۳۳۷

۲۷٫۴

۱۳۸۶

۲۳۸

۱۹٫۲

۱۳۸۷

۲۸۳

۲۲٫۵

۱۳۸۸

۲۹۳

۲۳

۱۳۸۹

۲۷۵

۲۲٫۱

نمودار۱-۶ مرگ های ناشی از حوادث رانندگی استان اردبیل دردهه۸۰
لذا باعنایت به مطالب وآمار های بالا ضرورت انجام مطالعات وتحقیقات گسترده در مورد بررسی و شناسایی علل وعوامل تصادفات جاده ای را ایجاب می نماید که برای نجات جامعه از این معضل خانمان برانداز که دامن گیر آحاد جامعه گردیده است نیاز به همت وتلاش همگانی درجهت شناسائی علل موضوع وارائه راهکارهای عملی را می طلبد.

۱-۴-اهداف تحقیق :
اهداف آرمانی:
جمع بندی و ارائه اطلاعات علمی و بیان یافته های مناسب برای بهره برداری تصمیم گیرند گان جهت مدیریت مطلوب شبکه حمل و نقل از طریق استراتژی های کاهش سوانح و تصادفات جاده ای محور اردبیل - مغان .
اهداف کلی :
بررسی و شناسایی عوامل موثر برتصادفات جاده ای درمحور اردبیل - مغان و ارائه راهکارهای سازنده برای کاهش تصادفات جاده ای وتلفات ناشی از آن
اهداف ویژه:
دراین مطالعه بصورت ویژه اهداف زیر مورد بررسی و مطالعه قرارمی گیرد:
۱-بررسی ارتباط عامل انسانی(راننده) و متغیرهای مربوطه با تصادفات جاده ای وتلفات ناشی از آن
۲- بررسی ارتباط عامل جاده و متغیرهای مربوطه با تصادفات جاده ای وتلفات ناشی از آن
۳- بررسی ارتباط عامل خودرو و متغیرهای مربوطه با تصادفات جاده ای وتلفات ناشی از آن
۴- بررسی ارتباط عامل محیطی و متغیرهای مربوطه با تصادفات جاده ای وتلفات ناشی از آن
۵- از محل یافته های پژوهش توصیه های سیاستی وراهکارهای مناسب استخراج و ارائه می گردد.
۱-۵-فرضیه های تحقیق:
۱-۵-۱-فرضیه اصلی:
بین عوامل انسانی، جاده، محیطی وخودرو با وقوع تصادفات جاده ای محور اردبیل – مغان ارتباط معنی داری وجود دارد .
۱-۵-۲-فرضیات فرعی:
۱-عامل انسانی با تصادفات جاده ای محور اردبیل –مغان ارتباط معنی داری دارد.
۲- عامل جاده با تصادفات جاده ای محور اردبیل –مغان ارتباط معنی داری دارد.
۳- عامل خودرو با تصادفات جاده ای محور اردبیل –مغان ارتباط معنی داری دارد.
۴- عامل محیطی با تصادفات جاده ای محور اردبیل –مغان ارتباط معنی داری دارد.
۱-۶-تعریف متغیرها و پیش فرضهای تحقیق:
۱-۶-۱- عامل انسانی:
در فرهنگ ترافیک و تعاریف بین المللی «عامل انسان» ؛ راننده وسیله نقلیه و عابران پیاده را شامل می شود. و همواره این عامل بیشترین نقش را در حوادث به خود اختصاص داده است. این عوامل مستقیماً به ویژگیها و توانایی های فردی کاربر یا راننده مربوط می باشد. ازجمله علت های انسانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
۱-۵ مقدمه
بشر امروزی با تجربه کردن انقلاب های عظیمی در عرصه های مختلف تولیدی ، صنعتی و بازرگانی بسیار متفاوت از نسل های گذشته است . تولید انبوه عرصه های تولیدی را مملو از ابر سازمان ها کرده است . از طرف دیگر تولید انبوه ، مصرف انبوه را نیز در کنار خود می طلبد . سازمان های تولیدی همه و همه بر آن هستند تا محصولات خود را به خیل گسترده تری از مصرف کنندگان به فروش برسانند . از طرف دیگر مصرف کنندگان نیز در بین خیلی از تولید کنندگان قرار گرفته اند و حق انتخاب بالایی را برای خود دارا هستند . در عصر های گذشته با توجه به فزونی تقاضا بر عرضه این تولید کنندگان بودند که تعیین کننده شرایط بازار رقابت می بوده اند . اما در حال حاضر با توجه به افزایش نیاز تولید کننده به سطح مصرف ، مصرف کنندگان ، این مصرف کننده است که تعیین کننده نتیجه بازی است . چه بسیار سازمان هایی که با وجود توانایی های بالای تولیدی به علت عدم توجه مصرف کنندگان از بین رفتند.

