۱۱۳

جدول ۴-۹ مقادیر شاخص های برازش مدل و نتیجه برازش

۱۱۵

جدول ۴-۱۰ نتایج تحلیل آزمون فریدمن

۱۱۶

جدول ۴-۱۱ نتایج کلی فرضیات تحقیق

۱۲۱

جدول ۵-۱ مقادیر شاخص های برازش مدل و نتیجه برازش

۱۲۲

جدول ۵-۲ نتایج تحلیل آزمون فریدمن

فصل اول
کلیات
۱-۱ مقدمه :
هر چند که اولین بار مفهوم رضایت مشتری توسط «پیتر دراکر^[۱]»در سال ١٩۵۴ به صورت مستقیم و غیرمستقیم وارد ادبیات مدیریت و بازاریابی شده‌‌ است اما بررسی منابع مربوط به رضایت مشتری، نشان می‌دهد که تحقیقات و مطالعات جدی در این زمینه از اواسط دهه ١٩٧٠ عمدتاً در آمریکا شروع‌شده و در دهه ١٩٨٠ با گسترش قابل‌ملاحظه تحقیقات، مبانی این مقوله روشن شده است.
برای شناخت بازارهای صنعتی، لازم است که آن را از بسیاری جنبه‌های متفاوت با بازار کالاهای مصرفی، مورد بررسی قرارداد. در بازار صنعتی، هدف از خرید، تقویت خطوط تولید، ولی در بازار مصرفی هدف، برآورده شدن نیازهای شخصی افراد است. بنابراین، می‌توان انگیزه خرید را در بازار صنعتی، معقول و عقلایی و در بازار مصرفی تا حد زیادی از روی احساس دانست. در مقایسه با بازار مصرفی، حجم سفارش‌ها در بازار صنعتی اغلب بالاتر است (وان ول ^[۲]، ۲۰۰۲، ۲۹).

