یا وجهه کارکردی سلامت یکی از مهممترین عناصر تعریف نزد افراد عامی است. توانایی ایفای نقشهای اجتماعی یکی از ویژگیهای سالم بودن ملاحظه میشود «وقتی نتوانم کارهایم را انجام دهم میفهمم سالم نیستم» (باقری یزدی ۱۳۸۵).
پیش از پرداختن به تعریف سلامتی روانی لازم است به یک نکته اشاره نماییم. سه واژه‌ی« بهداشت روانی» و«سلامت روانی» و « بهزیستی روانی^۲»گر چه دارای معانی متفاوتی هستند، ولی در مواردی بجای یکدیگر به کار می‌روند(هرشن سن و پاور^۳ و پاور، ۱۳۷۴).
کارشناسان سازمان بهداشت جهانی سلامت فکر و روان را این طور تعریف می‌کنند: «سلامت فکر عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب»( میلانی فر، ۱۳۷۶).
بهداشت روانی یک زمینه تخصصی در محدوده‌ی روانپزشکی است و هدف آن ایجاد سلامت روان به وسیله پیشگیری از ابتلاء به بیماری‌های روانی، کنترل عوامل موثر در بروز بیماری‌های روانی، تشخیص زودرس بیماری‌های روانی، پیشگیری از عوارض ناشی از برگشت بیماری‌های روانی و ایجاد محیط سالم برای برقراری روابط صحیح انسانی است. پس بهداشت روانی علمی است برای بهزیستی، رفاه اجتماعی و سازش منطقی با پیش آمده‌ای زندگی ( میلانی فر،۱۳۷۶).
تعریف سلامت روان
ریشه لغوی واژه انگلیسی «health» در واژه‌های«haelth»،«haelp» به معنی کل و (heal) «haelen» انگلیسی قدیم و کلمه آلمانی قدیم «heilen» و «heilida» به معنی کل قرار دارد. گراهام^[۶۶] (۱۹۹۲) این ریشه لغوی را با کلمات انگلیسی «halig» و آلمانی قدیم «heilig» که به معنی مقدس است ارتباط داده است. بنابراین از نظر ریشه شناسی لغوی سالم بودن به معنی کلت داشتن یا مقدس بودن است بدین ترتیب شامل ویژگی‌های معنوی و فیزیکی است. از نظر سارتریوس سلامتی غیر قابل رویت است. و مستلزم تظاهر کارکرد بخش‌های مستقل روانی جسمی و اجتماعی است. مانی این رویکردهای کل نگر در مورد سلامتی را به کل جهان گسترش می‌دهد و سلامتی بشر را از سلامتی سیاره زمین جدایی ناپذیر می‌داند. تودور(۱۹۹۶) سلامتی روان را به شرح زیر تعریف می‌کند. سلامت روان شامل: توانایی زندگی کردن همراه با شادی، بهره وری و بدون وجود دردسر است. سلامت روان مفهوم انتزاعی و ارزیابی نسبی گری از روابط انسان با خود، جامعه و ارزش‌هایش است و نمی‌توان آن را جدای از سایر پدیده‌های چند عاملی فهمید که فرد را به موازاتی که در جامعه به عمل می‌پردازد، می‌سازند. سلامت روان، شیوه سازگاری آدمی با دنیاست، انسان‌هایی که موثر، شاد و راضی هستند و حالت یکنواختی خلقی رفتار ملاحظه گرانه و گرایش شاد را حفظ می‌کنند. سلامت روان عنوان و برچسبی است که دیدگاه‌ها و موضوعات مختلف مانند: عدم وجود علایم احساسات مرتبط با بهزیستی اخلاقی و معنوی و مانند آن را در بر می‌گیرد. برای ارائه یک تئوری در مورد سلامت روان، موفقیت برون روانی کافی نیست باید سلامت درونی روانی را به