در چنین شرایط بازاری ، تولید کننده هر چه بیش از پیش در پی جذب مشتریان جدید و نگاه داری آنان است .با توجه به این مهم ، تولید کننده می بایست در ابتدا بودجه های کلانی را به منظور جذب مشتری در وحله اول و وفادار سازی آن به محصولات خود در ادامه ، هزینه نماید .
بنا به نقطه نظرات کاسارجیان سازمان های تولیدی بدون در نظر گرفتن مصرف کنندگان خویش ، شرایط بازار و رقبا و حتی خود محصولی که تولید می کنند ، بودجه های بسیار زیادی را در زمینه تبلیغات هزینه می نمایند که بعضا برای آنها هیچ گونه انتفاعی را به همراه ندارد . بنابراین شناخت مناسب از مصرف کننده ، و شرایط ویژه ای که در هر خرید برای وی پیش خواهد آمد پیش فاکتورهای تعیین کننده ماهیت فعالیت های ترویجی تولید کننده خواهد بود. از طرف دیگر در صورتی که عملکرد محصول مناسب و متناسب بوده باشد ممکن است در میان مدت منجر به ایجاد رفتار تکرار خرید شود و در نهایت در بلند مدت وفاداری مشتری را به همراه داشته باشد .
در ادامه راه دانشمندانی چون لورنت و کپفرر اعلام داشتند که سازمان ها قبل از هزینه کردهای سنگین ، می بایستی که به بررسی رفتار مصرف کننده در حیطه آن محصول پرداخته و شرایط درگیری مصرف کننده با آن محصول را مورد شناسایی قرار دهند و در فعالیت های ترویجی خویش توجه را به آن دسته از متغیرهایی که بیشترین تاثیر را دارا هستند معطوف دارند تا بتوانند چه از لحاظ فیزیکی و چه از لحاظ روانشناختی رفتار تکرار خرید را تحریک نمایند و در بلند مدت وفاداری را ایجاد نمایند .
تحقیق پیش رو ضمن در نظر گرفتن ادبیات موضوعی بیان شده در گذشته سعی بر آن دارد تا بتواند ضمن بررسی شرایط مربوط به درگیری ، رابطه آن را با شکل گیری وفاداری در دسته خاصی از محصولات ( محصولات ماکارونی و پاستا ) مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده و در نهایت پیشنهاداتی را برای این صنعت مهیا سازد .
از آنجایی که هدف از انجام هر پزوهشی در ارائه پاسخ به یک سئوال خاصه می باشد ؛ سئوال اصلی این تحقیق بدین صورت مطرح می گردد : ” آیا در حیطه محصولات ماکارونی و پاستا بین درگیری و وفاداری به برند رابطه مثبتی وجود دارد ؟ ” برای پاسخ به این سئوال بعد از تدوین کلیات پژوهش به طور جامع، مبانی نظری موضوع بررسی گردید. پس از آن در فصل سوم روش شناسی انجام پژوهش تشریح و در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد. بنابراین با انجام بررسی های علمی و مطالعات میدانی گسترده ای که طی این پژوهش انجام گرفت به نتیجه گیری در مورد یافته ها می پردازیم.
۲-۵ مدل نظری تحقیق
مسایل مربوط به حیطه درگیری بیش از دو دهه است که مورد توجه صاحبنظران حیطه بازاریابی قرار گرفته است ؛ دانشمندان مختلف این موضوع را با نقطه نظرات مختلف و در حیطه های مختلف مورد بررسی قرار داده اند اما مدلی که لورنت و کپفرر شکل دادند به زعم بسیاری از صاحبنظران کامل ترین مدل ارائه شده در این حیطه می باشد .
بر اساس این مدل ، درگیری از ۵ عامل متغیره شکل یافته است که این متغیر ها عبارت هستند از : علاقه ، لذت ، ابعاد نشانه ای ، احتمال ریسک و اهمیت ریسک . در طی فرایند تحقیق هر کدام از این متغیر ها با بهره گرفتن از شاخص های تعیین شده ای که در پرسش های تحقیق قرار گرفته بودند مورد بررسی و پایش قرار گرفتند . پرسشنامه های تعریف شده نیز در محل های احتمالی خرید در اختیار مشتریان بالقوه محصولات ماکارونی و پاستا قرار گرفتند . با توجه به نتایج حاصله رابطه متغیرها با یکدیگر مورد بررسی قرار گرفت که در ادامه اقدام به ارائه این اطلاعات و ارائه پیشنهادات در این حیطه موضوعی می نماییم .
میزان علاقه
Interest
احساس لذت از خرید و مصرف
Pleasure
احتمال ریسک
Risk probability
اهمیت ریسک
Risk importance
ابعاد نشانه ای
Sign
درگیری
وفاداری به برند
شکل ۱ - ۵ مدل چند بعدی عوامل اثر گذار بر میزان درگیری فرد و رابطه ان با وفاداری به برند
Kapferer and Laurent , 1985
۳-۵ فرضیه های تحقیق
بین میزان درگیری مشتری و وفاداری به برند در محصولات ماکارونی و پاستا رابطه معنی داری وجود دارد .
۴-۵ فرایند تحقیق
در این تحقیق رابطه میان درگیری و وفاداری به برند در محصولات ماکارونی و پاستا مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس سعی شد ابتدا عوامل مرتبط با درگیری شناسایی شوند. بعد از استخراج عوامل مرتبط، رابطه هر یک از عناصر درگیری با وفاداری مشتری مورد سنجش قرار گرفت. برای این منظور پرسشنامه ای متشکل از ۲۵ سئوال تنظیم شد تا نگرش مصرف کنندگان نسبت به عناصر درگیری اثرگذار بر وفادراری سنجیده شود ؛سپس با توجه به نتایج حاصله، این عناصر بر اساس تأثیری که بر وفادراری مشتری داشته اند ، اولویت بندی شدند.