دیگر مسئله مهم در این میان تفاوت سنجش رضایتمندی مشتریان در بازارهای مصرفی در مقابل مشتریان در بازارهای صنعتی هست که تا کنون کمتر به این موضوع پرداخته شده است .
در سال ۲۰۰۱ دو محقق به نام‌های هامبورگ^[۳] و ردولف^[۴] برای سنجش رضایت مشتریان صنعتی معیاری به نام INDSAT طراحی کردند .
در این تحقیق بر آنیم تا با طراحی مدل مفهومی رضایت مشتریان صنعتی مربوط به یک شرکت تولیدکننده فولاد سنجه‌های مربوط به منظر مشتری در کارت امتیازی متوازن را از آن مدل استخراج نماییم.
۱-۲ بیان مسئله
اولین وظیفه یک شرکت ، مشتری یابی یا ایجاد مشتری است و بازاریابی نه بر محور امکانات تولیدی که بر اساس تأمین رضایت مشتری استوار است (کاتلر ، فیلیپ^[۵]،۱۳۹۲)
از حیث تاریخی ، رضایتمندی یکی از حوزه‌های اصلی مدیریت بازاریابی در سطح آکادمیک و بازرگانی است. رضایت مشتری در حوزه بازاریابی کالاهای مصرفی و تحقیقات مربوط به مصرف‌کنندگان عادی بیشتر به عنوان “سطحی که در آن انتظارات خرید مصرف‌کننده با محصول خریداری‌شده تأمین می‌گردد” تعریف شده است و یکی از دلایل رشد جایگاه رضایت مشتری این است مشتریان راضی می‌توانند به یک مزیت رقابتی قدرتمند تبدیل شوند که به موجب آن سهم بازار و سودآوری افزایش می‌یابد. در بازاریابی صنعتی رضایت مشتری با عناصر و نتایج محوری (فرایند تبادل سازمانی ) مرتبط است . با وجود آن تا به حال به این فرایند تبادل به صورت سنتی به عنوان یک فرایند تعاملی و تبادل اقتصادی کوتاه مدت بین طرفین تبادل در بازارهای صنعتی نگریسته شده است. از آنجایی که سنجش رضایت مشتریان با روش‌های مختلف به نتایج مختلفی می‌ انجامد، اکتفا کردن به یکی از این روش‌ها صحیح به نظر نمی‌رسد. فارغ از استفاده از روش‌ها و استانداردهای مختلف اندازه‌گیری رضایتمندی مشتری تعریفی مدلی بومی برای سنجش رضایتمندی مشتریان بسیار سودمند بوده و صحیح‌ترین میزان این رضایتمندی را مشخص می‌سازد.
همان طور که ذکر شد دیگر مسئله مهم در این میان تفاوت سنجش رضایتمندی مشتریان در بازارهای مصرفی در مقابل مشتریان در بازارهای صنعتی است که تا کنون کمتر به این موضوع پرداخته شده است .
مهم‌ترین وجه تمایز بین رضایت مشتری در بازارهای صنعتی نسبت به بازارهای مصرفی در این است که عرضه‌کننده صنعتی برای سنجش رضایت با یک گروه و سیستم خریدار روبرو می‌شود نه یک فرد . در حقیقت او با یک سازمان مشتری ^[۶] طرف است نه مشتری . بنابراین هر یک از آن‌ها ( اعضاء سازمان مشتری ) معیارهای متفاوتی را برای نشان دادن رضایت یا عدم رضایت خود از یک عرضه‌کننده دارند و این کار را برای سنجش رضای مشتری در بازارهای صنعتی مشکل می‌کند. به همین خاطر تا به حال در تحقیقات و مقالات ارائه‌شده پیرامون رضایت مشتری موارد کمی می‌توان پیدا کرد که در بازارهای صنعتی رضایت مشتریان را مورد ارزیابی قرار دهند.( میری ،۱۳۹۰)
روش کارت امتیازی متوازن یک سیستم اندازه‌گیری عملکرد است که استراتژی سازمان را به تعدادی اهداف استراتژیک، سنجه‌ها ترجمه می‌کند . به وسیله این روش آن طور که توضیح داده خواهد شد برای سنجش عملکرد شرکت از عوامل موثر بر رضایتمندی مشتریان در وجه مشتریان استفاده خواهد شد که به نوبه خود در جاری سازی استراتژیهای سازمان استفاده خواهد شد.
مسئله اصلی که این تحقیق به آن می‌پردازد این موضوع است “شرکت از چه نوع شاخص‌هایی برای سنجش عملکرد خود بایستی استفاده کند و این شاخص‌ها چگونه تعیین می‌شوند؟” چگونه شاخص‌هایی که توسط آن‌ها استراتژیهای سازمان چیده می‌شود و عملکرد آن سنجیده می‌شود به بهترین وجه تعیین شود . برای حل این مسئله اساسی و متفاوت ، در تهیه این پایان‌نامه پس از تعیین مدل رضایتمندی مشتری صنعتی در شرکت فولاد از مؤلفه‌های موجود در این مدل برای تعیین سنجه‌های منظر مشتری در روش کارت امتیازی متوازن استفاده می‌شود. که کارت امتیازی متوازن به نوبه خود وسیله‌ای مشخص جهت اجرای یک سیستم سنجش عملکرد بر اساس سنجه‌های مشخص‌شده در شرکت فراهم بنماید
۱-۳ اهداف
تهیه شاخص‌های ( سنجه‌های منظر مشتری ) از طریق تعریف مدل بومی رضایتمندی مشتری در شرکت فولاد است در نتیجه تمرکز اصلی تحقیق حاضر مدلی مفهومی سنجش رضایتمندی مشتریان در یک شرکت فولادی است.

صدرا

۰۶۴٫

۱۱۸٫

۰۳۹٫

۵۴۳٫

۵۸۸٫

۰۳۹٫

۰۰۲٫

۰۰۴٫-

عالیشهر

۴۷۳٫

۱۲۴٫

۲۶۹٫

۳٫۸۱۵

۰۰۰٫

۲۶۹٫

۰۷۲٫

۰۶۷٫

بنابراین با توجه به سطح معناداری آزمون ۵۸۸/ ۰Sig= در صدرا و ۰۰۰/۰Sig= در عالیشهر فرض تحقیق مبنی بر تأثیراحساس امنیت بر رضایت، در صدرا رد می­ شود و فرض صفر تأیید می­ شود در حالیکه فرض تحقیق مبنی بر تأثیر امنیت بر رضایت در عالیشهر تأیید می­ شود.

