نیکوازرواورت (۱۹۹۶) چهار مرحله رشد خانواده را بیان می کند که عبارتند از:
تشکیل خانواده،نامزدی و ازدواج
گسترش خانواده
تعهد متقابل، فردیت و جدائی جوانان
دوره پس والدینی
زیلباج (۱۹۸۹) رشد خانواده را شامل سه مرحله می داند که هر مرحله شامل چند زیر مرحله است:

۱ . مرحله شکل گیری و باهم شدن:

الف)انتخاب کردن، علاقمند شدن و ازدواج
ب) مرحله فرزنددار شدن

۲ . مرحله میانی:

الف) ورود فرزندان به مدرسه و دنیای خارج از خانواده
ب) توسعه روابط اجتماعی فرزندان با دیگر اعضای جامعه
ج) مرحله خروج کامل یک عضو خانواده

۳٫ مرحله اتمام:

الف)کوچک شدن
ب)پایان دادن به خانواده که با فوت یک عضو صورت می گیرد
مارتین شیفر مراحل تکوین خانواده را به شرح زیر بیان می کند:

۴٫ مرحله اتحاد:

الف) نامزدی
ب) ازدواج
مرحله گسترش:
الف) تولد اولین نوزاد
ب) تولد نوزاد دوم
ج) آغاز بلوغ
مرحله کوچک شدن:
الف)ترک خانواده توسط کودک
ب)میانسالی، خانه خالی و زوج مجدد
مرحله پایان:
الف) بازنشستگی
ب) مرگ
مشاهده میکنیم تمام تقسیم بندی ها توسط دانشمندان با توجه به شرایط فرهنگی خودشان تنظیم شده است هر چند برخی دوره های ذکر شده در همه آنها مشترک است اما شرایط اجتماعی و فرهنگی هر جامعه در متمایزسازی مراحل نیز مؤثر است. در فرهنگ ما می توان مراحل تحول و رشد خانوادگی را به شرح زیر نمائیم :
دوره رویایی اولیه، کودک در زمینه تشکیل خانواده
دوره رویایی جوانی، تشکیل خانواده و تکمیل و تمرین مهارتهای لازم برای ازدواج

مرحله تحول در خود پنداری و آماده شدن کامل برای ازدواج و اقدام برای انتخاب و گزینش.
عقد
عروسی و تشکیل خانواده و زندگی بدون فرزند
مرحله تولد اولین فرزند تا آخر
مرحله بلوغ اولین فرزند تا آخرین فرزند
مرحله ازدواج اولین فرزند تا آخرین فرزند
خروج کامل فرزند، نوه دارشدن، و زندگی مجدد دوتائی (کیومرث فرحبخش، ۱۳۸۶)

ویژگی خانواده سالم

خانواده سالم هم یک آرمان است و هم یک واقعیت. دربارۀ چنین خانواده ای هم نظریه های مکتوب ارائه شده است و هم مطالعات تجربی به عمل آمده است (اسمیت واسیتونس- اسمیت، ۱۹۹۲). لیکن هنوز خلاءها و مطالب نا گفته ای دربارۀ خانواده های آرمانی وجود دارد، مسأله اساسی دیگر اختلاف نظری است که دربارۀ مفهوم واژۀ «سلامتی» وجود دارد،سلامتی چیزی فقدان آسیب های جسمانی و روانی است، بلکه فرآیندی تعاملی است که با روابط و نتایج مثبت مرتبط است (ویلکاکسون، ۱۹۸۵). مطالعات متعدد انجام شده حاکی از آن است که درصد قابل ملاحظه ای از «خانواده های آمریکایی را می توان در مقاطی از زمان در زمرۀ خانواده های ناکارساز» طبقه بندی کرد(هورن،۱۹۹۳،ص ۶۳).گر چه این یافته ها باید از نظر بافت و ساختار بررسی شوند، لیکن نکته حائز اهمیت این است که اکثر خانواده ها در مراحلی از دوره زندگی خانوادگی دچار سلامتی و با سلامتی می گردند.
خانواده های سالم دارای برخی خصایص مشترک می باشند. تعدادی از بر جسته ترین این خصوصیات در قالب فهرست های مختلفی گردآوری شده است. گر چه متخصصان روی تمامی خصایص مذکور اتفاق ندارند لیکن به طور کلی جنبه هایی از موضوع را مطرح می کنند که موحب تمییز خانواده های کارساز از خانواده های ناکارساز و نه چندان سالم می گردد.به عنوان مثال، بیوار و بیوار(۱۹۸۲، ص ۷۴)، مدعی بودن که خانواده های سالم از اکثر خصوصیات ذیل برخوردارند:
مرجع قدرت مشروع و قانونی که در طول زمان ایجاد و حمایت گردیده است.
نظام مقرراتی پایدار که ایجاد و به طور مستمر به آن عمل شده است.
سهیم بودن در انجام رفتارهای ترییتی پایدار و مدام.
انجام اقدامات مؤثر و پایدار دربارۀ تربیت فرزند و حفظ ازدواج.
تعیین اهدافی که خانواده و هر یک از اعضای آن برای تحقق آنها تلاش می کنند.
برخوداری از انعطاف پذیری و انطباق با شرایط عادی معضلات ناشی از رشد و تکامل و همچنین بحرانهای غیر منتظره.
خانواده های موفق، شادی و قوی، از چندین نظر متعادل و متوازن هستند. مثلاً، آنها می دانند که چه موضوعاتی را چگونه مطرح کنند. به علاوه در برخورد شناختی یا عاطفی با مسائل نه افراط می کنند و نه تفریط. به منظور حل مشکلات رویارویی خود مقدار مناسبی از انرژی صرف کرده و طرحهای واقع گرایانه ای ارائه می کنند. در مجموع، در خانواده هایی که از درجه ای از رفاه برخوردارند، نیروها و عوامل چندگانه به طرز پیچیده ولی مثبتی در تقابل و تعامل با یکدیگر می باشند. یکی از حیاتی ترین این عوامل « تحکیم ازدواج » است (بیورز، ۱۹۸۵، لوی، مک کوبین و اولسون، ۱۹۸۷). اگر زوجین با یکدیگر همکاری کرده و زندگی مشترک را هیجان انگیز و توأم با صداقت حفظ کنند احتمال آنکه خانواده سالم و موفق باشد بسیار افزایش خواهد یافت. تحقیقات نشان داده است که خانواده های سالم از خصایص دیگری نیز برخوردار است ( کریسان، مور و زبل، ۱۹۹۰، استینت و دو فرین، ۱۹۸۵) که اهم انها به قرار ذیل است:
خود را وقف خانواده و اعضا آن می کنند.
قدرت یکدیگر را می دانند(یعنی، از نظر اجتماعی با یکدیگر ارتباط دارند).