۵-۵- بررسی نتایج آزمون فرضیه
بین درگیری و وفاداری به برند در محصولات ماکارونی و پاستا رابطه مثبتی وجود دارد.
در جهت رد یا تائید فرضیه فوق ۳۸۴ پرسشنامه جمع آوری و تجزیه تحلیل شد که با توجه به خروجی آن ها، فرضیه تحقیق مورد تائید قرار گرفت. با توجه به اینکه پس از آزمون فرضیه تحقیق نتیجه بدست آمده حاکی از این بود که میان عناصر درگیری و وفاداری به برند، رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد که از پی آن به این نتیجه رسیدیم که مدل نظری تحقیق و همچنین پرسشنامه و فرضیات مورد پذیرش بوده است .
از طرف دیگر با توجه به فرایند های آماری صورت پذیرفته می توان گفت که نتیجه حاصله از آزمون فرضیه تحقیق قابل تعمیم به کل جامعه است. حال به بررسی رابطه بین عناصر درگیری و وفاداری به برند خواهیم پرداخت :
۱-۵-۵ بررسی رابطه بین متغیر علاقه و وفاداری به برند
با توجه به نتایج حاصله از پرسشنامه های توزیعی رابطه بین متغیر علاقه از زیر متغیرهای درگیری و وفاداری به برند به اثبات رسیده و می توان گفت که متغیر علاقه جزء متغیرهای قوی مربوط به درگیری در حیطه محصولات ماکارونی و پاستا می باشد . مصرف کنندگانی که در این تحقیق شرکت کرده بودند اکثرا به مارک ماکارونی مصرفی خویش علاقه مند بوده اند .
بین متغیر علاقه و منابع شناختی وفاداری به برند رابطه مثبت و نسبتا ضعیفی مشاهده شده است که نشان از آن دارد که زمانی که فرد به محصولی خاص علاقه مند می باشد با توجه به این علاقه خویش منابع شناختی زیادی چون توجه و تمرکز در حین خرید مبذول می نماید. از طرف دیگر می توان گفت که زمانی که فرد منابع شناختی زیادی را در مورد خرید یک کالا هزینه کرده است بر اساس اصول ناهمسانی های شناختی ادراکی ، علاقه به محصول نشان خواهد داد .
رابطه بین علاقه به محصول و تعهد به برند ، رابطه ای معکوس و ضعیف بوده است . بر این اساس می توان گفت که زمانی که فرد به طبقه محصولی خاصی علاقه مند باشد ، سعی بر آن خواهد داشت تا در وحله اول زیاد به برند خاصی وفادار نبوده باشد .
بر طبق نتایج حاصله می توان گفت که بین متغیر علاقه به محصول و متغیر وابستگی ، رابطه ای وجود نداشته و این دو از یکدیگر مستقل می باشند . بدین معنی که شاید حتی فردی به یک طبقه محصول بسیار علاقه مند بوده باشد اما باز سعی بر آن خواهد داشت تا بر اساس این علاقه خویش به برند خاصی وابسته نشود .از طرف دیگر بین این متغیر و متغیر جایگزینی نیز رابطه ای مشاهده نشده است .
برخلاف دیدگاه های عمومی و ادبیات موضوعی مطروحه در این حیطه که اعلام می دارند مصرف کنندگان بیشتر در مورد کالاهای پر درگیر وفادار هستند ، بر اساس نتایج حاصله از این تحقیق به یقین می توان گفت مصرف کننده می تواند در مورد کالاهای کم درگیر نیز وفادار بوده باشد .
۲-۵-۵ بررسی رابطه بین متغیر احساس لذت از مصرف با وفاداری به برند
با استناد به نتایج حاصله رابطه بین متغیر لذت و وفاداری به برند به اثبات رسیده است . بر این اساس این متغیر رابطه نسبتا متوسطی را با متغیر منابع شناختی دارا می باشد ؛ بر این اساس می توان گفت که زمانی که مصرف کننده از مصرف برندی از محصولات ماکارونی و پاستا احساس لذت بنماید ، در آینده منابع شناختی بیشتری را در جهت تهیه و تامین همین محصول مبذول خواهد کرد .
رابطه بین متغیر احساس لذت و وفاداری به برند مثبت و قوی مشاهده شده است که موید آن است که زمانی که احساس لذت ایجاد شده در مصرف کننده از محل مصرف یک محصول بالا بوده باشد تعهد فرد به برند افزایش خواهد یافت . از طرفی رابطه بین متغیر لذت و وابستگی نیز مثبت و قوی می باشد که نشان از آن دارد که زمانی که فرد احساس لذت بالایی را از مصرف یک محصول دریافت می کند هر چه بیش از پیش به آن وا بسته خواهد شد . رابطه بین متغیر لذت و جایگزینی نیز مثبت و ضعیف رویت شده است ؛ زمانی که فرد به از عملکرد یک محصول راضی بوده باشد سعی بر آن خواهد داشت که کمتر آن را با برند دیگری جایگزین نماید .
۳-۵-۵ بررسی رابطه بین متغیر ابعاد نشانه ای و وفاداری به برند
طبق نتایج به دست آمده رابطه بین متغیر ابعاد نشانه ای و وفاداری به برند نیز رابطه معنی دار بسیار ضعیفی به اثبات رسیده است . بر اسن اساس رابطه این متغیر با منابع شناختی مثبت و ضعیف بوده است ؛ بر این اساس می توان گفت که زمانی که فرد می تواند محصول را به ویژگی های شخصیتی خود و یا دیگران تعمیم دهد ، تلاش بیشتری را در جهت دقت در خرید خواهد کرد . اینکه یک محصول تا چه اندازه می تواند موید شخصیت فرد باشد تعهد کمی را در مصرف کننده در مورد محصولات ماکارونی و پاستا ایجاد خواهد کرد . در ضمن فرد بیشتر سعی بر آن خواهد داشت که به برند خویش وابسته تر شود و با توجه به رابطه بسیار ضعیف آن با متغیر جایگزینی سعی بسیار اندکی را در جهت جایگزینی محصول خود خواهد داشت .