۴-۳- ۳- تجزیه و تحلیل چندمتغیره
تحلیل مسیر شکلی از رگرسیون است که از آن برای آزمون مدل­های علی استفاده می­ شود. تحلیل مسیر محقق را قادر می­سازد به سازوکار اثر متغیرها با یکدیگر پی برده و اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته را محاسبه کند. این اثرها در عمل همان ضرایب رگرسیون استاندارد (بتا) هستند. تحلیل مسیر مستلزم تنظیم مدلی به صورت نمودار علی است و ممکن است از قبل پیش‎فرضی نسبت به ترتیب تأثیر متغیرها وجود داشته باشد و یا اینکه مدلی وجود نداشته باشد و به کمک میزان همبستگی متغیرها نسبت به یکدیگر، یک مدل علی به وجود آید. در تحقیق حاضر متغیر وابسته میزان رضایت از کیفیّت زندگی شهری و متغیرهای مستقل و میانجی تعلّق مکانی، هویّت شهری، سرمایه اجتماعی و مدت سکونت است که در قالب فرضیه ­های چهارم، پنجم و ششم به آزمون گذاشته شده است.
۴-۳-۳-۱- فرضیه چهارم: به نظر می­رسد مدت سکونت از طریق افزایش تعلّق مکانی که ایجاد می­ کند بر افزایش رضایت از کیفیّت زندگی شهری تأثیر می­ گذارد.
با به کارگیری تکنیک­های آماری رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر، مسیرهای تأثیرگذاری (مستقیم و غیر مستقیم) متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته در شهر صدرا و عالیشهر مورد بررسی قرار گرفت.
حس تعلّق مکانی
مدت سکونت
رضایت از کیفیت زندگی شهری
شکل شماره (۴-۱۴): رابطه مفروض اولیه بین متغیرهای مدت سکونت، تعلّق مکانی و رضایتمندی
با توجه به مدل تحلیلی، علاوه بر متغیر وابسته نهایی (رضایت از کیفیّت زندگی شهری) یک متغیر وابسته میانی (تعلّق مکانی) هم وجود دارد. بنابراین، رگرسیون چند متغیره برای هر یک از این متغیرهای وابسته به طور جداگانه انجام و سه مرحله برای تحلیل مسیر در نظر گرفته شد. در مدل اول تعلّق مکانی و در مدل دوم و سوم، رضایت از کیفیّت زندگی شهری، به عنوان متغیرهای وابسته در نظر گرفته شده و رابطه­شان با متغیر مستقل مورد آزمون قرار گرفته است.
با توجه به نتایج جدول (۴-۳۱) در مدل اول، با افزایش مدت سکونت، تعلّق مکانی شهروندان صدرا افزایش می­یابد در حالی­که در عالیشهر مدت سکونت افراد، بر افزایش تعلّق آنها تأثیری ندارد. در مدل دوم، افزایش مدت سکونت در صدرا بر رضایت شهروندان اثر افزایشی دارد؛ در حالی­که در عالیشهر افزایش این متغیر بر میزان رضایت شهروندان تأثیری ندارد. در مدل سوم که به بررسی تأثیر تعلّق مکانی بر رضایتمندی پرداخته شد نتایج نشان داد که افزایش تعلّق مکانی در هر دو شهر صدرا و عالیشهر بر افزایش میزان رضایت از کیفیّت زندگی شهری تأثیر علی دارد.
جدول شماره (۴-۳۱): ضرایب رگرسیون و آماره­ های مدل­های رگرسیون چندمتغیره

متغیر

شهر

B

Std.Error

Beta

t

Sig.

R

R²

R² _Adj

از نظر قلمرو موضوعی این تحقیق رابطه ساختار سرمایه و نقدشوندگی را مورد بررسی قرار می‌دهد. این تحقیق شامل مبانی نظری و ادبیات تحقیق براساس تحقیقات خارجی و داخلی و همچنین گردآوری و تجزیه و تحلیل ارقام و اطلاعات مالی واقعی مربوط به متغیرهای مورد نظر از طریق نشریات سازمان بورس اوراق بهادار در ایران است.

۳-۶-۲) قلمرو زمانی:

قلمرو زمانی تحقیق از سال ۱۳۸۴ تا سال ۱۳۸۸ می‌باشد.

۳-۶-۳) قلمرو مکانی:

قلمرو مکانی تحقیق، کلیه شرکتهای پذیرفته شده در صنایع سیمان، خودرو و قطعات و فلزات اساسی بورس اوراق بهادار تهران است.

۳-۷) روش و ابزار گردآوری داده‌ها

در این تحقیق برای جمع‌ آوری اطلاعات مرتبط با مبانی تئوریک و ادبیات پژوهش از روش مطالعه کتابخانه‌ای استفاده شده است و با مراجعه به کتب، مقالات و پایان‌نامه‌ها اطلاعات لازم برای این بخش جمع‌ آوری شد و برای جمع‌ آوری اطلاعات مالی از اطلاعات و ارقام موجود در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. به همین جهت اطلاعات مورد نیاز، از گزارشهای مالی منتشر شده از سوی شرکتها، سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران و همچنین از نرم‌افزار بانک اطلاعاتی رهآورد نوین استخراج شده است.