حساب آوریم. سلامت روان ظرفیت رشد و نمو شخصی می‌باشد. و یک موضوع مربوط به پختگی است. سلامت روان یعنی هماهنگی بین ارزش‌ها، علایق‌ها و نگرش‌ها در حوزه عمل افراد و در نتیجه برنامه ریزی واقع بینانه برای زندگی و تحقق هدفمند مفاهیم زندگی است. سلامت روان، سلامت جسم نیست بلکه به دیدگاه و سطح روانشناختی ارتباطات فرد، محیط اشاره دارد. بخش مرکزی سلامت، سلامت روان است زیرا تمامی تعاملات مربوط به سلامتی به وسیله روان انجام می‌شود. سلامت روان ظرفیت کامل زندگی کردن به شیوه‌ای است که ما را قادر به درک ظرفیت‌های طبیعی خود می‌کند و به جای جدا کردن ما از سایر انسان‌هایی که دنیای ما را می‌سازند، نوعی وحدت بین ما و دیگران به وجود می‌آورد.سلامت روان، توانایی عشق ورزیدن و خلق کردن است، نوعی حس هویت بر تجربه خود به عنوان موضوع و عامل قدرت فرد، که همراه است با درک واقعیت درون و بیرون از خود و رشد واقع بینی و استدلال.
سلامت روانی را می‌توان براساس تعریف کلی و وسیع‌تر تندرستی تعریف کرد. طی قرن گذشته ادراک ما از تندرستی به طور گسترده‌ای تغییر یافته است. عمر طولانی‌تر از متوسط، نجات زندگی انسان از ابتلاء به بیماری‌های مهلک با کشف آنتی بیوتیک ها و پیشرفت‌های علمی و تکنیکی در تشخیص و درمان، مفهوم کنونی تندرستی را به دست داده که نه تنها بیانگر نبود بیماری است. بلکه توان دستیابی به سطح بالای تندرستی را نیز معنی می‌دهد. چنین مفهومی نیازمند تعادل در تمام ابعاد زندگی فرد از نظر جسمانی، عقلانی، اجتماعی، شغلی و معنوی است. این ابعاد در رابطه متقابل با یکدیگرند، به طوری که هر فرد از دیگران و از محیط تاثیر می‌گیرد و بر آنها تاثیر می‌گذارد. بنابراین سلامت روانی نه تنها نبود بیماری روانی است، بلکه به سطحی از عملکرد اشاره می‌کند که فرد با خود وسبک زندگی‌اش آسوده و بدون مشکل باشد. در واقع، تصور به راین است که فرد باید بر زندگی‌اش کنترل داشته باشد وفقط در چنین حالتی است که می‌توان آن قسمت‌هایی را که در به اره ی خود یا زندگی‌اش مساله ساز است تغییر دهد(هرشن سن و پاور،۱۹۸۸، ترجمه منشی طوسی،۱۳۷۴ ). یهودا ( ۱۹۵۹، به نقل از منشی طوسی،۱۳۷۴ ) مواردی را برای تعریف سلامت روانی ارائه کرد:
الف) نگرش مثبت به خود
ب) میزان رشد، تحول و خودشکوفایی
ج) عملکرد روانی یکپارچه
د) خود مختاری یا استقلال شخصی
ه) درک صحیح از واقعیت
و) تسلط بر محیط
دیگران نیز موارد دیگری را ارائه دادند ولی از نظر اسمیت^۱( ۱۹۶۱، به نقل از منشی طوسی، ۱۳۷۴ ) همه‌ی این موارد، مفاهیم اصلی یکسان را برداشتند. بنابراین وی پیشنهاد کرد به جای شمردن اینگونه موارد بهتر است ابعاد بهداشت روانی بر اساس اصول زیر انتخاب شود:
الف) نشان دادن ارزش‌های مثبت بشری

در اینجا  ضریب توان و برابر است با
۱-۴
یعنی  عبارتست از کسری از توان ظاهری که به اشکال مفید انرژی تبدیل می شود.