۴-۵-۵ بررسی رابطه بین متغیر احتمال ریسک و وفاداری به برند
با استناد به آمار بررسی شده در این تحقیق رابطه بین متغیر احتمال ریسک و وفاداری به برند رابطه معکوس و و نسبتا ضعیفی رویت شده است . بر این اساس می توان گفت زمانی که فرد احتمال ریسک را در خرید خویش احساس می کند بیشتر سعی بر آن خواهد داشت که به برند مصرفی فعلی خویش وفادار بماند و تمایلی به تغییر برند مصرفی فعلی خود نشان نمی دهد . در واقع می توان گفت که زمانی که مصرف کننده احتمال ریسک ادراک شده در مورد خرید محصولات ماکارونی و پاستا بالا می بیند ، بیشتر سعی بر آن خواهد داشت تا رفتار خود را به سمت رفتار خرید عادتی سوق دهد .ضعیف ترین رابطه معکوس این متغیر با متغیر منابع شناختی می باشد ؛ بر این اساس زمانی که فرد احساس ریسک می کند با توجه به اینکه رفتار خرید مبتنی بر عادت را از خود بروز می دهد؛ در چنین حالتی فرد ، خرید خود بر اساس الگوی تسری گذشته انجام خواهد داد و توجه و تمرکز کمتری را در خرید خویش مبذول می کند . البته با توجه به ریسک احساس شده وی از تحلیل محصولات موجود در بازار سر باز نخواهد زد . به علت آنکه تنوع محصولات در بازار توسط مصرف کننده احساس می شود وی در تردید درستی انتخاب خویش فرو خواهد رفت و سعی می کند تا تعهد بسیار بالایی را به محصول خاصی نشان ندهد . در واقع می توان گفت که فرد سعی بر آن خواهد داشت که تصمیم خویش را درست مفروض دارد اما همیشه در شک است که آیا می توا نست انتخاب بهتری از انتخاب فعلی خویش داشته باشد .
معکوس ترین رابطه ، رابطه بین متغیر مربوط احتمال ریسک و وابستگی به برند می باشد . به منظور بررسی این رابطه می بایست که توجه مجددی به ماهیت ریسک فرد بشود . وقتی که فرد تصمیم مربوط به خرید را پیچیده ادراک می کند و همواره به درستی تصمیم خویش شک دارد در واقع شدت بیشتری از ریسک را احساس می کند ؛ در چنین حالتی فرد تلاش بر آن خواهد داشت تا میزان وفاداری و وابستگی کمتری به انتخاب های جدید خود داشته باشد تا آنکه در یک بازه زمانی، میزان احساس علاقه خود و خانواده را از محصول مورد سنجش قرار داده و سپس به برند منعهد گردد .
در مورد متغیر جایگزینی می توان گفت که این متغیر موید روابط قبلی می باشد . بر این اساس زمانی که فرد خرید را با ریسک بالاتری احساس می کند کمتر سعی بر آن خواهد داشت تا برند مصرفی قبلی خود را با برند جدید دیگری جایگزین نماید ، فرد در چنین شرایطی ترجیح می دهد تا رفتار قبلی خود را با توجه به احتمال ریسک کمتری که در مورد آن احساس می نماید ادامه دهد .
۵-۵-۵ بررسی رابطه بین متغیر اهمیت ریسک و وفاداری به برند :
طبق نتایج به دست آمده می توان گفت که رابطه بین متغیر اهمیت ریسک و وفاداری به برند به اثبات رسیده است . بر این اساس قویترین رابطه متغیر اهمیت ریسک با متغیر منابع شناختی وفاداری شناخته شده است ؛ در نتیجه می توان گفت زمانی که فرد ریسک ادراک شده را از همه لحاظ مهم ارزیابی می نماید سعی می نماید در خرید های خود توجه و تمرکز بیشتری در خرید مبذول کند و در نتیجه فرایند خرید را با درگیری بیشتری پیگیری می کند. رابطه بین اهمیت ریسک و تعهد به برند رابطه مثبت و نسبتا ضعیفی می باشد ؛ در نتیجه در صورتی که ریسک ادراک شده توسط فرد مهم ارزیابی می شود فرد سعی می کند به برند مصرفی فعلی خویش بیشتر متعهد بماند .
رابطه بین متغیر اهمیت ریسک و متغیر وابستگی تقریبا صفر به دست آمده است . در واقع می توان گفت که اهمیت ریسک نمی تواند به عنوان عاملی برای وابستگی فرد به برند خاصی باشد و این وابستگی بیشتر در گرو سایر متغیر ها می باشد . همین رابطه در مورد متغیر جایگزینی نیز وجود دارد و این متغیر در واقع از سایر متغیر های مورد بررسی ریشه می گیرد .
۶-۵ نتیجه گیری حاصل از رتبه بندی متغیر های مورد بررسی در تاثیر به روی وفاداری
پس از بررسی ارتباط هر یک از متغیرها که فرضیه اصلی تحقیق را شکل می دهند و اثبات کردن رابطه معنی دار بین آنها و وفاداری به برند در مشتریان به بررسی اولویت این متغیرها از نظر مصرف کنندگان محصولات ماکارونی و پاستا می پردازیم. بدین منظور به رتبه بندی عناصر درگیری با بهره گرفتن از آزمون فریدمن پرداختیم.