۳-۸) روش تجزیه و تحلیل داده‌ها

۳-۸-۱) آمار توصیفی

در این مرحله پس از جمع‌ آوری داده‌ها، ابتدا با بهره گرفتن از تکنیکهای آمار توصیفی به توصیف داده‌ها پرداخته می شود. سپس شاخصهای مرکزی و پراکندگی از قبیل میانگین، انحراف معیار، دامنه تغییرات، چولگی و کشیدگی محاسبه می‌شوند.

۳-۸-۲) آمار استنباطی

برای آزمون فرضیه‌های این تحقیق از روش رگرسیون چندگانه استفاده می‌شود. زیرا در این تحقیق به دنبال بررسی تاثیر یک متغیر بر روی متغیر دیگر هستیم. برای اینکه بتوانیم از مدل رگرسیون استفاده کنیم باید پیش‌نیازهای آن را مورد بررسی قرار دهیم. بدین ترتیب که ابتدا باید آزمون کولموگروف ـ اسمیرنوف را برای نرمال بودن متغیرها انجام دهیم؛ علاوه بر این بایستی آزمون دوربین ـ واتسون را برای بررسی وجود خودهمبستگی بین متغیرها انجام دهیم؛ چنانچه نتایج آزمون کولموگرف ـ اسمیرنوف نشان دهد که متغیرهای تحقیق دارای توزیع نرمال هستند و همچنین نتایج آزمون دوربین ـ واتسون نشان دهد که در خطوط رگرسیون مورد نظر خود همبستگی وجود ندارد، آنگاه می‌توان از تجزیه و تحلیل مدل رگرسیون استفاده نمود. تجزیه و تحلیل رگرسیون تکنیکی آماری است که ارتباط کمی بین متغیر وابسته را با یک یا چند متغیر توضیحی یا مستقل نشان می‌دهد. نتایج حاصل از فرضیه‌های این تحقیق با بهره گرفتن از بسته نرم‌افزاری SPSS، نسخه ۱۸ محاسبه شده است.
حال در مورد روش تجزیه و تحلیلی که در فصل ۴ انجام می‌شود توضیح می‌دهیم. بدین صورت که ابتدا ظرفیت همبستگی بین متغیرها را محاسبه می‌کنیم، سپس به بررسی معادله خط رگرسیون می‌پردازیم.
«ضریب همبستگی برای کسب اطلاع از وجود رابطه و همچنین نوع رابطه (منفی یا مثبت) به کار می‌رود.» بنابراین مقدار ضریب همبستگی که معمولا با R بیان می‌شود شاخصی است که می‌خواهد بداند که آیا بین دو چیز یا دو گروه اطلاعات رابطه و همبستگی وجود دارد یا خیر؛ یعنی اینکه آیا تغییر در یکی با تغییر در دیگری همراه است یا خیر، و اگر چنین ارتباطی وجود دارد از چه نوع و میزان آن چقدر است. پس از بررسی معادله‌ی ضریب همبستگی می‌توان، معادله‌ی خط رگرسیون را نوشت.
چنانچه مدل رگرسیون را  در نظر بگیریم که در آن Y مقدار متغیر وابسته (شکاف قیمتی نسبی و تعداد دفعات گردش سهام) برآورد شده به وسیله متغیر مستقل (نسبت بدهی کوتاه‌مدت به دارایی ها، نسبت بدهی بلندمدت به دارایی ها و نسبت حقوق صاحبان سهام به داراییها) می‌باشد.  عرض از مبدأ رابطه خطی تخمینی است.  شیب خط رگرسیون می‌باشد که نشان می‌دهد چنانچه نسبت بدهی کوتاه‌مدت به دارایی ها، نسبت بدهی بلندمدت به دارایی ها و نسبت حقوق صاحبان سهام به دارایی ها یک واحد افزایش یا کاهش یابند، متغیر وابسته‌ی نقدشوندگی به چه میزان تغییر می‌کنند. X هم مقادیر متغیر مستقل (نسبت بدهی کوتاه مدت به دارایی ها، نسبت بدهی بلندمدت به دارایی ها و نسبت حقوق صاحبان سهام به دارایی ها) را نشان می‌دهد.
در این صورت فرضیه‌های تحقیق دارای دو فرض آماری به شکل زیر می‌باشد:
مساوی صفر است :
مخالف صفر است:
فرض  بیانگر عدم اعتبار مدل رگرسیون است و در واقع نشان ‌دهنده این مطلب است که متغیر مستقل (نسبت بدهی کوتاه‌مدت به داراییها، نسبت بدهی بلندمدت به داراییها و نسبت حقوق صاحبان سهام به داراییها) هچگونه تاثیری بر متغیر وابسته انتخابی (شکاف قیمتی نسبی و تعداد دفعات گردش سهام) ندارد. ولی فرض  موید فرضیه اصلی تحقیق است و در واقع نشان می‌دهد که متغیر مستقل بر متغیر وابسته انتخابی موثر است.