اصلاح ضریب توان بر این اصل استوار است که بایستی توان راکتیو جبران شود به این معنا که با موازی کردن یک جبران کننده با بار (که دارای ادمیتانس راکتیو خالص  می باشد)، توان راکتیو مورد نیاز در محل فراهم شود. بنابراین جریانی که از طریق شبکه به ترکیب بار و جبران کننده داده می شود برابر خواهد بود با

۱-۵
که این جریان با ولتاژ  هم فاز بوده و ضریب توان این مجموعه برابر ۱ می شود. شکل ۱ت روابط فازوری را نشان می دهد. حال جریان تغذیه  کمترین مقدار را داشته و قادر است توان کل  در ولتاژ  را تغذیه نماید و تمام توان راکتیو مورد نیاز بار توسط جبران کننده در محل فراهم می شود، بنابراین بار تماماً جبران می شود. شبکه تغذیه در این صورت دارای ظرفیت بیشتری شده که می تواند بارهای دیگر را تغذیه نماید.
جریان جبران کننده از رابطه زیر بدست می آید
۱-۶
توان ظاهری که با سیستم تغذیه تبادل شده است برابر است با
۱-۷
بنابراین  و  است. جبران کننده به توان مکانیکی ورودی نیاز ندارد. اغلب بارها القایی بوده و نیاز به جبران خازنی دارند (  مثبت،  منفی است).
در شکل ۱پ ملاحظه می شود که به منظور جبران کامل توان راکتیو، مقدار نامی توان راکتیو جبران کننده با توان  بار به وسیله رابطه زیر ارتباط دارد،
۱-۸
و با توان ظاهری  به وسیله رابطه زیر ارتباط دارد،
۱-۹
جدول ۱ مقدار نامی جبران کننده بر حسب پریونیت  برای ضریب توانهای مختلف را نشان می دهد. جریان نامی جبران کننده از  به دست می آید که با جریان راکتیو بار در ولتاژ نامی برابر است. ممکن است کسری از بار جبران شود (یعنی  ؛  )، درجه جبران با مقایسه اقتصادی بین هزینه جبران کننده (که بستگی به مقدار نامی آن دارد) و هزینه فراهم آوردن توان راکتیو از شبکه تغذیه در یک فاصله زمانی تصمیم گیری می شود.
توان راکتیو لازم جهت جبران کامل در ضریب توانهای مختلف

یکی از مواردی که می توان در اینجا مطرح نمود مسئله تلفات توان انتقالی خط توزیع می باشد که ببینیم که این تلفات قبل و بعد از خازن گذاری چه تفاوتی کرده است.
تلفات توان در حالت بدون خازن تصحیح کننده ضریب توان برابر است با:
۱-۹-الف
در حالت بدون خازن موازی داریم:
۱-۹-ب
در حالتی که از خازن تصحیح کننده ضریب توان استفاده کنیم داریم:
۱-۹-پ
با توجه به روابط ۱-۹-الف و ۱-۹-ب مشاهده می شود که در حالت با خازن تصحیح کننده ضریب توان جریان کمتر شده است و در نتیجه تلفات توان نیز کمتر می باشد.
در بررسی هایی که تاکنون انجام گرفت، جبران کننده یک ادمیتانس یا سوسپتانس ثابت بود که قادر نخواهد بود به تغییرات توان راکتیو مورد نیاز پاسخ دهد. در عمل یک جبران کننده مانند یک مجموعه ای از خازن می تواند به بخشهای موازی تقسیم شود که هر کدام می تواند به طور جداگانه به مدار متصل گردند، طوری که بر حسب تقاضای بار، تغییرات گسسته در توان راکتیو جبران کننده انجام گیرد. جبران کننده های بهتر (نظیر کندانسور سنکرون یا جبران کننده استاتیک) قادر هستند که توان راکتیو متغیر پیوسته ایجاد نمایند.

تنظیم ولتاژ