انعام/۱۱۵

وَ تَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ صِدْقاً وَ عَدْلاً لا مُبَدِّلَ لِکَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ مشیت پروردگار بر اساس صدق و عدل به جریان افتاده است.

همانگونه که از آیات استنباط می گردد مضامین عدالت در آموزش از دیدگاه قرآن عبارتند از:تحقق عدل و اعتدال در وجود آدمی، اصل توحید و برابری تمامی انسانها از جنسیتها و زبانها و نژادها و قومیتها و مذهبهای مختلف در برخورداری از امکانات آموزشی از جمله فضای آموزشی، نیروی انسانی متخصص، سرانه مناسب و سواد و آموخته های یکسان در سایه سعی و تلاش ٬ پیشرفت و مشارکت مساوی و انگیزه مساوی و برخورد مساوی معلم و مدیر و تخصیص یکسان منابع و امکانات
۲-۳-۵-۱۲٫ برابری و عدالت از دیدگاه نهج­البلاغه
سنگ­پایۀ مشروعیت حکومت حق­مدار، برپایی عدالت در تمام وجوه اجتماعی است. در این حکومت در پی تأمین رفاه، امنیت و آگاهی عامۀ مردم، حق بیت­المال مسلمانان گردآوری می­ شود، با دشمن پیکار و راه ­ها امن می­گردد و حق ضعیف از قوی گرفته می­ شود و نیکوکار از شر بدکار آسوده می­ماند. این موارد که به مثابه علل وجودی حکومت امام علی(ع) مطرح شده ­اند، ضامن بقای جامعه­اند (بیگدلی و پورعزت، ۱۳۸۸: ۹۷).کوتاه­ترین و کامل­ترین تعریف عدالت را می­توان در کلام حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) یافت: «العدلُ یَضع الاُمورِ فی مَواضعها» (کرمانی، ۱۳۸۴: ۲)؛ امام علی (ع) احقاق حقوق مردم را رویه­ای عادلانه و از وظایف حاکم اسلامی می­داند و در رابطه با وجود حاکمان و مسئولان عادل و باتقوا در جامعه و نظارت بر رفتار شخصی و اجتماعی آنان، به عنوان یکی از ابزارهای اجرای عدالت، توجه زیادی مبذول داشته است. حضرت علی (ع) در نهج­البلاغه، هدف از قبول خلافت را احقاق حق مظلومان می­داند. همچنین، آن حضرت درباره توزیع برابر اموال بیت­المال به زمامداران و حاکمان مربوطه، توصیه اکیدی داشته اند (نهج البلاغه، خطبه ۱۲۶: ۵۵۳).حضرت علی (ع) در نامه­ای به محمد ابوبکر، فرماندار مصر تاکید می کند که حتی در نگاه کردن به مردم نیز به تساوی رفتار کند (نهج­البلاغه، نامه ۲۷: ۷۳۶).امام در تلاش است در بین مردم روحیه صادقانه برادرى و اخوتایجاد کند تا باعث مساوات و برابرى شود. در جای­جای نهج البلاغه، حضرت علی(ع) با بیان شیوا و فصیح خویش در خطابه­ها، حکمت­ها و نامه­ هایی که به زمامداران عصر خویش می­نویسند، بر رعایت حق طبقه ضعیف جامعه، فقرزدایی، حق مساوی همه در برخورداری از رفاه و مساوات در برخورداری از سهم بیت المال و … تأکید می­ کنند.
جدول شماره۲- ۲٫ نمونه ای از حکمتها، نامه ها و خطابه های حضرت علی (ع) در نهج البلاغه درباره عدالت و برابری

منبع

متن

خطبه ۱۶

«اگر به دست راست روی نهی به گمراهی افتی و اگر به دست چپ گرایی بازهم به گمراهی افتی پس میانه را در پیش گیر که سعادت در آن است»..

خطبه ۳۷

«خوارترین افراد نزد من عزیز است، تا حق او را بازگردانم و فرد قوی در نزد من پست و ناتوان است، تا حق او را بازستانم»

حکمت ۱۶۶

«کسی را سرزنش نکنند که چرا حقش را با تأخیر می­گیرد، بلکه سرزنش در آنجاست که آنچه حقش نیست، بگیرد»

خطبه ۱۹۶

«خدا بیامرزد کسی را که حقی را ببیند و آن را یاری دهد و ستمی را ببیند و آن را دور سازد و صاحب حق را در گرفتن حقش یار باشد»

نامۀ ۵۹

«پس باید کار مردم در حقی که دارند در نزد تو یکسان باشد که در فضای زورگویی جایی برای عدل نخواهد بود».

نامۀ ۷۰

«حکومت عدل ما را دیدند و شناختند و آوازۀ آن را شنیدند و به گوش سپردند. دریافته بودند که در اینجا مردم در برابر حق و عدالت برابرند»

نامه ۵۹

«زمانی که حکم می کنید به عدالت حکم کنید و زمانی که سخن می گویید به احسان سخن بگویید خدا محسن است و محسنان را دوست دارد».

نامه۴۳

«بدان!مسلمانانى که در نزد تو هستند یا در نزد ما هستند، سهمشان ازاین غنیمت برابر است».

نامه ۵۹

«پس باید کار مردمدرحقى که دارند، نزد تو یکسان باشد».

تجزیه و تحلیل اطلاعات
۱-۴- مقدمه
همانطور که در فصل گذشته اشاره شد، پس از تأیید روایی و پایایی ابزار اندازه‌گیری، محقق وارد مرحله‌ی مشاهده می‌شود. در این مرحله کار اصلی محقق جمع‌ آوری داده‌ها از دنیای واقعی می‌باشد. پس از جمع‌ آوری داده‌ها بایستی این داده‌ها به اطلاعات قابل فهم تبدیل شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند؛ و این کاری است که در این فصل به تفصیل به آن پرداخته شده است.
به منظور بررسی روابط میان متغیرها ابتدا از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده می شود.آزمون همبستگی “اسپیرمن” این امکان را فراهم می آورد تا با لحاظ کردن سطح معنی داری (α = %۱) بتوان معنی دار بودن آن را مورد بررسی قرار داد . با توجه به این که در این تحقیق از نرم افزار آماری ، ^[۵۳]Spss 19 استفاده شده است و با عنایت به این که این نرم افزار پس از محاسبه ضریب همبستگی اسپیرمن، سطح معنی داری آن را ارائه می کند؛ لذا در نتایج تحلیل ها هرگاه سطح معنی داری کمتر از ۱% بوده است این نتیجه حاصل شده است که بین دو متغیر رابطه معناداری وجود دارد. چنانچه سطح معنی داری بزرگتر از ۱% باشد فرض صفر پذیرفته می شود و عدم وجود رابطه معنی دار بین متغیرهای مورد نظر را نشان می دهد. در این قسمت پس از ارائه نتیجه های جمعیت شناختی، فرضیه های تحقیق مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرند.
۲-۴- آمار توصیفی
در این بخش از تجزیه و تحلیل آماری به بررسی چگونگی توزیع نمونه‌آماری از حیث متغیرهای جنسیت، میزان تحصیلات، میزان سن ، سابقه و نوع شرکت با بهره گرفتن از جداول و نمودارها به تجزیه و تحلیل توصیفی داده‌ها پرداخته می‌شود. لازم به ذکر است که برای ترسیم جداول و نمودارها از نرم‌افزارهای Spss و Word استفاده شده استفاده شده است.