۳-۸-۳) مقیاس متغیرهای تحقیق

در این قسمت تحقیق، جهت بررسی متغیرها، نوع و مقیاس آنها در جدول ۱ ـ ۳ آورده شده است.

نمودار ۴-۵ درصد فراوانی وضعیت سازگاری زناشوئی پاسخگویان
نمودار ۴-۶: توزیع نرمال و آماره‌های توصیفی وضعیت سازگاری زناشوئی پاسخگویان
۴-۲-۳: وضعیت عزت نفس پاسخگویان چگونه است؟
نمره متغیر عزت نفس از طریق محاسبه جمع نمره‌های ۵۰ سؤال پرسشنامه عزت نفس حاصل شده است از بین ۳۸۰ پاسخگوی مورد بررسی، ۲۰۵ نفر (۹/۵۳ درصد) عزت نفس پایین و ۱۷۵ نفر (۱/۴۶ درصد) عزت نفس بالا داشتند (جدول ۴-۵ و نمودارهای ۴-۷ و ۴-۸).
جدول ۴-۵: توزیع فراوانی وضعیت عزت نفس پاسخگویان

دامنه نمرات

کشیدگی

چولگی

انحراف معیار

میانگین

درصد فراوانی

فراوانی

عزت نفس

۴۷-۵

۷۴/۲

۶۰/۰

۲۶/۶

۱۱/۲۶

۹/۵۳

۲۰۵

پایین

۱/۴۶

۱۷۵

بالا

۰/۱۰۰

۳۸۰

کل

نمودار ۴-۷: درصد فراوانی وضعیت عزت نفس پاسخگویان
نمودار ۴-۸: توزیع نرمال و آماره‌های توصیفی وضعیت عزت نفس پاسخگویان
۴-۳. بررسی فرضیه اصلی
۴-۳-۱. تصویر بدنی و عزت نفس زنان با سازگاری زناشویی آنها رابطه دارد.
رابطه خطی روابط تصویر بدنی (X₁) و عزت نفس (X₂) با سازگاری زناشویی (Y) با بهره گرفتن از مدل رگرسیون خطی زیر تعیین می‌گردد:
Y = β_۰ + β_۱ X₁ + β_۲ X₂ + ε
در این مدل، برای تعین رابطه فوق، فرضیه‌های آماری به صورت زیر می‌باشند:

H₀ مدل رگرسیون خطی نیست
H₁ مدل رگرسیون خطی است
H₀¹: β_۱ = ۰ H₀²: β_۲ = ۰
H₁¹: β_۱ ≠ ۰ H₁²: β_۲ ≠ ۰
با توجه به این که pـ‌ مقدار محاسبه شده از آزمون (۰۰۰/۰) کمتر از سطح معنی‌دار ۰۵/۰ ا ست، لذا در این سطح، H₀ رد می‌شود و در نتیجه مدل رگرسیون خطی معنی‌دار می‌باشد، یعنی بین تصویر بدنی و عزت نفس زنان با سازگاری زناشویی آنها رابطه خطی معنی‌داری وجود دارد. ضریب همبستگی ۷۶۸/۰ =r می‌باشد که نشان دهنده میزان رابطه تصویر بدنی و عزت نفس زنان با سازگاری زناشویی آنها می‌باشد و با توجه به اینکه سطح معنی‌داری برابر۰۰۰/۰ و کوچکتر از سطح۰۵/۰= α است بنابراین این رابطه معنی‌دار می‌باشد. با توجه به اینکه مقدار R²_adj (تعدیل شده R²)، برابر با ۵۹/۰ می‌باشد، پس متغیر‌های وارد شده در این مدل ۵۹/۰ واریانس سازگاری زناشویی زنان را تبیین می‌کنند (جدول ۴-۶).