۱-۲-۴- سطح تحصیلات
همان طور که در جدول و نمودار شماره ۱-۴ مشاهده می‌شود ۱۷۳/۰ از پاسخ دهندگان دارای مدرک دیپلم، ۲۳۹/. دارای فوق دیپلم، ۴۵۹/۰ دارای تحصیلات کارشناسی و ۱۲۹/۰ دارای تحصیلات کارشناسی ارشد را دارا بوده‌اند.
جدول شماره ۱-۴ توزیع فراوانی مربوط به سطوح تحصیلات

نمودار شماره ۱-۴ توزیع فراوانی مربوط به سطوح تحصیلات
۲-۲-۴-میزان سن
همان طور که در جدول و نمودار شماره ۲-۴ مشاهده می‌شود ۲۵۱/۰ از پاسخ دهندگان زیر ۳۰ سال، ۵۶۹/۰ بین ۳۰ تا ۳۹ سال، ۱۵۳/۰ بین ۴۰ تا ۴۹ سال و ۰۲۷/۰ بالای ۵۰ سال بوده‌اند.
جدول شماره ۲-۴ توزیع فراوانی مربوط به سن

۳- مهارت حل مساله ۴- مهارت خودشناسی
۵- مهارت تفکرخلاق ۶- مهارت همدلی
۷- مهارت تفکر انتقادی ۸- مهارت مقابله با هیجانات و فشارهای روانی
صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف ۲۰۰۳) در مقاله ای با عنوان «کدام مهارت ها، مهارتهای زندگی هستند^[۷۳]». انواع مهارت های زندگی را به شرح زیر طبقه بندی می کند:
الف)مهارت های ارتباط و روابط بین فردی^[۷۴]
- مهارت های ارتباط بین فردی: ارتباط کلامی – غیرکلامی، گوش دادن فعال، ابراز احساسات، ارائه بازخورد (بدون سرزنش) و دریافت بازخورد.
- مهارت های مذاکره / امتناع^[۷۵] (نه گفتن): مدیریت مذاکره و تعارض، مهارت های اعتماد به نفس، مهارت های امتناع.
- همدلی^[۷۶] : توانایی توجه کردن و درک کردن نیازها و شرایط دیگران و بیان کردن آن.
- مشارکت و کارگروهی^[۷۷] : احترام گذاردن به مشارکت دیگران، ارزیابی توانایی خود و شرکت کردن در گروه.
- مهارت های حمایت: مهارت های تاثیر گذاشتن و قانع سازی، مهارت های انگیزش و شبکه بندی.
ب) مهارت های تصمیم گیری و حل مسأله، مهارت های جمع آوری اطلاعات، ارزیابی کردن، پیامدهای آینده اعمال حاضر برای خود و دیگران، تعیین کردن راه حل های متفاوت برای مسائل، تحلیل مهارت ها با توجه به ارزش ها و نگرش های خود و دیگران درباره انگیزش.

- مهارت های تفکر انتقادی: تحلیل تاثیر همسالان و رسانه ها، تحلیل نگرش ها، ارزش ها، هنجارهای اجتماعی و باورها و عوامل تاثیرگذار برای آنها، شناسایی اطلاعات و منابع اطلاعاتی مربوط.
۲-۵- مؤلفه های مهارت های زندگی
به هر حال، توجه و تأمل در دیدگاه های مطرح شده فوق، بیانگر تعدد و تکثر مواضع و دیدگاه های صاحب نظران در مورد انواع مهارت های زندگی می باشد. در این تحقیق، پژوهشگر با توجه به دسته بندی های ارائه شده و مطالعاتی که بر روی انواع مهارت های زندگی داشته است، مجموع مهارت های مذکور را در قالب شش مهارت که شامل مهارت حل مساله، تصمیم گیری، شهروند جهانی، برقراری ارتباط، مشارکت و همکاری و فناوری اطلاعات می باشد، تلخیص و توضیح و تببین می نماید.
۲-۵-۱ مهارت حل مساله
فرایندی است که شخص با توجه به تجارب عملی و توانمندی های ذهنی خود بتواند در جهت حل مساله یا مشکل قدم برداشته و به نتیجه مطلوب دست یابد (حنیفی،۱۳۹۰، ص ۱۳). این مهارت عبارت است از تعریف دقیق مشکلی که فرد با آن روبرو است، شناسایی و بررسی راه حل های موجود، برگزیدن و اجرای راه حل مناسب و ارزیابی فرایند حل مساله تا به این ترتیب فرد دچار دغدغه و اضطراب نشود و از راه های غیرسالم برای حل مشکلات خویش استفاده نکند (فتی و همکاران، ۱۳۸۵). حل مساله نیازمند یک سلسله فعالیت های تخصصی و داشتن بسیاری از توانمندی های شخصیتی است، برخی مسائل رو در روی آدمی دارای راه حل های واضح هستند و بعضی راه حل های زیاد روشنی ندارند. راه حل های ساده متاثر از تجربیات و دانسته های قبلی آدمی است، اما آن دسته از مسائل که به سادگی قابل حل نیستند موید آن است که یافتن راه حل در حوزۀ دانش و تجربه فرد نیست لذا، باید اطلاعات جدیدی فراهم آید. حل موفقیت آمیز مسائل زندگی به اعتماد نقس بیشتر و آرامش فرد منجر می شود. حل مسأله فرد را قادر می سازد به طور سازنده با مشکلات زندگی خود مواجه شود. حل مسأله مستلزم چندین فعالیت است به طوری که ابتدا باید مسئله را با دقت و صحت تعریف کرد و سپس راه حل های متفاوت را در کنار هم قرار داد و در نهایت، راه حل مناسب را از میان راه حل های ممکن انتخاب و اجرا کرد ( خنیفر، ۱۳۸۷).
تلاش برای رسیدن به هدف از مسیرهای خاص، یافتن بهترین راه و استفاده از راهبردهای مفید و موثر در حل مسئله، چاره کار در مسائلی دانسته می شود که راه حل زیاد روشنی ندارند. بدین ترتیب باید ابتدا زمینه های مناسب برای درک و فهم سوال یا مسأله را فراهم آورد و به فرد کمک نمود تا اطلاعات لازم را ( از طریق مجاری مناسب) برای حل مشکل کسب و اطلاعات اصلی و کمکی را از اطلاعات جنبی یا فرعی (که یاریگر او نیستند) جدا نماید. در این مرحله فرد باید ترغیب شود تا به راه حل های متفاوت بیندیشد و برای هر راه حل نتایج نهایی را پیش بینی نماید. انتخاب بهترین روش و بازبینی فعالیت پسندیده در حل یک مساله از دیگر اقدامات در دستیابی به موقعیت بهینه است. روش حل مسأله، خود بیانگر آن است که بهتر است این روش ها در دوران کودکی و نوجوانی به طور منظم به افراد آموزش داده شوند تا در بزرگسالی و در زمان تعاملات اجتماعی بیشتر، از آسیب های فردی و اجتماعی به دور باشند (خرازی،۱۳۸۵).
گام های حل مساله شامل، شناسایی یا طرح مسئله: در الگوی حل مساله فرد نخست از وجود مساله آگاه می شود. تعریف دقیق مسئله: هر مساله باید به طور دقیق و صریح، تعریف شود. جمع آوری اطلاعات: منابع موجود و مهمی را که با مساله در ارتباط هستند، شناسایی کنیم. تولید راه حل های مختلف: در این مرحله فرد باید نقشه یا طرحی را برای حل مساله انتخاب کند. بررسی راه حل های مختلف و انتخاب بهترین راه حل، ارزیابی راه حل انتخاب شده و اجرای آن می باشد (شعبانی، ۱۳۸۲).
افراد توانمند در حل مساله، قادر به تشخیص احساسات و افکار منفی خود و کنترل آنها هستند، هنگام تصمیم گیری و در برخورد با مشکلات، خود را سرزنش نمی کنند. روش معمول این افراد رویارویی با مسائل و مشکلات است، می توانند نتایج تصمیم گیری ها و راه حل های خود را پیش بینی کنند، در افکار، احساسات و رفتارهای خود متعادل هستند (برزآبادی فراهانی، ۱۳۸۹، ص ۱۲۵).
زندگی روند مواجهه شدن پیاپی با مسائل و تلاش برای حل آنها است. حل موفقیت آمیز مسائل زندگی به اعتماد نفس بیشتر و آرامش فرد منجر می شود. مواجهه سازنده با مشکلات مهارت فوق العاده ارزشمندی است که آموزش آن به دانش آموزان کاملا لازم و ضروری است، با آموزش این مهارت به دانش آموزان، آنها را قادر می سازیم تا به طور موثرتری مسائل زندگی خود را حل نمایند، همواره با فکر و بدون عجله عمل کنند، در مقابل با مسائل و هنگام تصمیم گیری احساس درماندگی و ناامیدی نکنند، مسائل مهم زندگی اگر حل نشده باقی بمانند تنش روانی و به دنبال آن مشکلاتی برای جسم در پی خواهند داشت.
۲-۵-۲ مهارت تصمیم گیری
این توانایی به فرد کمک می کند تا به نحو موثر در مورد مسائل زندگی خود تصمیم بگیرد، چنانچه نوجوانان بتوانند فعالانه در مورد اعمال خود تصمیم بگیرند، جوانب مختلف راه هایی که می توانند انتخاب کنند را بررسی و پیامد هر انتخاب را ارزیابی نمایند، آنگاه خواهند توانست از سطح بیشتری از سلامت روانی برخوردار شوند (شیرزداد،۱۳۸۷،ص ۶۳). تصمیم گیری ابزاری است برای شکل دادن به آینده مثبت و فرایندی است پیچیده، شامل انواع توانایی های فکری و نیز داشتن اطلاعات در مورد تصمیمی که می خواهیم بگیریم (نیازآذری و همکاران، ۱۳۸۹، ص۲۲). انسان در مسیر زندگی همواره نیازمند تصمیم گیری های مختلف است و موفقیت در زندگی در گرو تصمیم گیری درست و به جای اوست. مهارت تصمیم گیری به فرد کمک می کند تا با اطلاعات و آگاهی کافی با توجه به اهداف واقع بینانه خود، از بین راه حل های مختلف بهترین راه حل را انتخاب کرده و به کار گیرد و پذیرای پیامدهای آن نیز باشد (برزآبادی فراهانی، ۱۳۸۹).