دولتمردان و اصحاب رسانه‌ها را اخیراً به شدت به خود جلب کرده است، لذا بکارگیری شیوه‌های سنتی مدیریت ریسک‌های اعتباری و استفاده از ابزارهایی چون تدوین خط مشی اعتباری، ارزیابی ابعاد اقتصادی، فنی و مالی طرح‌ها، اخذ وثائق ارزنده و سهل‌البیع و همچنین تشکیل بانک‌های اطلاعاتی و ایجاد نظام رتبه‌بندی اعتباری مشتریان که در سال‌های اخیر مورد توجه خاص نظام بانکی قرار گرفته است، هنوز نتوانسته روند مطالبات معوق بانک‌ها را به سطح استاندارد برساند. ریشه اغلب بحران‌های اقتصادی سی‌سال اخیر مناطق مختلف دنیا در نظام بانکی کشورها بوده و علت آن مطالبات نامناسب بانک‌ها است .این بحران‌ها بار مالی بسیار زیادی را بر دوش تمامی پرداخت کنندگان مالیات کشورها می گذارد؛ اهمیت تسهیلات غیر جاری بانک‌ها در حدی است که اخیراً مطالعات زیادی توسط مؤسسات بین المللی از جمله صندوق بین المللی پول ^[۱] صورت پذیرفته که محور آن تعیین روش‌ها وشیوه‌ای است که توسط آن مطالبات معوق سیستم بانکی در هر کشور به نحوی در حساب‌های ملی آن کشور منعکس شود. طبق نظر صندوق بین المللی پول مطالبات معوق می‌تواند بر تمامی بخش‌های اقتصادی در کشور تأثیر گذار باشد.جدی‌ترین تأثیرات مطالبات معوق بر مؤسسات مالی، بانک‌های تجاری و مؤسسات رهنی که دارای پرتفوی وسیعی از وام‌ها هستند، خواهد بود. کمیته نظارت بانکی بال^[۲] در اصول ۸ و ۹ اصول نظارت بانکی موثر به موضوع ریسک اعتباری و دارایی‌های مساله دار اشاره کرده است. ریسک اعتباری ریسکی است که یک دارایی یا یک تسهیلات بازیافت نشود و یا ریسک مربوط به تأخیر در پرداخت اقساط تسهیلات، که در هر صورت، ارزش فعلی دارایی و توان پرداخت بانک کاهش می‌یابد. استانداردهای مؤسسه بین‌المللی مالی در پنج طبقه تقسیم شده است. دومین طبقه‌بندی از استانداردهای مذکور شامل شرایط خاص است، به این معنی که دارایی در صورت وقوع شرایط خاص، ممکن است نگرانی‌هایی را برای باز پرداخت کامل ایجاد نماید که مستلزم توجه بیشتر به اینگونه دارایی‌ها به وسیله مسئولان اعتباری است. سومین طبقه استاندارد مذکور، مطالبات سررسید گذشته می‌باشد^[۳] در این طبقه، باز پرداخت کامل دارایی به دلیل عدم حمایت کافی (ارزش ویژه تسهیلات گیرنده و یا وثایق دریافتی) با تردید مواجه است و اصل یا بهره سررسید شده بیش از ۹۰ روز باز پرداخت نشده است. دارایی مشکوک‌الوصول در چهارمین طبقه استانداردهای موسسه بین‌المللی مالی قرار دارد این گروه به دارائی‌ ای که وصول و یا تبدیل به نقد شدن کامل آن تحت شرایط کلی حاکم، توسط مدیران بانک غیر ممکن ارزیابی می‌شود و اصل و یا سود سررسید شده بیش از ۱۸۰ روز بازپرداخت نشده است، گفته می‌شود. بر اساس استاندارد IAS39 که تکلیف مطالبات معوق و نحوه ذخیره‌ گیری و شناسایی این مطالبات را نشان می‌دهد، ارزش فعلی تمامی جریان وجوه مورد انتظار از یک دارائی محاسبه و با ارزش دفتری دارائی مقایسه و چنانچه ارزش فعلی محاسبه شده کمتر از ارزش دفتری بود معادل تفاوت این دو مبلغ لازم است ذخیره گرفته شود. بانک‌ها در ایران کم و بیش به شیوه مؤسسه بین المللی مالی^[۴] ذخیره گیری می‌نمایند. آثار تسهیلات غیر جاری در دو سطح بانک‌ها و کشور بسیار واضح است.اولین تأثیر در بانک‌ها کاهش توان بانک‌ها در ایفای نقش اساسی خود است به خاطر اینکه بانک‌ها نقش واسطه وجوه را بعهده دارند و باید منابع مازاد را از مردم جمع‌ آوری و بصورت مازاد به بخش‌های مختلف اقتصادی توزیع کنند.اگر دارایی‌های بانک‌ها به موقع وصول نشود این نقش خدشه دار می‌شود. (برهانی، ۱۳۸۹)