ایجاد مهارت در تصمیم گیری، یکی از پایه ترین مهارت های زندگی به شمار می رود. زندگی در جوامع پیچیدۀ امروزی با گسترش ارتباطات، انتخاب های فزاینده را در مقابل افراد قرار داده است. انتخاب رشته تحصیلی، شغل و همسر از جمله موارد مهم تصمیم گیری در زندگی هستند که می توانند موجبات سعادت و شادکامی و یا تیره روزی افراد را فراهم آورند. تصمیم های صحیح و عقلانی در این موقعیت ها، نتیجه ای موثر در زندگی فرد بر جای خواهند گذاشت و از تعارضات و تنش های روانی فرد، خواهند کاست. تصمیم گیری های غیرمنطقی و نادرست باعث اضطراب و ایجاد افسردگی خواهد شد و تصمیم گیری عاقلانه آینده ای روشن را به وجود خواهد آورد ( خنیفر، ۱۳۸۹).
مراحل تصمیم گیری، شامل تعریف مساله، جمع آوری اطلاعات، شناسایی منابع، جمع آوری حقایق و داده ها و آگاهی از محدودیت هاست. در تعریف مساله، برای رسیدن به هدف موانع موجود را شناسایی می کنیم. در جمع آوری اطلاعات، منابع موجود که با مساله در ارتباط هستند را شناسایی می کنیم. در جمع آوری حقایق و داده ها، می توان از منابع، پژوهش و تحقیق، بررسی نتایج آزمایش ها، مصاحبه با صاحب نظران و متخصصان فراهم ساخت. محدودیت ها، گاهی برای یک راه حل موانعی وجود دارد که اگر برطرف نشود خود آن موانع به یک مساله تبدیل می گردد (خورشیدی و همکاران، ۱۳۸۹).
در واقع، هدف از آموزش مهارت های زندگی معمولاً تلاش برای انتقال دانسته های لازم به تصمیم گیرنده است تا او بتواند نتایج احتمالی فعالیت را پیش بینی نماید. از سوی دیگر این آموزش ها سعی می کنند فرد را در فضایی واقعی و حقیقی قرار داده و از اثرات تنش زای لحظه های بحرانی کاسته، تا محیطی آرام برای تصمیم گیری عاقلانه ی فرد، فراهم شود (پسندیده، ۱۳۸۹).
مهارت در تصمیم گیری برای نوجوانان اهمیت مضاعفی دارد، زیرا آنان با راه ها و انتخاب های بیشماری مواجه هستند و هر چه ارتباطات اجتماعی آنان گسترش می یابد تعداد گزینه ها نیز افزایش پیدا می کند و تصمیم گیری اهمیت بیشتری می یابد، همانگونه که تصمیم گیری های غیرمنطقی و نادرست، باعث اضطراب و افسردگی خواهند گردید، به همان اندازه نیز تصمیم گیری عاقلانه، آینده ای روشن را به وجود آورده، اطمینان و آرامش را در زندگی فرد پدید می آورند. هرگاه برای تصمیم گیری مطلوب به توانایی های خاص از جمله افزایش خودآگاهی، درک ارزش های فردی و خانوادگی، مهارت های انتخاب هدف و روابط مطلوب بین فردی و… نیاز باشد ولی تصمیم گیرنده واجد اطلاعات لازم، موقعیت مناسب و قدرت استنتاج کافی نباشد، نیاز به مشاوره و آموزش در صدر امور قرار می گیرد. بدین تربیت آموزش مهارت های تصمیم گیری به نوجوانان ضرورت و دقت ویژه ای می طلبد.
۲-۵-۳ مهارت شهروند جهانی
شناسایی ویژگی ها و خصوصیات شهروند خوب و سازماندهی عناصر و مولفه های نظام آموزشی برای پرورش و رشد شهروند جهانی، یکی از عمده ترین اهداف نظام آموزشی کشورهای مختلف جهان را تشکیل می دهد. بی تردید یکی از مهم ترین و اساسی ترین وظایف مدارس، تربیت شهروندانی آگاه، متعهد، فعال، خلاق و جامع نگر است. افرادی که بتوانند خود را با ارزش ها، آداب و رسوم جامعه محلی، ملی و جهانی سازگار نمایند. در واقع مدارس جایی هستند که دانش آموزان در آن با حقوق و مسئولیت های شهروندی و مدنیت آشنا شده و خود را برای زندگی در اجتماع بزرگ آماده می کنند.
مفهوم شهروندی در درجه اول، دارای وجوه مشترک مهارت های زندگی در سطوح محلی و ملی است و در درجه دوم، با مهارت های زندگی در جامعه جهانی ارتباط دارد (لطف آبادی،۱۳۸۵،ص۱۹).
به زعم تای^[۷۸] (۱۹۹۱) به دلیل افزایش وابستگی انسان ها به یکدیگر در دنیای کنونی تربیت شهروند جهانی، مبدل به یک دل مشغولی تمام عیار در آموزش و پرورش کشورها شده است. به نظر وی شهروندی در کشورهای مختلف به دلیل مسائل مختلف اقتصادی، سیاسی، تکنولوژی و بوم شناختی با شهروندان سایر ملل در ارتباط مداوم می باشند و از همین رو باید برنامه های درسی مدارس فرصت هایی را فراهم کنند تا دانش آموزان بتوانند شناخت مختصری از مردمان سایر کشورها به دست آورند (قائدی،۱۳۸۵،ص۲۰۰). در واقع تربیت شهروند جهانی روشی است که، دانش آموزان به توسعه افکارشان فراسوی مسائل و نیازهای محلی و کشورها تشویق می شوند.
دارسیون^[۷۹](۲۰۰۰)، اهدافی را برای تربیت شهروند جهانی بیان نموده است:
شناخت کشورهای دیگر و آگاهی از فرهنگ آنها.
آگاهی از مسائل جهانی و نقش سازمان ملل متحد در حل آنها.
شناخت مسائل مرتبط با حقوق بشر.
درک روابط انسان و محیط زیست.
دارکر^[۸۰] (۱۹۹۳)، در مطالعه خود نشان می دهد که درباره مفهوم تربیت شهروند جهانی موارد زیر مورد توافق کشورهای مختلف است:
توانایی دیدن مسائل و نحوه برخورد آنها به عنوان شهروند جامعه جهانی.
توانایی تفکر انتقادی و سازمان یافته.
تمایل به حل تعارضات خود با دیگران به روش های مسالمت آمیز.
توانایی تفکر انتقادی و سازمان یافته.
توانایی درک، پذیرش و تحمل تفاوت های فرهنگی (قائدی،۱۳۸۵، ص۲۰۰).
اهداف برنامه درسی تربیت شهروند جهانی عبارتند از :
پرورش مهارت تفکر انتقادی و تفکر خلاق در دانش آموزان
پرورش هوش های چندگانه در دانش آموزان
تحریک و تشویق دانش آموزان در ارائه دیدگاه های مختلف درباره مسائل اجتماعی (محلی، ملی، جهانی)