برای توضیح سیر تکاملی تسهیلات غیر جاری در طول زمان دو گروه از عوامل شناسایی شده اند.گروه اول بر وقایع خارجی نظیر شرایط کلان اقتصادی متمرکز است واین عوامل ظرفیت وام گیرندگان را در باز گرداندن وام تحت تأثیر قرار می‌دهند.در حالیکه گروه دوم به تغییر پذیری سطح تسهیلات غیر جاری با توجه به عوامل درونی بانک توجه دارند.شواهد اولیه دریافته اند که هر دو دسته این عوامل باعث ایجاد تسهیلات غیر جاری و افزایش آن می‌گردند. (کلین،۲۰۱۳)^[۵]
شواهد مهمی مبتنی بر رفتار ضد ادواری تسهیلات غیر جاری وجود دارد. توضیح کلی اینکه رشد تولید ناخالص داخلی بیشتر معمولاً باعث درآمد بیشتر می‌گردد که همین امر خود باعث بهبود قدرت باز پس دادن وام گیرندگان می‌شود.بر عکس زمانی که وضعیت اقتصادی کشور دچار رکود و زوال است،احتمال دارد که سطح تسهیلات غیر جاری افزایش یابد. (سوریناو سالاس، ۲۰۰۲)^[۶]
متغیر های کلان اقتصادی دیگری در مطالعات مختلف یافته شده اند که بر نسبت کفایت سرمایه تأثیر گذارند،نظیر:نرخ تسعیر ارز، نرخ تورم و نرخ بهره بانکی.
کاهش بهای ارز یک کشور بر نسبت کفایت سرمایه تأثیر منفی خواهد داشت.به خصوص در کشورهایی که مقادیر زیادی از وامهایشان به ارز خارجی پرداخت شده این مشکل حادتر خواهد بود.افزایش نرخ بهره نیز قدرت باز پرداخت بدهی را کاهش می‌دهد.(لوزیس و ولدیس،۲۰۱۰)^[۷]
در کشورهایی که نرخ بهره تسهیلات متغیر است نرخ تورم بالا می‌تواند منجر به نرخ بهره بالاتر شودکه ناشی از اجرای سیاستهای پولی برای مقابله با تورم است.(نوسو،۲۰۱۱)^[۸]
این تحقیق درصدد شناسایی عوامل مؤثر بر تسهیلات غیر جاری بانکهاست.
۱-۳) ضرورت انجام تحقیق :
انجام این تحقیق به چند دلیل از اهمیت برخوردار است:
نخست اینکه بانکداری خصوصی در ایران در ابتدای عمر خود قرار دارد و در حدود ۱۱ سال از فعالیت آن سپری شده است .بنابر این برای تعیین مسیر صحیح آینده آن آسیب شناسی فعالیتهای ۱۱ ساله گذشته بسیار مهم است تا بتوان با شناسایی نقاط ضعف آن که تسهیلات غیر جاری نیز یکی از آنهاست راهکاری برای خروج از مشکلات و تنگناها معرفی نمود.
نکته دوم اینکه تسهیلات غیر جاری بانکها تأثیر بسزایی در حوزه کلان نظام مالی و اقتصادی به جای می‌گذاردبه نحوی که یکی از ریشه های بحران های مالی تسهیلات غیر جاری است و هنگامی که نسبت تسهیلات غیر جاری کل نظام بانکی از ۱۰ درصد فراتر رود کشور با بحران بانکی مواجه است.(طبق استانداردهای صندوق بین المللی پول)
کمبود شدید نقدینگی که اکثر شرکت های دولتی و خصوصی،کوچک و بزرگ،تولیدی و بازرگانی و خدماتی به آن گرفتارند،زنجیره‌ای از مطالبات و بدهی های تسویه نشده را پدید آورده که خود به تعمیق رکود و افزایش ورشکستگی ها دامن می‌زند.
سوم اینکه نظام بانکی همواره به دلیل محدودیت منابع و همچنین مقررات بانک مرکزی (از جمله نسبت کفایت سرمایه) در اعطای تسهیلات ظرفیت مشخص و محدودی دارد و تقاضای پول در کشور،همیشه بیشتر از عرضه بوده است. به عبارت دیگر انبوه سرمایه گذاران و متقاضیان وام برای اخذ تسهیلات بانکی در صف انتظار قرار دارند و بلوکه شدن منابع بانک این محدودیت را تشدید می‌کند.
۴-۱) اهداف تحقیق
۱-۴-۱)هدف اصلی:
هدف اصلی این تحقیق شناسایی عوامل کلان اقتصادی موثر بر تسهیلات غیر جاری بانکهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.
۱-۴-۲) اهداف فرعی:
بررسی تأثیر رشد تولید ناخالص داخلی بر تسهیلات غیرجاری بانک‌های خصوصی
بررسی تأثیر نرخ تورم بر تسهیلات غیرجاری بانک‌های خصوصی
بررسی تأثیر نرخ بیکاری بر تسهیلات غیرجاری بانک‌های خصوصی
بررسی تأثیر نرخ بازدهی بازار سرمایه بر تسهیلات غیرجاری بانک‌های خصوصی
بررسی تأثیر نرخ سود تسهیلات اعطایی بانک‌ها بر تسهیلات غیرجاری بانک‌های خصوصی
۱-۵) فرضیه های تحقیق :
در موضوع تحقیق انجام شده عوامل گوناگون و فراوانی موثرند از جمله عوامل درونی نظیر سایز بانک،نوع تسهیلات اعطایی و … لیکن محقق به علت اینکه محدودیت هایی ایجاد کرده و تحقیق را به انجام رساند تنها یکسری از عوامل کلان اقتصادی را به عنوان فرضیه انتخاب نموده است. بدین شرح:
رشد تولید ناخالص داخلی^[۹] بر تسهیلات غیر جاری بانکهای خصوصی تأثیر معنا داری دارد.
نرخ تورم کشور بر تسهیلات غیر جاری بانکهای خصوصی تأثیر معنا داری دارد.
نرخ بیکاری کشور بر تسهیلات غیر جاری بانکهای خصوصی تأثیر معنا داری دارد.
نرخ بازدهی بازار سرمایه(شاخص کل بورس) بر تسهیلات غیر جاری بانکهای خصوصی تأثیر معنا داری دارد.
نرخ سود تسهیلات اعطایی بانکها بر تسهیلات غیر جاری بانکهای خصوصی تأثیر معنا داری دارد.
۱-۶) نتایج مورد انتظار پس از انجام تحقیق:
انتظار می‌رود پس از جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها با روش رگرسیون پانل‌، بتوان
عوامل مؤثر بر معوقات بانکی را شناسایی نموده و با اولویت بندی آنها در جهت جبران و جلوگیری از خطر ورشکستگی بانکها راه حل مؤثر رائه نمود.
۱-۷) معرفی متغیرهای مستقل و وابسته:
متغیر وابسته در این تحقیق تسهیلات غیر جاری بانکها می‌باشد.
متغیرهای مستقل شامل تولید ناخالص داخلی کشور،تورم،نرخ بیکاری،نرخ بازدهی بازار سرمایه ونرخ سود تسهیلات بانکی می‌باشند که در این تحقیق به بررسی تاثیر هر یک بر متغیر وابسته می‌پردازیم.
۱-۸) روش تحقیق :
این تحقیق به لحاظ روش از نوع کمی می‌باشد.
۱-۸-۱) مدل تحقیق:
از آنجائیکه رگرسیون به تشریح و ارزیابی روابط بین یک یا چند متغیر با یک یا چند متغیر دیگر می‌پردازد،در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش رگرسیون استفاده شده است. مدل مورد استفاده یک مدل رگرسیونی چند متغیره به شرح زیر است که با توجه به نوع داده های تحقیق ‌، از روش پانل دیتا (Panel data) استفاده خواهد شد. و نرم افزار مورد استفاده جهت بر آورد مدل رگرسیونی Eviews می‌باشد.
^[۱۰]=+GDPi‌،t+B2INFi‌،t+B3uni‌،t+B4Si‌،t+B5Ii‌،t+
: تسهیلات غیر جاری بانک i در سالt
: جزء ثابت مدل
‌، ضرایب متغیرها
تولید ناخالص داخلی کشور در سال t
: تورم کشور در سال t
: نرخ بیکاری در سال t
: نرخ بازدهی بازار سرمایه در سال t
: نرخ سود تسهیلات بانکi در سال t
: جزء خطای مدل
۱-۸-۲) روش های گردآوری اطلاعات :
اطلاعات مورد نیاز از سایت بانک مرکزی و صورتهای مالی بانکها ی پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تهران ونیز مطالعه نشریات و کتابهای مرجع بانکداری حاصل شده اند.
۱-۸-۳) قلمرو تحقیق :
۱-۸-۳-۱) قلمرو مکانی تحقیق